Η κλιματική αλλαγή σε συνδυασμό με την υγειονομική κρίση ελήφθησαν σοβαρά υπόψη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με συνέπεια να αποδεχτεί την κραυγή αγωνίας της Ελλάδας και όχι μόνο, ώστε να προχωρήσει σε νέα μέτρα για τη στήριξη του αμπελοοινικού τομέα και του τομέα των οπωροκηπευτικών.
Τα μέτρα ανακοινώθηκαν στις 6 Οκτωβρίου και αναφέρονται στην αύξηση της στήριξης των εργαλείων διαχείρισης κινδύνου, όπως η ασφάλιση της συγκομιδής και τα ταμεία αλληλοβοήθειας, και στην παράταση των μέτρων ευελιξίας που εφαρμόζονται ήδη και που ισχύουν έως τις 15 Οκτωβρίου 2022, αναφορικά με τον αμπελοοινικό τομέα.
Σε ό,τι αφορά τον τομέα των οπωροκηπευτικών, η στήριξη στις οργανώσεις παραγωγών - που συνήθως υπολογίζεται με βάση την αξία παραγωγής - θα αντισταθμιστεί, ώστε να μην είναι χαμηλότερη από το 85% του επιπέδου του προηγούμενου έτους.
Αναλυτικότερα, χθες ο επίτροπος Γεωργίας Γιάνους Βοϊτσεχόφσκι δήλωσε σχετικά: «Από τους εαρινούς παγετούς, τις πλημμύρες, έως τα κύματα καύσωνα, οι ακραίες καιρικές συνθήκες ήταν ιδιαίτερα δύσκολες για τον αμπελοοινικό τομέα και τον τομέα των οπωροκηπευτικών κατά το τρέχον έτος. Οι ακραίες αυτές καιρικές συνθήκες, δε, επήλθαν αφότου διανύσαμε ήδη ένα δυσχερές έτος το 2020, λόγω της κρίσης της νόσου COVID-19. Αυτά τα τόσο αναγκαία μέτρα στήριξης θα ανακουφίσουν τους παραγωγούς σε ολόκληρη την Ε.Ε. σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε, επιπλέον εκείνων που είχαν ήδη προταθεί το 2020 και επεκτάθηκαν το 2021».
Τα έκτακτα μέτρα για τον αμπελοοινικό τομέα περιλαμβάνουν τα εξής:
- Οι χώρες της Ε.Ε. μπορούν να συνεχίσουν να τροποποιούν τα εθνικά τους προγράμματα στήριξης ανά πάσα στιγμή, ενώ συνήθως αυτό προβλέπεται μόνο δύο φορές τον χρόνο (έως την 1η Μαρτίου και τις 30 Ιουνίου κάθε έτους, αντίστοιχα).
- Όσον αφορά τις δραστηριότητες προώθησης και ενημέρωσης, την αναδιάρθρωση και μετατροπή αμπελώνων, τον πρώιμο τρύγο και τις επενδύσεις, η δυνατότητα χορήγησης μεγαλύτερης συνεισφοράς από τον προϋπολογισμό της Ε.Ε. παρατείνεται έως τις 15 Οκτωβρίου 2022.
- Η συνεισφορά του προϋπολογισμού της Ε.Ε. στην ασφάλιση της συγκομιδής αυξήθηκε από 70% σε 80% έως τις 15 Οκτωβρίου 2022.
- Η στήριξη της Ε.Ε. όσον αφορά την κάλυψη των δαπανών για τη σύσταση ταμείων αλληλοβοήθειας διπλασιάστηκε από 10%, 8% και 4% κατά το πρώτο, το δεύτερο και τρίτο έτος εφαρμογής της, σε 20%, 16% και 8%.
- Παράταση των δυνατοτήτων ευελιξίας που χορηγήθηκαν για τα μέτρα του προγράμματος για τον αμπελοοινικό τομέα έως τις 15 Οκτωβρίου 2022.
Όσον αφορά στον τομέα των οπωροκηπευτικών, η στήριξη της Ε.Ε. προς τις οργανώσεις παραγωγών - η οποία συνήθως υπολογίζεται με βάση την αξία παραγωγής του έτους - θα αντισταθμίζεται τουλάχιστον στο 85% του επιπέδου του προηγούμενου έτους, ακόμη και αν η αξία του τρέχοντος έτους είναι χαμηλότερη. Η αποζημίωση αυτή θα παρέχεται όταν: η μείωση της παραγωγής συνδέεται με φυσικές καταστροφές, κλιματικά φαινόμενα, ασθένειες φυτών ή προσβολή από παράσιτα· είναι εκτός του ελέγχου της οργάνωσης παραγωγών και κατά τουλάχιστον 35% χαμηλότερη σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Επιπλέον, εάν οι παραγωγοί αποδείξουν ότι έλαβαν προληπτικά μέτρα κατά της αιτίας της μείωσης της παραγωγής, η αξία παραγωγής που χρησιμοποιήθηκε για τη στήριξη θα είναι η ίδια με εκείνη του προηγούμενου έτους.
«Πρέπει να διευρύνουν τα μέτρα στήριξης»
Μιλώντας στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” χθες, ο πρόεδρος της Οργάνωσης Αμπελουργών και Ελαιοκαλλιεργητών Κρήτης Πρίαμος Ιερωνυμάκης τόνισε την ανάγκη, μετά τον αμπελοοινικό τομέα, η Ε.Ε. να προχωρήσει και σε μία ευρύτερη πολιτική στήριξης όλων των αγροτικών προϊόντων.
«Πέρα από τον αμπελοοινικό τομέα, πρέπει να αναδειχτεί και η κατάσταση στην ελιά, λόγω έλλειψης βροχοπτώσεων. Αλλά το θέμα της κλιματικής αλλαγής σαφώς και επηρεάζει όλη την Ευρώπη. Και πρέπει να τονίσουμε ότι σήμερα βλέπουμε περιοχές οι οποίες δεν παρήγαγαν σταφύλια, να παράγουν. Και αντίθετα, εκεί όπου βρίσκονται οι παραδοσιακοί αμπελώνες, υπάρχει, από την άλλη, σοβαρό πρόβλημα. Αυτό είναι κάτι που έχει αναδειχτεί από την πλευρά μας με πιέσεις τόσο του υπουργείου όσο και των οργανώσεων. Αλλά και με πιέσεις των οργανώσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, το πρόβλημα αναδείχτηκε και πάρθηκαν αυτά τα μέτρα.
Έτσι, η αναδιάρθρωση των αμπελώνων, για παράδειγμα, είναι ένα πολύ σπουδαίο πρόγραμμα, το οποίο παραμένει σε ισχύ. Μάλιστα, στον τομέα των οιναμπέλων, η Ευρωπαϊκή Ένωση δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον. Κι εδώ ακριβώς έρχεται η κλιματική αλλαγή και “δένει” με την πανδημία, αφού ως γνωστό το κρασί καταναλώνεται κυρίως στους χώρους μαζικής εστίασης. Και στην περίοδο της καραντίνας είχαμε αποθέματα κρασιού, επειδή οι χώροι μαζικής εστίας δε λειτουργούσαν»...
Καταλήγοντας, ο Πρίαμος Ιερωνυμάκης επισημαίνει ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να στηρίξει γενικότερα τα αγροτικά προϊόντα, αφού διαφορετικά μπορεί και να βρισκόμαστε ενόψει μιας μεγάλης πείνας στον πλανήτη, ανάλογες της οποίας έχει γνωρίσει ο κόσμος και κατά το παρελθόν.
ΚΕΟΣΟΕ
Τάσεις εγκατάλειψης του ελληνικού αμπελώνα
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, τάσεις εγκατάλειψης του ελληνικού αμπελώνα “βλέπει”, σύμφωνα με στοιχεία, η Κεντρική Συνεταιριστική Ένωση Αμπελοοινικών Προϊόντων (ΚΕΟΣΟΕ). H εφαρμογή του κοινοτικού κανονισμού για την αδειοδότηση, όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή της, «ανέκοψε μερικώς τον ρυθμό εγκατάλειψης του ελληνικού αμπελώνα, που μέχρι την περίοδο έναρξης εφαρμογής του θεσμού των νέων αδειών φύτευσης παρουσίαζε μια μέση τάση μείωσης των εκτάσεων με φυτεμένα αμπέλια της τάξης των 10.000 στρεμμάτων ετησίως».
Κατά την περίοδο 2016/2017, όταν και εφαρμόστηκε το νέο καθεστώς των αδειών φύτευσης, ο ρυθμός εγκατάλειψης του ελληνικού αμπελώνα επιβράδυνε, με τις εκτιμήσεις της ΚΕΟΣΟΕ να κάνουν λόγο για 4.000 στρέμματα ετησίως.
«Ενδεικτικό του συμπεράσματος αυτού», σημειώνει η Ένωση, «είναι και το ότι, ενώ από την περίοδο 2016/2017 έως την περίοδο 2019/2020 χορηγήθηκαν άδειες φύτευσης για νέες φυτεύσεις αμπελιών για 24.800 στρέμματα, η αντίστοιχη για την ίδια περίοδο αυξητική μεταβολή του αμπελώνα ανήλθε μόνο στα 7.925 στρέμματα», και προσθέτει ότι «πρέπει να τονιστεί ότι, λόγω της πανδημίας, οι αμπελοκαλλιεργητές που έλαβαν νέες άδειες φύτευσης έχουν δικαίωμα να φυτεύσουν σε μεγαλύτερο της τριετίας διάστημα, από αυτό που προβλέπει η σχετική απόφαση, πολλές εκτάσεις από τις οποίες δεν έχουν ενσωματωθεί στα στοιχεία. Συνεπώς, εκτιμάται ότι η μείωση του αμπελώνα είναι μικρότερη από τη διαφορά μεταξύ νέων φυτεύσεων και μεταβολής του αμπελώνα (24.800 - 7.295 = 16.875), συγκριτικά με την περίοδο αναφοράς 2016/2017, γεγονός που επιβεβαιώνει τη μείωση του ρυθμού εγκατάλειψης».
Τέλος, όπως τονίζει, οι εκτάσεις που έχουν δικαίωμα να παράγουν οίνους με ΠΟΠ αντιστοιχούν στο 23,99% του ελληνικού αμπελώνα. Αντίστοιχα, η κατάταξη οίνων με ΠΟΠ από τα οινοποιεία ανέρχεται σε ποσοστό 8%-9% της οινοπαραγωγής, κάτι που, όπως σημειώνει η ΚΕΟΣΟΕ, «σημαίνει ότι η παραγωγή στις ΠΟΠ περιοχές μεταποιείται σε σημαντικό βαθμό σε οίνους με Γεωγραφική Ένδειξη ΠΓΕ».
