Είναι δεδομένο πως η Κρήτη είναι ένας ευλογημένος τόπος, πέρα από όλες τις συγκριτικές δυνατότητες που έχει και για το γεγονός πως μπορεί να είναι ένας τουριστικός προορισμός 12 μήνες το χρόνο. Το 2013 ήταν μια πολύ καλή τουριστική χρονιά, που εύκολα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως έτος αναγέννησης για την τουριστική ανάπτυξη του νησιού, ωστόσο αυτή η πραγματικότητα είναι και μπορεί να αποτελεί μια στερεή βάση ή αποτελεί ένα στιγμιαίο ξέσπασμα που σύντομα θα εξασθενίσει.
Του Νίκου Χαλκιαδάκη*
Υπάρχει, το εξής δίλημμα: Λαμβάνουμε υπόψη μας αποκλειστικά τους αριθμούς και καθησυχάζουμε, βλέποντας πως τα στοιχεία είναι ευνοϊκά ή αντιλαμβανόμαστε ότι πίσω από τα νούμερα κρύβονται πάντοτε και άλλα στοιχεία που έχουν να κάνουν με την πραγματική ζωή και οφείλουμε να τα συνυπολογίσουμε. Βαθιά πιστεύω ότι και τα δύο χρειάζονται. Ούτε το ένα, ούτε το άλλο μπορούν να μελετηθούν μεμονωμένα και ξεχωριστά. Άρα, οφείλουμε να παντρέψουμε στοιχεία και εμπειρία και να διαμορφώσουμε τη στρατηγική μας.
Τι λένε τα νούμερα; Οι στατιστικές είναι ευνοϊκές. Σύμφωνα με όλες τις έρευνες που έχουν γίνει, οι τουρίστες που επιλέγουν την Κρήτη θα μείνουν στον τόπο μας για περίπου 10 μέρες, θα δηλώσουν ικανοποιημένοι από τα ξενοδοχειακά καταλύματα του νησιού και θα ενθουσιαστούν από το φυσικό και πολιτιστικό πλούτο της Κρήτης. Συνεπώς, καθένας θα μπορούσε να πει: «Διαθέτουμε όλο το πακέτο και έχουμε τεράστιες προοπτικές μπροστά μας». Σωστό. Αλλά αρκετό;
Υπάρχει και η δεύτερη παράμετρος: Οι γενικές εξελίξεις και οι συγκυρίες.
Οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι οι συγκυρίες πάντοτε παίζουν το δικό τους ρόλο. Οι εξελίξεις στις γειτονικές χώρες το τελευταίο διάστημα σίγουρα μας ευνοούν. Η αναταραχή στην Τουρκία και η πολιτική αστάθεια στην Τυνησία και την Αίγυπτο αποθαρρύνουν οργανωμένα και μεγάλα ταξιδιωτικά γραφεία να κατευθύνουν κόσμο προς εκεί αλλά προτιμούν την Κρήτη, ως πιο ασφαλή προορισμό. Από την άλλη πλευρά, η οικονομική κρίση άφησε μελανά σημεία στην αξιοπιστία και της δικής μας χώρας στο εξωτερικό. Από αυτό το χτύπημα πληγώθηκε και η εικόνα του τουρισμού, συνολικά. Ωστόσο, σήμερα, η σταθεροποίηση και η ανάκαμψη που με θυσίες επιτυγχάνεται, είναι ένα θετικό στοιχείο που επηρεάζει καθοριστικά, προς το καλύτερο, τις προοπτικές για τη φετινή τουριστική χρονιά.
Από τα δύο αυτά στοιχεία, που παρουσιάζονται, απορρέει η διαπίστωση ότι υπάρχουν καλές προοπτικές για τα πολλά επόμενα χρόνια στον τουρισμό, με μια σημείωση όμως: ότι πρέπει να ενισχύσουμε ουσιαστικά την τουριστική ανταγωνιστικότητά μας. Οφείλουμε να προχωρήσουμε άμεσα στην αναβάθμιση του προϊόντος μας, να οργανώσουμε τη δομή της κοινωνίας μας στη βάση της υποστήριξης των φιλόδοξων και μακροπρόθεσμων στοχεύσεών μας και κυρίως να επιλέξουμε την ποιοτική αναβάθμιση όλων όσων παρέχουμε, τόσο σε επίπεδο υποδομών όσο και σε υπηρεσίες.
Η επίτευξη των παραπάνω στόχων δεν είναι κάτι εύκολο. Χρειάζεται πολλή δουλειά και διάθεση για υπερβάσεις σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Οι επενδύσεις στον τουρισμό επιβάλλεται να αυξηθούν και να αποκτήσουν θεματικό προσανατολισμό. Η εσφαλμένη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων που προορίζονταν για τον τουρισμό και μέχρι χθες χάνονταν σε άλλες δράσεις, με μηδενική προστιθέμενη αξία, πρέπει να σταματήσει εδώ. Οφείλουμε να χαράξουμε μια ενιαία πολιτική στρατηγική για τον τουρισμό στην Κρήτη, κατευθύνοντας τους διατιθέμενους πόρους στη λογική της αναβάθμισης του προϊόντος μας, της δημιουργίας σωστών και χρηστικών υποδομών και στην ενίσχυση και διαμόρφωση δράσεων εναλλακτικού τουρισμού, προκειμένου να επιτύχουμε την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου.
Όμως, για να επιτευχθεί η επιμήκυνση, δεν αρκεί μόνο να τα συζητούμε. Χρειάζεται πρόγραμμα, σχεδιασμός και δράσεις που θα φέρουν αποτελέσματα. Βρισκόμαστε, στην πιο όμορφη περιοχή του κόσμου, κι αυτό είναι η αφετηρία μας. Διαθέτουμε όλα τα συγκριτικά πλεονεκτήματα. Μέρη που κάθε άνθρωπος, κάθε ηλικίας και κοινωνικής κατάστασης θα ήθελε να επισκεφθεί. Συνδυάζουμε άριστα, τη θάλασσα με τον ορεινό όγκο και κυρίως έχουμε τις ξενοδοχειακές υποδομές για να υποστηρίξουν απαιτητικούς επισκέπτες. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, δεν αξιοποιήσουμε επαρκώς τα θετικά μας. Επιλέχθηκε η προσαρμογή σε μια «μίζερη» λογική. Τώρα, είναι ώρα να φύγουμε μπροστά. Η επιμήκυνση θα έρθει μέσα από την ανάπτυξη υποδομών για τον εναλλακτικό τουρισμό, επενδύοντας σε κάθε μορφή του με συγκεκριμένο τρόπο. Η τρίτη ηλικία, ο ορειβατικός τουρισμός, η δημιουργία ποδηλατικών διαδρομών στον ορεινό όγκο, η προβολή των θρησκευτικών μας μνημείων, ο συνεδριακός τουρισμός, οι υποδομές για καταδύσεις και εξερεύνηση του «θησαυρού» του βυθού των θαλασσών μας και η αξιοποίηση του χιονοδρομικού καταφυγίου του Ψηλορείτη είναι μόνο μερικά σημεία από τις σκέψεις που μπορούν να γίνουν και σε συνδυασμό με την ένωση του πρωτογενούς τομέα και την προβολή των κρητικών παραγόμενων προϊόντων από τα ξενοδοχεία θα μπορούσαν να δημιουργήσουν μια συνδετική αλυσίδα, όπου κάθε Κρητικός δε θα ήταν μόνος του αλλά όλοι μαζί θα πετυχαίναμε την αρμονική και δημιουργική ανάπτυξη για τον τόπο μας.
Η βελτίωση του παρόντος αεροδρομίου και η δημιουργία του νέου, στο Καστέλι, θα αυξήσουν το πλήθος επισκεπτών. Σε συνδυασμό με μια κεντρική πολιτική στήριξης των αεροπορικών εταιρειών, πιέζοντας για τη μείωση των τελών στα αεροδρόμια σε περιόδους χαμηλής κίνησης και ελαχιστοποιώντας τους λοιπούς φόρους και το hadling, πετυχαίνουμε την προσέλκυση μεγαλύτερων και πιο οργανωμένων groups από μεγάλους tour operators.
Στη συνέχεια, τα έργα υποδομής είναι ένα από τα σημαντικότερα σημεία για την υποστήριξη της προσπάθειάς μας και άμεση συνέχεια των παραπάνω. Η κατασκευή του ΒΟΑΚ, προκειμένου να πάψει να είναι η «καρμανιόλα» της Ευρώπης και να γίνει ένα σύγχρονο και ασφαλές οδικό δίκτυο είναι προτεραιότητα. Αλλά, και η δημιουργία υποδομών για την ανάπτυξη αθλητικών εγκαταστάσεων, όπως γήπεδα γκολφ και σύγχρονα αθλητικά κέντρα, θα μπορούσαν να είναι μαγνήτης για τη διοργάνωση μεγάλων αθλητικών events που θα επέφεραν σημαντική προβολή και μεγάλη επισκεψιμότητα στον τόπο μας.
Επίσης, ένα άλλο ερώτημα που προκύπτει είναι αυτό μεταξύ ποιοτικού και μαζικού τουρισμού. Το «μαζικό τουρισμό» το δοκιμάσαμε και, νομίζω, δεν ήταν αυτό που είχε τις προσδοκώμενες αποδόσεις για τους επιχειρηματίες και τον τόπο μας. Βαθιά πιστεύω ότι η στροφή στον ποιοτικό τουρισμό είναι αναγκαία, που σε συνδυασμό με την ανάπτυξη νέων θεματικών μορφών τουρισμού (ιατρικός τουρισμός) μπορούν να αποτελέσουν επιλογές υψηλής αποδοτικότητας για την περιφέρεια, τις επιχειρήσεις και τους πολίτες. Η υλοποίηση σύγχρονων και υψηλών προδιαγραφών μαρίνων για θαλάσσια σκάφη (yacht, θαλαμηγούς) θα ενίσχυε το θαλάσσιο τουρισμό και ιδιαίτερα την ποιότητα των τουριστών μας, κάτι που αποτελεί στρατηγική επιλογή. Για την αναβάθμιση του «προϊόντος» μας όμως δεν αρκεί μόνο αυτό. Χρειάζεται και σωστή εικόνα στην υπηρεσία που παρέχουμε, για αυτό είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων όλων των ειδικοτήτων στην Κρήτη, που θα προετοιμάζει τους φοιτητές με υψηλές προδιαγραφές και απαιτήσεις, ώστε την επομένη σε συμφωνία με τους ξενοδόχους να απορροφούνται στην αγορά εργασίας, έχοντας να προσφέρουν πολλά με τη γνώση τους.
Συνοψίζοντας, για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί, απαιτείται πολλή προσπάθεια και δουλειά. Η περιφέρεια μπορεί να είναι η προμετωπίδα σε αυτήν την προσπάθεια, υλοποιώντας, στο κομμάτι που την αφορά και τις επιτρέπεται, τις υποδομές και τις δομές για την τουριστική ανάπτυξη. Αναλαμβάνοντας την προβολή και προωθώντας την Κρήτη σε όλον τον κόσμο, μέσα από διεθνείς τουριστικές εκθέσεις, όπως της Μόσχας, του Λονδίνου και του Βερολίνου, και στηρίζοντας έμπρακτα τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις μέσα από την πίεση στην κεντρική κυβέρνηση για τη μείωση των εισφορών μέσω προγραμμάτων ή του ΟΑΕΔ.
Παράλληλα όμως, χρειάζεται και σύνθεση απόψεων, συνεργασία και συνεννόηση όλων των δυνάμεων και των παραγωγικών φορέων πάνω σε μια ενιαία πολιτική στρατηγική για την τουριστική ανάπτυξη στην περιφέρεια Κρήτης. Είμαι σίγουρος ότι μπορούμε να απογειώσουμε τουριστικά την Κρήτη. Στο χέρι μας είναι και από εμάς εξαρτάται. Αρκεί να το αποφασίσουμε, να τολμήσουμε και να υπερβούμε καθιερωμένες αντιλήψεις και λογικές ήσσονος προσπάθειας. Είμαι αισιόδοξος ότι η επόμενη μέρα για την περιφέρεια και υπό τη διοίκηση μιας ομάδας που ξέρει, έχει την εμπειρία και πάνω από όλα την πίστη σε αυτό που κάνει για τον τόπο, όπως ο συνδυασμός μας «Κρήτη Μπορούμε», θα είναι αφετηρία αλλαγής και ελπίδας για το νησί μας, με απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα της δουλειάς μας.
* Ο Νίκος Χαλκιαδάκης είναι πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Ν. Ηρακλείου και υποψήφιος Περιφερειακός σύμβουλος με το συνδυασμό «Κρήτη Μπορούμε» του Σεραφείμ Τσόκα.
