Ανέκαθεν οι πιο κρίσιμοι τομείς του ελληνικού Δημοσίου - Υγεία και Παιδεία - είναι υποστελεχωμένοι και “παρατημένοι”. Τα πράγματα έχουν χειροτερέψει σε τεράστιο βαθμό μετά το 2010, ενώ η μικρή ανάκαμψη των προσλήψεων στο Δημόσιο από το 2014 και μετά δεν έχω ωφελήσει αυτούς τους κρίσιμους τομείς αλλά... το “στενό” Δημόσιο.
Αυτό διαπιστώνει το Δημοσιονομικό Συμβούλιο σε ειδική μελέτη του για το Δημόσιο. Ειδικά στην Παιδεία, το πρόβλημα το προκάλεσε σε μεγάλο βαθμό η εποχή των μνημονίων, ενώ στην Υγεία προϋπήρχε με βάση τους αριθμούς (και βεβαίως εντάθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό).
Αντιθέτως, ενώ συνολικά τηρείται ο κανόνας προλήψεων/αποχωρήσεων και ο αριθμός των υπαλλήλων είναι ανάλογος του μέσου όρου της Ε.Ε., στο “στενό” Δημόσιο μετά το 2014 παρατηρείται συνεχής αύξηση του προσωπικού τα τελευταία έτη...
Στη μελέτη “Αριθμός φορέων, προσωπικό και δαπάνες μισθοδοσίας της Γενικής Κυβέρνησης: Μια επισκόπηση της εξέλιξής τους κατά τα τελευταία έτη” το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο εξετάζει τη διαχρονική εξέλιξη, ιδίως κατά τα τελευταία έτη της μακράς περιόδου οικονομικής προσαρμογής της χώρας, τριών βασικών παραμέτρων του δημόσιου τομέα σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης: του αριθμού των σχετικών φορέων, του απασχολούμενου προσωπικού και της μισθολογικής δαπάνης.
Τα κύρια συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση είναι πως ο αριθμός των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης παρέμεινε σχετικά σταθερός κατά τα τελευταία έτη, ο αριθμός των εργαζομένων, μετά τη μεγάλη υποχώρηση που εμφάνισε κατά τα πρώτα έτη εφαρμογής των προγραμμάτων οικονομικής προσαρμογής, έχει κατά βάση σταθεροποιηθεί στα νέα χαμηλότερα επίπεδα και οι δαπάνες για αμοιβές του προσωπικού εμφάνισαν αύξηση την περίοδο 2013-2017: από τα 15.603 εκατ. ευρώ το 2014 στα 16.215 το 2017 (σ.σ. δεν υπάρχουν στοιχεία για τα προηγούμενα χρόνια των μεγάλων μειώσεων).
Τα στοιχεία για τον αριθμό των υπαλλήλων δείχνουν μεταξύ άλλων ότι:
* Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία (Αύγουστος 2018), το σύνολο των εργαζομένων στη Γενική Κυβέρνηση μειώθηκε από 964.508 άτομα τον Δεκέμβριο του 2009 σε 695.751 τον Αύγουστο του 2018, ήτοι μειώθηκε συνολικά κατά 268.757 άτομα (-27,9%). Η μείωση αυτή προήλθε κυρίως από τη μείωση του τακτικού προσωπικού του “στενού” δημόσιου τομέα κατά 126.396 άτομα (-18,2%), καθώς και από τη μείωση των συμβασιούχων κατά 95.378 άτομα (-60,9%) και των εργαζομένων σε ΝΠΙΔ κατά 35.789 (-39,1%).
* Αντιθέτως, το σύνολο, σε “στενό” δημόσιο τομέα και ΝΠΙΔ, των μετακλητών υπαλλήλων, των αιρετών, των προέδρων και μελών Διοικητικών Συμβουλίων, καθώς και των οργάνων διοίκησης μειώθηκε από 27.410 άτομα το 2009 σε 10.807 άτομα το 2014 (-60,6%) και έκτοτε παρουσίασε σταθερή αυξητική τάση, ανερχόμενο σε 14.263 τον Αύγουστο του 2018.
Η έκθεση επικαλείται και στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., που δείχνουν ότι η απασχόληση στον δημόσιο τομέα της οικονομίας μειώθηκε από 1 εκατ. άτομα το 2009 σε 800 χιλ. το 2017 (-20%). Αντίστοιχα, η απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα μειώθηκε από 3,56 εκατ. το 2008 σε 2,95 εκατ. το 2017 (-17%).
Επισημαίνεται πως «η μεγάλη μείωση της δημόσιας απασχόλησης, σε επίπεδα μάλιστα αναλογικά μεγαλύτερα της ιδιωτικής, είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτη, ειδικά αν ληφθεί υπόψη ότι το κράτος καλείται να καλύψει βασικές κοινωνικές ανάγκες (άμυνα, ασφάλεια, υγεία, εκπαίδευση), ανελαστικού εν πολλοίς χαρακτήρα».
Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σύγκλιση προς τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, παραμένοντας ωστόσο σε επίπεδα οριακά χαμηλότερα από αυτόν (3.603 άτομα στην Ελλάδα έναντι 3.643 στην Ευρωζώνη κατά το 2017).
Έτσι, αναζητείται ανά πεδίο η πορεία της απασχόλησης, οδηγώντας σε μια εικόνα “εγκατάλειψης” δύο κρίσιμων κλάδων: της Υγείας και της Παιδείας.
Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat που επικαλείται η μελέτη, ο αριθμός των απασχολούμενων στους εν λόγω τομείς σε σχέση με τον πληθυσμό υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου της Ευρωζώνης, «δημιουργώντας προβληματισμό αναφορικά με τη δυνατότητα παροχής επαρκών, ποιοτικά και ποσοτικά, υπηρεσιών», όπως επισημαίνεται.
Συγκεκριμένα, οι απασχολούμενοι στην εκπαίδευση (απασχολούμενοι ανά 100.000 κατοίκους) ανέρχονταν σε 3.485 το 2009, ήτοι οριακά περισσότεροι από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που διαμορφώνονταν σε 3.468. Κατά την περίοδο της οικονομικής προσαρμογής, ο αριθμός αυτός υποχώρησε σημαντικά και διαμορφώθηκε σε 2.952 το 2013. Έκτοτε, παρατηρείται σχετική ανοδική τάση, ωστόσο οι απασχολούμενοι στον εν λόγω τομέα παραμένουν σαφώς λιγότεροι από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (3.223 άτομα στην Ελλάδα έναντι 3.681 στην Ευρωζώνη κατά το 2017).
