Δεν πεθαίνουν μόνο περισσότεροι άνθρωποι λόγω της πανδημίας COVID-19, αλλά, επίσης, εξαιτίας της γεννιούνται πολύ λιγότεροι σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, σύμφωνα με νεότερα δημογραφικά στοιχεία. Στη Γαλλία, το Εθνικό Ινστιτούτο Δημογραφικών Μελετών (INED) παρουσίασε προκαταρκτικά στοιχεία για τις γεννήσεις παιδιών τον Ιανουάριο 2021 - εννέα μήνες μετά το πρώτο lockdown στη χώρα - που δείχνουν ότι γεννήθηκαν 53.900 παιδιά, κατά 13% λιγότερα σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2020.
Η χώρα, που έχει παραδοσιακά έναν από τους υψηλότερους δείκτες γεννητικότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εμφάνισε τη μεγαλύτερη μείωση γεννήσεων από τη δεκαετία του 1970. Οι γεννήσεις στη Γαλλία είχαν εμφανίσει μείωση 7% και τον Δεκέμβριο του 2020, σε σχέση με πριν από ένα έτος, με αποτέλεσμα οι συνολικές γεννήσεις του περυσινού έτους (735.000) να είναι οι λιγότερες από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.
«Υπάρχουν πολλές φαντασιώσεις ότι όταν, λόγω πανδημίας, τα ζευγάρια βρίσκονται περισσότερο στο σπίτι θα κάνουν περισσότερα παιδιά. Στην πραγματικότητα, μερικοί το θεωρούν πολύ δύσκολο να είναι μαζί όλη την ώρα», δήλωσε η Αν Σολάζ του INED στους “Financial Times”. Μειώσεις γεννήσεων δείχνουν τα προκαταρκτικά δημογραφικά στοιχεία επίσης στην Ισπανία και την Ιταλία, δύο χώρες με γηράσκοντες πληθυσμούς που επλήγησαν ιδιαίτερα από τον κορωνοϊό. Αλλά και στη Βρετανία και τις ΗΠΑ διαφαίνονται αντίστοιχες πτωτικές τάσεις.
Η κατάρρευση των γεννήσεων στις ανεπτυγμένες χώρες μετά από μια μεγάλη οικονομική κρίση (π.χ. μετά το “κραχ” του 1929 ή μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973) ή μετά από μια πανδημία, όπως τώρα, δεν είναι κάτι που εκπλήσσει τους δημογράφους. Αρκετοί υποψήφιοι γονείς είναι πιο αγχωμένοι για την ασφάλεια της εργασίας τους, για τη γενικότερη οικονομική κατάστασή τους και για τη δυνατότητά τους να μεγαλώσουν σωστά ένα νέο παιδί.
«Αυτό που διαφέρει αυτήν τη φορά είναι ότι η πτώση των γεννήσεων είναι πραγματικά μεγάλη. Είναι κάπως άνευ προηγουμένου, αλλά και η τωρινή κρίση είναι, επίσης, χωρίς προηγούμενο», ανέφερε ο διευθυντής Ερευνών του INED, Αρνό Ρενιέ-Λουαλιέ. Όπως σημείωσε, κατά τη διάρκεια του 2020 επικράτησε ένα κλίμα μεγάλου άγχους και φόβου, καθώς οι άνθρωποι ανησυχούσαν όχι μόνο για την οικονομική επιβίωσή τους, αλλά και για τον κίνδυνο να αρρωστήσουν τα παιδιά τους από τον κορωνοϊό.
Η Ιταλία κατέγραψε 21,6% λιγότερες γεννήσεις τον Δεκέμβριο του 2020 έναντι του Δεκεμβρίου του 2019. Για όλο το 2020, σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της χώρας (ISTAT), υπήρξαν περίπου 400.000 γεννήσεις, έναντι 420.000 το 2019, ενώ παράλληλα πέρυσι η Ιταλία είχε 647.000 θανάτους λόγω της πανδημίας, με συνέπεια η “ψαλίδα” ανάμεσα στους θανάτους και τις γεννήσεις να είναι η μεγαλύτερη από την εποχή της “ισπανικής” γρίπης το 1918.
Η ISTAT συνδέει τη μεγάλη μείωση των γεννήσεων με την κατάρρευση του αριθμού των γάμων, οι οποίοι μειώθηκαν πάνω από 50% κατά το πρώτο δεκάμηνο του 2020. Και η Γαλλία κατέγραψε λιγότερους γάμους πέρυσι, κατά 34% πιο λίγους σε σχέση με το 2019.
Το Στατιστικό Ινστιτούτο της Ισπανίας εκτιμά ότι τον Δεκέμβριο του 2020 και τον Ιανουάριο του 2021 οι γεννήσεις “έπεσαν” γύρω στο 20% σε σχέση με τους αντίστοιχους μήνες πριν από έναν χρόνο. Οι 23.266 γεννήσεις του Δεκεμβρίου 2020 ήταν οι λιγότερες οποιουδήποτε μήνα από το 1941.
Από την άλλη πλευρά, σε μερικές χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά οι γεννήσεις δε φαίνεται να επηρεάστηκαν τόσο ή και αυξήθηκαν. Η Σουηδία κατέγραψε μείωση 6,4% φέτος τον Ιανουάριο, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της χώρας. Όμως, η Φιλανδία και η Ολλανδία - εν μέσω πανδημίας - αντέστρεψαν τις επί χρόνια αρνητικές δημογραφικές τάσεις τους, εμφανίζοντας μικρές αυξήσεις γεννήσεων τον πρώτο μήνα του 2021. Πιθανώς αυτό να οφείλεται στο ότι οι σκανδιναβικές και άλλες βορειοευρωπαϊκές χώρες δεν επλήγησαν από τον κορωνοϊό τόσο όσο ο ευρωπαϊκός Νότος.
Το ερώτημα - πλέον - για τους δημογράφους είναι κατά πόσο η πτώση των γεννήσεων θα διαρκέσει περισσότερο ή θα αποδειχτεί πολύ πρόσκαιρη. Η Ισπανίδα δημογράφος Τερέζα Κάστρο εκτίμησε ότι καθ’ όλο το 2021 οι γεννήσεις θα εμφανίσουν σημαντική μείωση, καθώς, όπως είπε, «δε νομίζω ότι πρόκειται για παροδικό φαινόμενο. Οι αβεβαιότητες είναι μία από τις βασικές αιτίες που οι άνθρωποι δεν κάνουν παιδιά. Και οι άνθρωποι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν σημαντικές αβεβαιότητες για την υγεία και ιδίως για την οικονομική κατάστασή τους».
Κάπως πιο αισιόδοξος, ο Γάλλος δημογράφος Ρενιέ-Λουαλιέ τόνισε ότι, «όταν οι κρίσεις περνάνε, υπάρχει μια τάση η γεννητικότητα να επιστρέφει κοντά στο επίπεδο που βρισκόταν πριν την κρίση ή και πάνω από αυτό».
Σχεδόν ένα χρόνο μειώθηκε το προσδόκιμο ζωής στην Ιταλία
Το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε στην Ιταλία σχεδόν κατά ένα έτος, στα 82,3 χρόνια, λόγω της πανδημίας, όπως ανακοίνωσε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (ISTAT). Η Ιταλία ήταν μια από χώρες που επλήγησαν πιο πολύ από την COVID και η πρώτη που επηρεάστηκε στην Ευρώπη από το πρώτο κύμα. Οι εκτιμήσεις για το 2020 «υποδηλώνουν μια ξαφνική παύση και μια σημαντική αντιστροφή στη θετική τάση που παρατηρούταν τα τελευταία χρόνια σε ό,τι αφορά το προσδόκιμο ζωής», σύμφωνα με την ISTAT. Οι περιοχές στο βόρειο τμήμα της χώρας, οι πλέον πληγείσες από τον ιό, είναι επίσης αυτές όπου το προσδόκιμο ζωής μειώθηκε περισσότερο: Στη Λομβαρδία, τον κινητήρα της οικονομίας της χώρας, μειώθηκε από τα 83,7 στα 81,2 έτη. Πριν από την πανδημία, το προσδόκιμο ζωής είχε διαμορφωθεί από τα 81,7 έτη το 2010 στα 83,2 έτη το 2019.
Σύμφωνα με την ISTAT, ο μέσος όρος στην Ε.Ε. ήταν τα 81 έτη το 2018, έτος για το οποίο υπάρχουν τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία. Στην έκθεσή της η ISTAT τόνισε επίσης την “ψηφιακή” ανομοιογένεια της χώρας, ένα από τα ζητήματα που αναμένεται να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης που χρηματοδοτείται από τις Βρυξέλλες. Ένα τρίτο των νοικοκυριών στην Ιταλία δεν έχει ηλεκτρονικό υπολογιστή ή σύνδεση στο διαδίκτυο και το 24% του πληθυσμού δεν έχει χρησιμοποιήσει το Ίντερνετ κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών μηνών. Την ίδια ώρα, οι «τακτικοί χρήστες του διαδικτύου» αυξήθηκαν από το 44% το 2019 στο 70%.
(Φωτογραφία Unsplash)
Διαβάστε ΕΔΩ όλες τις ειδήσεις για τον κορωνοϊό.
