Τεράστια λάθη στη βελτίωση των ζώων, στις κατασκευές σταβλικών εγκαταστάσεων, στη διαχείριση των βοσκοτόπων και στη διατροφή των αιγοπροβάτων κάνουν οι κτηνοτρόφοι της Κρήτης, σύμφωνα με απολύτως χρήσιμες δηλώσεις του κτηνίατρου του ΕΛΓΑ Κώστα Ψαρουδάκη προς τη “Νέα Κρήτη”. Ο γνωστός κτηνίατρος, που περιοδεύει σε ολόκληρη την Κρήτη σε πολύ τακτά χρονικά διαστήματα, έδωσε μέσω της εφημερίδας μας τις απαραίτητες οδηγίες, ώστε να μπορέσουν οι κτηνοτρόφοι να αντιμετωπίσουν αδυναμίες και προβλήματα και να πετύχουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τη βιωσιμότητα των εκμεταλλεύσεών τους.
Όπως λέει στην εφημερίδα ο Κώστας Ψαρουδάκης, έχει πολύ μεγάλη σημασία για τη βιωσιμότητα μιας κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης το θέμα της βελτίωσης των ζώων, είτε για έναν νέο κτηνοτρόφο που τώρα ξεκινάει, είτε για έναν κτηνοτρόφο που θέλει να προχωρήσει σε βελτιώσεις στο υφιστάμενο κοπάδι του. «Η επιλογή των ζώων είναι ένα από τα πρώτα λάθη που κάνει ο παραγωγός. Κυρίως οι καινούργιοι παραγωγοί, που έχουν επαφή με καινούργιες ράτσες ζώων μέσω του διαδικτύου ή μέσω των εκθέσεων που πάνε, νομίζουν ότι οποιοδήποτε είδος ζώου με μεγάλη γαλακτοπαραγωγική ικανότητα και με υψηλά παραγωγικά χαρακτηριστικά είναι δυνατόν να επιβιώσει σε οποιοδήποτε μικροκλίμα. Αυτό είναι ένα μεγάλο σφάλμα», όπως λέει ο κτηνίατρος του ΕΛΓΑ στην Κρήτη, και προτείνει την εξής κατεύθυνση: «Για την ορεινή και ημιορεινή κτηνοτροφία της Κρήτης, που αποτελεί την πλειονότητα των αιγοπροβατοτρόφων της Κρήτης, να διατηρήσουν οι κτηνοτρόφοι τις φυλές τις εγκλιματισμένες, τις δικές τους. Και με τη βοήθεια των κτηνιάτρων, όπου γίνεται αυτό, πρέπει να βελτιωθούν τα ζώα σε μέγεθος, ώστε να βελτιωθεί και η κρεατοπαραγωγική και γαλακτοπαραγωγική τους ικανότητα. Αυτή είναι η κατεύθυνση που πρέπει να δώσουμε. Όχι ανεξέλεγκτες αγορές μεγάλων ζώων μόνο και μόνο επειδή έχουν μια φυσιογνωμία ελκυστική, γιατί θα μας βάλουν σε οικονομικούς μπελάδες. Δεν μπορούν να επιβιώσουν σε όλα τα μικροκλίματα της Κρήτης, που πολλά από αυτά είναι πολύ σκληρά...».
Τα λάθη στους στάβλους
Στο μεταξύ, πολλά και σοβαρά λάθη γίνονται και στις σταβλικές εγκαταστάσεις της Κρήτης. «Και τολμώ να πω ότι γνωρίζω τους στάβλους περίπου στο 50% των παραγωγών στα 25 χρόνια που δραστηριοποιούμαι στον ΕΛΓΑ. Λίγες είναι οι κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις εκείνες που μπορούμε να πούμε ότι είναι πολύ καλές, μέχρι άριστες. Οι περισσότερες έχουν λάθη από μικρά μέχρι και μεγάλα, τα οποία έχουν άμεσο αντίκτυπο στην υγεία των ζώων και κατ’ επέκταση στην παραγωγή τους», λέει στη “Νέα Κρήτη” ο κτηνίατρος του ΕΛΓΑ Κώστας Ψαρουδάκης.
«Ο Κρητικός παραγωγός τα λάθη αυτά δεν τα κάνει επειδή δε δεσμεύει ένα κεφάλαιο για το χτίσιμο των στάβλων. Κάθε άλλο. Θεωρώ ότι οι στάβλοι στην Κρήτη έχουν κατασκευαστικό κόστος, μεγαλύτερο από πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας. Απλώς προτιμάται το μπετό... Το οποίο δεν είναι χρήσιμο πάντα. Δηλαδή, το να κάνουμε μια κατασκευή με οπλισμένο σκυρόδεμα, με μπετό, με τοίχους, με οπλισμένες κολόνες, με χίλια δυο πράγματα, είναι κάτι που δεν ενδείκνυται», σύμφωνα με τον Κώστα Ψαρουδάκη.
Και συνεχίζει: «Το προβατοστάσιο συνήθως είναι μια κατασκευή στατικά επαρκής, η οποία έχει από πάνω πάνελ πολυουρεθάνης. Παλιά έβαζαν τσίγκο. Αλλά το πάνελ πολυουρεθάνης είναι πιο κατάλληλο. Και γιατί όχι στη σημερινή εποχή να μη χρησιμοποιήσουμε εξ ολοκλήρου αυτά τα πάνελ με υποστηρίγματα σιδερένια, αντί να χρησιμοποιούμε μπετό το οποίο είναι πολύ πιο ακριβό. Επιπλέον σε ό,τι αφορά το πάνελ πολυουρεθάνης, σε περίπτωση ολικής μεταφοράς του στάβλου, τα περισσότερα κομμάτια μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν. Εξάλλου, σε αυτό το υλικό μπορούμε να κάνουμε και όσες παρεμβάσεις θέλουμε»...
Τα λάθη λοιπόν που γίνονται συνήθως είναι «ο χώρος. Επειδή το κατασκευαστικό κόστος αυξάνεται με το να χρησιμοποιούν πολύ μπετό, μειώνουν τον χώρο που θα στεγάσουν. Ξεφεύγουμε λοιπόν πολύ από τον κανόνα, που λέει περίπου 80 εκατοστά με ένα τετραγωνικό μέτρο ανά ζώο. Έτσι μια μονάδα 100 τετραγωνικών βλέπουμε να στεγάζει 200 ζώα ή και περισσότερα»...
Αμέσως από τα λάθη του χώρου, σύμφωνα με τον Κώστα Ψαρουδάκη, δημιουργούνται προβλήματα στις συνθήκες υγιεινής των ζώων «του στάβλου του υγρού, του στάβλου με την αμμωνία μέσα, και του στάβλου όπου το περιβάλλον γίνεται ασφυκτικό και δεν μπορεί να επιβιώσει πλέον εκεί μέσα το ζώο»...
Επίσης, σοβαρά λάθη γίνονται ως προς τον προσανατολισμό του στάβλου. «Μιλάμε για λάθη στον εξαερισμό και για ένα σωρό πράγματα που είναι εύκολο να προβλεφτούν εάν παράλληλα, με την καθοδήγηση ως προς τη στατική επάρκεια από τους μηχανικούς, υπήρχε και η καθοδήγηση του χώρου από έναν κτηνίατρο», όπως λέει ο κτηνίατρος του ΕΛΓΑ.
Ο δημοσιογράφος Χριστόφορος Παπαδάκης και ο κτηνίατρος του ΕΛΓΑ Κρήτης Κώστας Ψαρουδάκης
ΦΤΗΝΗ... ΤΡΟΦΗ
Επιλογή βοσκότοπου και διατροφή
«Η επιλογή ενός βοσκοτόπου είναι πάρα πολύ σημαντική για τον παραγωγό. Γιατί ο βοσκότοπος αποτελεί γι’ αυτόν πηγή τροφής, φτηνής τροφής, που, εάν δεν την εκμεταλλευτεί, δεν μπορεί να επιβιώσει οικονομικά», λέει στην εφημερίδα μας ο Κώστας Ψαρουδάκης.
«Αν ένας κτηνοτρόφος δεν έχει βοσκότοπο κατάλληλο, οικονομικά δεν μπορεί να “βγει”. Μάλιστα, οι μελέτες δείχνουν ότι το 70% των ζωοτροφών που πρέπει να διαθέσει ένας παραγωγός για τα κοπάδια του θα πρέπει να παράγεται από τον ίδιο τον παραγωγό. Αν δεν μπορεί να καλύψει το ποσοστό αυτό από περιουσία δική του είτε εκμεταλλευόμενος τη χορτονομή είτε από καλλιέργεια σανό, τότε οικονομικά δεν μπορεί να “σταθεί”. Και δεν είναι αυτό μεγάλο ποσοστό. Και οι επιδοτήσεις δίνονται όχι για να μπουν στον προϋπολογισμό και να δοθούν για ζωοτροφές, αλλά να βγαίνουν από τον προϋπολογισμό και να δίνονται για τον εκσυγχρονισμό των μονάδων», σύμφωνα με τον ίδιο.
Στο μεταξύ, όπως λέει, κάθε άνθρωπος εάν βγει στους ορεινούς όγκους στον Ψηλορείτη θα διαπιστώσει πως δε διαχειρίζονται σωστά οι βοσκότοποι στην Κρήτη. Σύμφωνα με τον Κώστα Ψαρουδάκη, παλιότερα, οι κτηνοτρόφοι στην Κρήτη μπορούσαν και κάλυπταν στο 90% από τους βοσκοτόπους τη διατροφή των ζώων τους. «Έβγαζαν με λίγα τσουβάλια όλο τον χειμώνα. Γι’ αυτό και το εισόδημά τους ήταν πολύ μεγάλο τότε. Αυτό σήμερα δεν ισχύει. Άρα, είτε ο βοσκότοπος είναι ορεινός είτε είναι πεδινός, πρέπει να υπάρχει η εκ περιτροπής βόσκηση για να υπάρχει η αγρανάπαυση του βοσκοτόπου. Τον χειμώνα οι ορεινοί βοσκότοποι θα πρέπει να αφήνονται. Η φύση να λειτουργήσει για να διαιωνίζεται το χόρτο»...
Για τη σωστή διατροφή των ζώων: «Πρέπει να είναι ορθολογιστική. Να είναι πλήρης τόσο σε χοντροειδείς τροφές, δηλαδή σανό, άχυρα και ταγή, όσο και στη χλωρή τροφή. Και ένα παράδειγμα είναι: για ένα μικρόσωμο ζώο που παράγει περίπου 900 γραμμάρια με ένα κιλό γάλα, πρέπει η τροφή από το εργοστάσιο να είναι περίπου 900 με 1.000 γραμμάρια και η χοντροειδής τροφή να είναι λίγο παραπάνω. Δηλαδή γύρω στο 1 κιλό με 1.100 γρ. Δηλαδή, το πρόβατο αυτό θα πρέπει να τρώει ζωοτροφή περίπου ένα κιλό, το λιγότερο 600 γραμμάρια σανό και το υπόλοιπο 400 με 500 γραμμάρια να είναι χλωρό χόρτο το οποίο σιγά-σιγά μπαίνει στη ζωή του ζώου»...
Τέλος, υπάρχουν “ισορροπιστές” σε πλάκες. Και είναι πολύ σημαντικό να κρεμάνε οι παραγωγοί αυτές τις πλάκες. Όταν το πρόβατο έχει έλλειψη σε αυτούς τους “ισορροπιστές”, θα πάει και θα φάει από αυτές τις πλάκες και θα καλύψει τις ελλείψεις που υπάρχουν στον οργανισμό του. «Αυτή είναι μια απλούστατη μέθοδος επειδή δεν μπορούμε να κάνουμε αναλύσεις σε κάθε περιοχή για να βλέπουμε αν υπάρχουν αυτοί οι ισορροπιστές ή όχι»...
