Νύχτα της 26ης Απριλίου του 1944. Βίλα Αριάδνη στο Ηράκλειο. Μια χούφτα Κρητικοί μαζί με μερικούς Άγγλους συγκλονίζουν το ναζιστικό μέτωπο και μαζί με αυτό τον ίδιο τον Χίτλερ. Μετά από μια καλοστημένη επιχείρηση καταφέρνουν να απαγάγουν το διάσημο, τότε, παρασημοφορημένο και πολυτιμημένο στρατηγό της Βέρμαχτ και διοικητή Κρήτης Χάινριχ Κράιπε. Η αρπαγή του περνά από χίλια κύματα, διαβαίνοντας τα ορεινά της Κρήτης και τις απάτητες κορυφές του Ψηλορείτη, καταλήγοντας στην παραλία του Περιστερέ στο Ρέθυμνο και από εκεί στο Κάιρο και σε στρατόπεδο αιχμαλώτων στον Καναδά.
Συνέντευξη στο Victor Κουμαντάκη
Τα χρόνια πέρασαν, η ιστορία όμως έμεινε για πάντα χαραγμένη στο μυαλό όσων συμμετείχαν. Ο Παναγιώτης Γκόνος, κάτοικος Αγγλίας, έχοντας γαλουχηθεί με τις αφηγήσεις των ανθρώπων που έζησαν από κοντά την απαγωγή, αφήνει την καθημερινότητά του και επιλέγει να ασχοληθεί με το χόμπι του πιο ενεργά, ξεκινώντας με τη διοργάνωση του πρώτου αγώνα δρόμου στην ίδια ακριβώς διαδρομή με την απαγωγή του Κράιπε, στέλνοντας έτσι το μήνυμα της συσπείρωσης και της ταύτισης με τις αξίες της παράδοσης.
Η έναρξη το Σάββατο 21Μαϊου στις 8 το πρωί στη Μονή Τιμίου Σταυρού Βωσάκου, στο Μυλοπόταμο του Ρεθύμνου, και καταλήγει στην παραλία Περιστερέ στο Ροδάκινο.
Ο κ. Γκόνος μίλησε αποκλειστικά στη "Νέα Κρήτη" σχετικά με τη διοργάνωση, τη διαδρομή αλλά και τη θρυλική ιστορία της απαγωγής του στρατηγού Κράιπε.
- Κύριε Γκόνε, πώς μάθατε για την κατοχική ιστορία του Κράιπε;
«Η επαφή μου με την ιστορία έγινε πέρυσι όταν διάβασα ένα βιβλίο του Αμερικάνου Κρίστοφερ Μαγκντούγκαλ, ο οποίος χρησιμοποίησε την ιστορία ως επίκεντρο μιας διατριβής που έγραψε σχετικά με τη φύση του ηρωισμού και τη φυσική κατάσταση. Πώς μπορούν δηλαδή κάποιοι άνθρωποι σε ορισμένες περιοχές να κρατιούνται σε πολύ καλή φυσική κατάσταση, μόνο και μόνο μέσα από την καθημερινότητά τους. Χρησιμοποίησε την ιστορία της απαγωγής και της Αντίστασης σαν κεντρικό του θέμα».
-Τι σας κέντρισε το ενδιαφέρον σε αυτή την ιστορία;
«Καταρχάς το τολμηρό της ιστορίας αυτής. Δεν έχουν καταγραφεί πολλές καταδρομικές ιστορίες, πίσω από τις γραμμές του εχθρού, που να έχουν στεφθεί και από επιτυχία και να είναι σε μεγάλο βαθμό αναίμακτες. Ήταν μια ιστορία κινηματογραφική στην επιτυχία και στην τελειότητά της. Και βέβαια ότι έγινε σε ένα εξαιρετικά αντίξοο περιβάλλον για τους απαγωγείς και για όσους βοήθησαν τους απαγωγείς. Δεν υπήρξε καμία κατάδοση ή κάποιο γεγονός προδοσίας, παρόλο που μερικές χιλιάδες ανθρώπων γνώριζαν για μέρες πού κινούνταν οι απαγωγείς και ποια ήταν η θέση τους».
- Πώς πήρατε την απόφαση να έρθετε στην Κρήτη και να διοργανώσετε έναν αγώνα ακολουθώντας τα χνάρια της αρπαγής του Κράιπε, με τον τίτλο "Heroes ULTRA 2016";
«Υπάρχουν πολλά παραδείγματα, κυρίως στην Ελλάδα, αγώνων αντοχής που έχουν εμπνευστεί από ιστορικά γεγονότα. Παραδείγματος χάριν, ο διασημότερος αγώνας αντοχής στον κόσμο, ο Μαραθώνιος.
Σε αυτό το πάντρεμα που κάναμε μεταξύ αθλητισμού και ιστορίας, προσπαθήσαμε συνειδητά να κρατήσουμε σε πρώτη προτεραιότητα το αθλητικό σκέλος. Και αυτό γιατί θέλαμε αυτός ο αγώνας να είναι ένας ευχάριστος αθλητικός αγώνας, που να αναδεικνύει το Ρέθυμνο, βασισμένος σε ένα ιστορικό υπόβαθρο και λιγότερο απλά ως ένας αγώνας μνήμης.
Παρ' όλα αυτά πιστεύουμε ότι όλες οι κινήσεις που έχουμε κάνει έχουν μια ισορροπία μεταξύ σεβασμού της ιστορικότητας της διαδρομής και της παράδοσης, διατηρώντας τη διαδρομή ασφαλή και ευχάριστη για τους αθλητές».
-Τι διαφορετικό έχει μια κλασική διαδρομή σε ανώμαλο δρόμο σε σχέση με αυτή;
«Η δική μας διαδρομή σε μεγάλο βαθμό, καλώς ή κακώς, έχει οριστεί από τη διαδρομή της απαγωγής και είχαμε λίγα περιθώρια να αυτοσχεδιάσουμε. Υπάρχουν αρκετά αμιγώς ορεινά τμήματα, όπως κάποια κομμάτια στον Ψηλορείτη ή στον Κρυονερίτη, που είναι τα απαιτητικότερα, όμως υπάρχουν και ευκολότερα κομμάτια ή ασφάλτινα, αλλά θα χαρακτήριζα τη διαδρομή υβριδική στη φύση της. Έχει τμήματα και από τους πέντε δήμους του Ρεθύμνου, που την κάνουν πάρα πολύ αντιπροσωπευτική για να γνωρίσει κάποιος αθλητής το νομό και έχει τρομερά μεγάλη ποικιλομορφία, δεδομένου ότι ξεκινάμε από τη Μονή Βωσάκου, που είναι ένα πανέμορφο τοπίο εκκίνησης, περνάμε τον Ψηλορείτη, που άλλες χρονιές μπορεί να είχε μέχρι και χιόνι, εναλλάσσουμε διάφορα τοπία, και καταλήγουμε πάνω στην παραλία Περιστερέ».
-Υπάρχει ανταπόκριση από τον κόσμο; Από λάτρεις του αθλήματος και μη;
«Ναι όντως, αλλά νομίζω ότι θα κριθεί την επόμενη χρονιά, αφού πάντα η πρώτη χρονιά είναι κυρίως πειραματική και δεν υπάρχουν οι κριτικές των αθλητών, αλλά και επειδή δεν υπάρχει το βιντεοσκοπικό υλικό να την υποστηρίξει».
- Υπάρχουν ξένοι αθλητές που θα βρεθούν στη Μονή Βωσάκου;
«Η πλειοψηφία των αθλητών είναι ξένοι. Είμαστε η διοργάνωση στην Ελλάδα με το μεγαλύτερο ποσοστό διεθνών αθλητών. Από τους 34 συμμετέχοντες, οι 25 είναι ξένοι. Έχουμε αθλητές από δώδεκα χώρες και, αν και τα νούμερα συνολικά είναι χαμηλά, κρίνουμε ότι είναι πολλαπλάσια εκείνων που έχουν άλλοι αγώνες με πολύ μεγαλύτερο σύνολο αθλητών».
-Τι είναι αυτό που θα σας ικανοποιήσει μετά τη διεξαγωγή του αγώνα;
«Ως διοργάνωση το κοινό μας πάντα είναι διπλό. Από τη μια πλευρά είναι οι αθλητές μας που θέλουμε να αποχωρήσουν ασφαλείς και ικανοποιημένοι, και από την άλλη οι θεατές. Θα ήθελα η ανάμνηση που θα έχουν οι Κρήτες θεατές μας να είναι εξίσου ευχάριστη και με χαρά να μας φιλοξενήσουν και τα επόμενα χρόνια».
-Πιστεύετε, κύριε Γκόνε, ότι ο κόσμος που θα τρέξει θα ταυτιστεί με τους απαγωγείς του Κράιπε;
«Νομίζω ότι θα ταυτιστεί με κάποιες από τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν ακόμα και οι απαγωγείς στα ορεινά τμήματα. Πιστεύω ότι ο κόσμος θα βιώσει τη σκληρότητα του Ψηλορείτη και των άλλων ορεινών περασμάτων. Βέβαια, για να μην πάμε την αναλογία σε επίπεδα που δεν της αρμόζει, οι απαγωγείς προφανώς λειτουργούσαν υπό αντίξοες για τη ζωή τους συνθήκες, με πολύ δύσκολο προσωπικό κίνδυνο και κινούνταν μόνο τη νύχτα».
- Υπάρχουν ήρωες στην εποχή μας που θα μπορούσαν να κάνουν κάτι ανάλογο;
«Πιστεύω ότι, οποτεδήποτε χρειαστεί και δημιουργηθούν οι συνθήκες, οι άνθρωποι σε γενικές γραμμές δρουν το ίδιο. Δηλαδή, δεν πιστεύω, σε αντίθεση με το κοινό αίσθημα, ότι η σημερινή γενιά είναι λιγότερο άξια από άλλες να αντεπεξέλθουν σε τέτοιες καταστάσεις. Σκεφτείτε ότι ακόμα και η γενιά του '40, που έγραψε το αλβανικό έπος, ήταν μια γενιά που θεωρούνταν από τους προηγούμενους λίγο χαλαρή, ή ίσως όχι τόσο ετοιμοπόλεμη, όμως όταν ήρθε η ώρα αντεπεξήλθε. Έχω γνωρίσει άτομα της νέας γενιάς στην Κρήτη που είναι άξιοι συνεχιστές της παράδοσης, όσον αφορά στο πάθος για την ελευθερία και στο αντιστασιακό τους πνεύμα και δεν έχω καμία αμφιβολία για αυτό».
- Τι είναι αυτό που θα σας ικανοποιήσει μετά την διεξαγωγή του αγώνα;
Ως διοργάνωση το κοινό μας πάντα είναι διπλό, από τη μία πλευρά είναι οι αθλητές μας που θέλουμε να αποχωρήσουν ασφαλείς και ικανοποιημένοι και από την άλλη οι θεατές, εξίσου σημαντικό κοινό. Από αυτή την πλευρά θα ήθελα η ανάμνηση που θα έχουν οι Κρήτες θεατές μας, να είναι εξίσου ευχάριστη και με χαρά να μας φιλοξενήσουν και τα επόμενα χρόνια.
-Υπάρχει κάτι που δεν έχει γίνει γνωστό και το επιφυλάσσετε ως ευχάριστη έκπληξη στους συμμετέχοντες;
Οι συμμετέχοντες και οι αθλητές που θα βρίσκονται στον τερματισμό στον Περιστερέ, ιδιαίτερα οι αθλητές θα εκπλαγούν ευχάριστα με το αγωνιστικό γεύμα και τις μεταγωνιστικές εκδηλώσεις που θα έχουμε εκεί, όχι ότι θα είναι ιδιαίτερα θεαματικές, ακριβές ή πλούσιες αλλά γιατί είμαστε ο μοναδικός αγώνας τέτοιας φύσης, που να καταλήγει σε μια τόσο υπέροχη παραλία που μαζί με το ντους η επιλογή για τον αθλητή θα είναι να πέσει στη θάλασσα και θα μπορεί να απολαύσει ένα γεύμα δίπλα στην παραλία πάνω σε μία ξαπλώστρα. Είναι κάτι που όπως και να το περιγράψουμε στους αθλητές, όταν θα το ζήσουν από κοντά θα τους μείνει αξέχαστο.
-Είναι αυτό το πιο παράξενο εγχείρημα στη ζωή σας;
Αυτός ο αγώνας είναι πρώτη διοργάνωση που έχω εγώ την διεύθυνση αλλά έχοντας ανάλογα παραδείγματα όπως το Σπάρταθλο με την ιστορικότητα του, θα το υποστηρίξουμε μέχρι την κορυφή.
-Τελικά ποιο είναι το μήνυμα της απαγωγής του Κράιπε;
Νομίζω δύο είναι τα σημαντικά μηνύματα. Το πρώτο είναι το μοτίβο του Δαυίδ εναντίον Γολιάθ, γιατί παρόλο που η απαγωγή πραγματοποιήθηκε με μία βρετανική τεχνογνωσία, έγινε από μια χούφτα ανθρώπων που αποτελούσε την κύρια ομάδα εναντίον χιλιάδων Γερμανών. Και το δεύτερο, αυτό που χαρακτηρίζει την απαγωγή και την κάνει Κρητική ως επιχείρηση, είναι το γεγονός ότι ενώ λάμβανε χώρα για 20 ημέρες και ενώ υπήρχαν αρκετές πληροφορίες στον πληθυσμό να γνωρίζει που ακριβώς ήταν οι απαγωγείς, ποτέ δεν μαρτύρησε τίποτα. Υπήρξε η αλληλεγγύη όλης της Κρήτης πίσω από αυτό. Ήταν κάτι το μοναδικό και είναι κάτι που μου επικοινωνούν οι οικογένειες των Μος και Φέρμορ στην Αγγλία και καθόρισε την επιτυχία της απαγωγής. Δεν θα μπορούσε ένα τέτοιο εγχείρημα να είχε επιτύχει σε ένα άλλο μέρος.
-Πως θυμούνται οι οικογένειες των ιστορικών απαγωγέων του Κράιπε μετά από τόσα χρόνια;
Υπάρχει μια κοινότητα ανθρώπων, όχι μόνο από τις οικογένειες του Μος και Φέρμορ, που είναι πολύ δραστήρια γύρω από την Κρήτη όπου κάθε χρόνο δίνονται και κάποιες χορηγίες στο Πανεπιστήμιο και γίνονται εκδρομές σχετικές με το νησί.
Διαδρομή: Heros Ultra 2016 / Στα χνάρια της απαγωγής του Κράιπε
Διαδρομή: 156 χλμ
Διάρκεια: 30 ώρες
Έναρξη: Μονή Τιμίου Σταυρού Βωσάκου, Μυλοπόταμος Ρέθυμνο, 08:00 πμ
Τερματισμός: Παραλία Περιστερές, Ροδάκινο, Ρέθυμνο
