Πριν ανοίξει επισήμως τις πύλες του το Εργαστήριο Αρχαίου DNA, την Παρασκευή στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), το ενδιαφέρον από την Κρήτη, την Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο είναι εντυπωσιακό. Η υποδομή, η εγγύηση της "σφραγίδας" του ΙΤΕ και το "παράθυρο", όχι μόνο στο χθες αλλά και στο αύριο, που ανοίγει με το μοναδικό αυτό εργαστήριο σε ολόκληρη τη χώρα και το τρίτο στην Ευρώπη μετά από τα αντίστοιχα στη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία, δικαιολογούν το γιατί η επιστημονική κοινότητα περιμένει να δει νέους - πολλά υποσχόμενους - ορίζοντες σε ένα ευρύ φάσμα επιστημών, από την Αρχαιολογία ως τη Γενετική.
Ήδη έχουν κατατεθεί αιτήματα για αναλύσεις γενετικού υλικού από τις τοπικές αλλά και άλλες ελληνικές εφορίες αρχαιοτήτων, από υπηρεσίες της Περιφέρειας Κρήτης και Δήμων του νησιού, καθώς και από αντίστοιχες αρκετών ξένων χωρών, ενώ το εργαστήριο που έχει ξεκινήσει τη λειτουργία του, έχοντας τη γενναία υποστήριξη της Περιφέρειας Κρήτης, θα καλύψει ένα μεγάλο κενό που υπήρχε σε μια χώρα με τόσο πλούσιο αρχαιολογικό παρελθόν, αλλά χωρίς τις αντίστοιχες επιστημονικές υποδομές.
Το εργαστήρι θα λύσει αρχαιολογικά μυστήρια και θα ανοίξει νέους ορίζοντες στην Ιατρική
Το παρελθόν "μιλάει"
Οι δυνατότητες της μονάδας αρχαιογενετικής του ΙΜΒΒ του ΙΤΕ είναι εντυπωσιακές. Με ελάχιστο αρχαιολογικό βιολογικό υλικό, είτε αυτό είναι οστά, ανθρώπων και ζώων, είτε σπόροι, πολλά αρχαιολογικά μυστήρια θα βρουν τη λύση τους, ενώ θα είναι δυνατή η ανασύσταση του περιβάλλοντος ολόκληρων περιοχών.
Όπως μας εξήγησε ο διευθυντής του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας κ. Νεκτάριος Ταβερναράκης, ένας σπόρος ελιάς ή ένας καρπός σταφυλιού από κάποια αρχαία θέση θα μπορεί να "μιλήσει" για τις ποικιλίες που υπήρχαν στο παρελθόν και να βοηθήσει στην κατανόηση του αρχαίου περιβάλλοντος, του κλίματος, του τρόπου ζωής και των διατροφικών συνηθειών των προγόνων μας, ενώ αντίστοιχες σημαντικές πληροφορίες θα μπορούν να αποκαλυφθούν από την ανάλυση του DNA οστών ζώων.
Οι επιστήμονες θα είναι σε θέση να βγάλουν πολύτιμα συμπεράσματα από το ανθρωπολογικό υλικό που εντοπίζεται σε ανασκαφές, όπως κληρονομικά χαρακτηριστικά, ασθένειες και ανασύσταση της μορφής των νεκρών, και να κάνουν αντίστοιχες αναλύσεις για κάθε μορφή βιολογικού υλικού που ανακαλύπτεται και αποστέλλεται στο εργαστήριο του ΙΤΕ για ανάλυση.
Το Εργαστήριο Αρχαίου DNA του ΙΤΕ
Δρόμος για το αύριο
Το ακόμα πιο ενδιαφέρον είναι το "παράθυρο" που ανοίγει στο ίδιο το μέλλον, καθώς η Μονάδα Αρχαιογενετικής, ή Εργαστήριο Αρχαίου DNA, αποτελεί τμήμα του Κέντρου Γενομικής (genome = γονιδίωμα) Ανάλυσης, το οποίο λειτουργεί με επιτυχία στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας, δείχνοντας το δρόμο για το αύριο. Η ανάπτυξή του έχει στόχο να το μετατρέψει σε κέντρο αναφοράς για την Ελλάδα, και όχι μόνο, αναφορικά με το DNA και βεβαίως τον τρόπο με τον οποίο μελλοντικά θα εξασκείται η Ιατρική στη βάση της εξατομικευμένης θεραπείας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι μια ανάλυση DNA θα είναι κάτι τόσο κοινό και απλό όσο μια εξέταση αίματος, αντιμετωπίζοντας την κάθε περίπτωση διαφορετικά, ανάλογα με τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του κάθε ασθενούς, ώστε εκείνος να λαμβάνει τη θεραπεία που είναι ιδανική για τον ίδιο. Αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς τι ορίζοντες θα ανοίξει αυτή η μέθοδος στην αντιμετώπιση ασθενειών όπως ο καρκίνος ή νευροεκφυλιστικές νόσοι.
Ήδη, όπως μας εξήγησε ο κ. Ταβερναράκης, υπάρχει στενή συνεργασία του Κέντρου Γενομικής Ανάλυσης του ΙΜΒΒ με τρεις κλινικές του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου, απ' όπου αποστέλλονται δείγματα για ανάλυση, μια μέθοδος η οποία μπορεί να διαπιστώσει γενετική προδιάθεση, κληρονομικότητα και να ανοίξει το δρόμο στην εξατομικευμένη Ιατρική.
Και εκεί ακριβώς βρίσκεται το "κλειδί", καθώς στο προσεχές μέλλον, σύμφωνα με το διευθυντή του ΙΜΒΒ, οι επιστήμονες δε θα έχουν να αντιμετωπίσουν μια ασθένεια, αλλά έναν ασθενή, με τις ιδιαιτερότητες του καθενός, οι οποίες θα μπορούν αν αντιμετωπίζονται με την ανάλυση του DNA και την επιλογή της κατάλληλης, για το συγκεκριμένο ασθενή, αγωγής.
Παρουσία Κώστα Φωτάκη τα εγκαίνια
Τα εγκαίνια του Εργαστηρίου Αρχαίου DNA θα γίνουν αύριο Παρασκευή στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στο Ηράκλειο, παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Έρευνας του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστα Φωτάκη.
Η τελετή θα συνδυαστεί με διεθνή επιστημονική ημερίδα, η οποία θα έχει ως κεντρικό θέμα "Ανάλυση αρχαίου DNA: Μια νέα ματιά στο παρελθόν".
Όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, το Εργαστήριο Αρχαίου DNA του ΙΜΒΒ-ΙΤΕ θα προωθήσει τη διεπιστημονική συνεργασία, ενώ θα υποκαταστήσει τις αντίστοιχες υποδομές του εξωτερικού, στις οποίες κατέληγε μέχρι τώρα σημαντικό μέρος των δειγμάτων που ανασκάπτονται στην Ελλάδα.
Ρεπορτάζ: Σταύρος Μουντουφάρης
