Τι θα λέγατε αν σε μια έκθεση στο διάσημο μουσείο του Πράδο, στη Μαδρίτη της Ισπανίας θα μπορούσατε να μυρίσετε τα λουλούδια που κοσμούν έναν πίνακα του 17ου αιώνα; Όχι, δεν είναι επιστημονική φαντασία αλλά πραγματικότητα.
Καθώς στη διάρκεια της απομόνωσης λόγω της πανδημίας, η αίσθηση της όσφρησης είχε σχεδόν εξοβελιστεί από την καθημερινότητά μας, το Πράδο στη Μαδρίτη αποφάσισε να την ξαναζωντανέψει μέσω της τέχνης.
Το διάσημο μουσείο πήρε πρωτοβουλία να αποκαταστήσει την «κανονικότητα» σε μια έκθεση που φιλοξενεί, με τους επιμελητές να προνοούν ώστε οι χιλιάδες επισκέπτες που κάθε χρόνο κοντοστέκονται για να θαυμάσουν τον πίνακα του 17ου αιώνα του Γιαν Μπρύγκελ του Πρεσβύτερου «Η Αίσθηση της Όσφρησης» να έχουν τη δυνατότητα να απολαύσουν τις μυρωδιές της πλούσιας χλωρίδας.
Έτσι ο πίνακας στον οποίο απεικονίζεται μια γυμνή γυναίκα με ένα μικρό παιδί και τριγύρω ζώα και ολάνθιστα λουλούδια αποκτά άλλη διάσταση. Η έκθεση βασίζεται στην ιδέα της σειράς έργων «Πέντε Αισθήσεις» που δημιούργησε ο Μπρύγκελ μεταξύ 1617 και 1618 στην Αμβέρσα μαζί με τον φίλο και συνεργάτη του Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς, ο οποίος ζωγράφισε τις αλληγορικές φιγούρες.
«Η Ουσία Ενός Πίνακα. Μια Οσφρητική Έκθεση» φέρνει στο προσκήνιο ότι η ζωγραφική αντί να είναι μια απλή προσομοίωση της πραγματικότητας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να εικονίσει μια μεγαλύτερη ομοιότητα με την ίδια την πραγματικότητα. Από κοινού, ο Alejandro Vergara, επικεφαλής επιμελητής Φλαμανδικών και Βορειοευρωπαϊκών έργων ζωγραφικής στο Πράδο και ο Gregorio Sola, επικεφαλής αρωματοποιός στην ισπανική αρωματοποιία Puig επέλεξαν 10 αντικείμενα από τον πίνακα «Η Αίσθηση της Όσφρησης» κυρίως λουλούδια, όπως γιασεμί, τριαντάφυλλο, αραλία, ίριδα, πορτοκαλανθό, ασφόδελο και γαρύφαλλο αλλά και μια συκιά και ένα ζευγάρι δερμάτινα γάντια – για να παρουσιάσουν τα αρώματά τους.
Ενδιαφέρον έχει το ότι επέλεξαν να παρουσιάσουν και μια πλέον δυσάρεστη οσμή, αυτή της μοσχογαλής. Καθώς οι επισκέπτες εισέρχονται στην Αίθουσα 83, σε τέσσερις σταθμούς που εκλύουν οσμές και βρίσκονται μπροστά από τον πίνακα έχουν τη δυνατότητα, σε οθόνη, να απομονώσουν και να κάνουν ζουμ στα οσφρητικά στοιχεία του έργου, εκλύοντας την οσμή που αντιστοιχεί. Οι συσκευές ακούν στο όνομα AirParfum - μια πατέντα της Puig - εκλύουν στον αέρα σωματίδια τα οποία μπορεί να μυρίσει ο επισκέπτης φορώντας μάσκα η οποία παραμένει υποχρεωτική – από απόσταση μισού μέτρου.
Ο Vergara εξήγησε ότι αποφάσισε να ενσωματώσει οσφρητικό στοιχείο αφότου διάβασε επιστολή που έστειλε στον Μπρύγκελ ένας από τους πάτρονές του, ο Ιταλός καρδινάλιος Φεντερίκο Μπορομέο.
Στην επιστολή, ο φημισμένος μαικήνας καλλιτεχνών έγραφε ότι όταν έβλεπε τον χειμώνα λουλούδια που είχε ζωγραφίσει ο Μπρύγκελ μπορούσε να μυρίσει τους ευωδιαστούς ανθούς. Η έκθεση «Η Ουσία Ενός Πίνακα. Μια Οσφρητική Έκθεση» στο Πράδο ολοκληρώνεται στις 3 Ιουλίου.
Φωτογραφία AP
