Έχετε πονοκέφαλο και η ιατρική... γνωμάτευση που κάνατε είναι ότι έχετε μάτι; Σας έπιασε ένας ξαφνικός πόνος και είστε πεπεισμένοι ότι σας έχουν γλωσσοφάει; Μη φοβάστε ότι θα σας παρεξηγήσουν. Εκφραστείτε ελεύθερα. Είστε ένας από τους πολλούς, όχι μόνο στην Κρήτη ή την Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρο σχεδόν τον ευρωπαϊκό Νότο, τα Βαλκάνια και την Ανατολική Ευρώπη που σπεύδετε για τις... πρώτες βοήθειες στην ξεματιάστρα ή σε άλλους... ειδικούς. Υπάρχει όμως και μια ακόμη παράμετρος εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, που προκύπτει από μια έρευνα διεθνούς επιστημονικής ομάδας, και η οποία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι σε μια χώρα είναι πιθανότερο να πιστεύουν στο “κακό μάτι”, στον διάβολο, στη μαγεία και γενικότερα στις κακόβουλες υπερφυσικές δυνάμεις, όσο πιο εξαπλωμένες είναι οι λοιμώδεις νόσοι και όσο οι ίδιοι αρρωσταίνουν συχνότερα από τα μικρόβια.
Στην Ελλάδα πάντως το ξεμάτιασμα “ανθεί”, καθώς στην πρακτική, λαογραφική για άλλους, θρησκευτική ή μεταφυσική για περισσότερους καταφεύγει το 60% των πολιτών μας, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Κεφαλαλγίας σε δείγμα 10.000 ατόμων. Από τα χαρακτηριστικά ευρήματα της εν λόγω έρευνας είναι ότι το ποσοστό των πασχόντων που καταφεύγουν σε... ξεματιάστρα είναι μεγαλύτερο εκείνων που δηλώνουν ότι πιστεύουν συνειδητά στην ευεργετική επίδραση της διαδικασίας, που προσδιορίζεται σε 40%.
Και δεν πάνε να λένε οι γιατροί ότι η ημικρανία δεν είναι μάτι; Αφού με το ξεμάτιασμα φεύγει στο πυρ το εξώτερον με την ευχή, το αλάτι και το λάδι ή άλλες παραλλαγές, “τι άλλη χρεία έχομεν μαρτύρων, ω άνδρες Αθηναίοι;”... για να παραφράσουμε και τον Δημοσθένη. Και μη γελάτε... Δεν πρέπει να υπάρχει Έλληνας που δεν έχει... ξεματιαστεί, παρά το ότι “επισήμως” αρνείται και κοροϊδεύει την πρακτική. Στο ζόρε πάνω... όλα επιτρέπονται.
Ελάτε τώρα, παραδεχτείτε το... Το “κακό μάτι” δεν είναι φυσικά κάτι καινούργιο ούτε εφεύρημα των Ελλήνων, αλλά αντανακλά πεποιθήσεις χιλιετιών εντυπωμένων στο συλλογικό ασυνείδητο. Μην πείτε τώρα ότι δεν έχετε πάνω σας ή στο αυτοκίνητο ή στο δωμάτιό σας ένα γαλάζιο “μάτι”, γιατί δε θα σας πιστέψουμε. Άλλωστε είναι από τα πρώτα δώρα που κάνουμε σε ένα νεογέννητο με τη μορφή κοσμήματος, έχοντας τη χαρακτηριστική γαλάζια χάντρα. Και φυσικά ούτε εκεί είμαστε μόνοι στον κόσμο...
Αιγύπτιοι, Ισπανοί ακόμα και Αμερικανοί, κυρίως οι κοπέλες, έχουν πάνω τους ένα τέτοιο φυλακτό ή το αγοράζουν αν βρεθούν στην Ελλάδα ή σε κάποια άλλη χώρα της “γειτονιάς” μας, όπως ο ιταλικός Νότος με αντίστοιχες πεποιθήσεις, ως τουρίστες. Κάτι αντίστοιχο με τα “τυχερά”, τα “γούρια” που φέρνουν τύχη. Ακόμα και οι πιο δύσπιστοι στη “λογική” που υπαγορεύεται από το “ποτέ δεν ξέρεις” μπορεί “επισήμως” να τα κοροϊδεύουν, όμως κατά βάση μιλάει μέσα τους το ένστικτο και το... DNA, όπου από αρχαιοτάτων χρόνων έχει εντυπωθεί η πεποίθηση ότι το κακό μπορεί να ξορκιστεί με φυλακτά όσο και η τύχη να επικαλεστεί με αυτά.
Μια βόλτα από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου θα σας πείσει ότι η πρακτική των φυλακτών έχει ρίζες στα βάθη των αιώνων και, όπως έχει αποδείξει η επιστήμη, όχι μόνο στην Κρήτη ή την Ελλάδα ή τον μεσογειακό Νότο, αλλά σε πολλές περιοχές του κόσμου ήδη από το 5000 π.Χ., οπότε έχουμε τις πρώτες αναφορές στο “κακό μάτι” σε κείμενα Σουμερίων. Το ταξίδι στον κόσμο του υπερφυσικού και των προλήψεων είναι μακρύ και διασχίζει όλη τη Μέση και την Εγγύς Ανατολή, φτάνει ως την Ινδία και τη Νοτιοανατολική Ασία, ενώ στην Ευρώπη καλύπτει τον Νότο, τα Βαλκάνια και τις ανατολικές χώρες πιάνοντας μέχρι... Ιρλανδία!
Το “μάτι” μπορεί να είναι κακό, μπορεί όμως να είναι απλά προϊόν ζήλιας ή ακόμη και υπερβολικού θαυμασμού, γεγονός που στην εν λόγω... γνωμάτευση προκαλεί ενθουσιασμό στις κορασίδες ή τους νεαρούς που “ματιάστηκαν” επειδή κάποιος ή κάποια τούς γλυκοκοίταξε υπέρ το δέον. Και βεβαίως το “ματάκι” δεν πάει μόνο του στις σχετικές πρακτικές, αφού η λίστα για να εκδιωχθεί το κακό έχει πολλά ακόμη εργαλεία, από το αλάτι (βασικό συστατικό του ξεματιάσματος) έως τα καλορίζικα για θυμιάτισμα του παθόντος αν το “μάτι” είναι πολύ “βαρύ” ή “έχει κοιμηθεί”, ήτοι ο “ασθενής” όντας ματιασμένος κοιμήθηκε με το μάτι όλη νύχτα. Και άντε μετά να ιδροκοπά η ξεματιάστρα για να το βγάλει.
Υπάρχουν βεβαίως και κανόνες, όπως ότι μια γυναίκα μπορεί να μάθει τη γητειά μόνο από έναν άντρα και ανάστροφα, ενώ οι παραλλαγές των λόγων που εκφωνούνται για την περίσταση είναι άφθονες, ανάλογα με την περιοχή, και μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. Βεβαίως οι πιο πιθανοί “ένοχοι” για να σας ματιάσουν είναι οι ανοικτομάτηδες, όπως επίσης και εκείνοι που είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό.
Έρευνα - 66% των Ελλήνων πιστεύουμε στο “κακό μάτι”
Του λόγου το αληθές το αποκαλύπτουν διάφορες μελέτες όπως εκείνη από το Ερευνητικό Κέντρο Pew, τη γνωστή αμερικανική “δεξαμενή σκέψης”, η οποία έβαλε στο μικροσκόπιο 18 χώρες το καλοκαίρι του 2015 και 2016, μια περίοδος, όπως θυμόμαστε όλοι, εξαιρετικά δύσκολη για την Ελλάδα. Τα ευρήματα είναι αποκαλυπτικά. Οι Έλληνες αναδείχτηκαν πρωταθλητές, καθώς δήλωσαν ότι πιστεύουν στο “κακό μάτι” σε ποσοστό 66% όπως και οι Λετονοί, με τους Ουκρανούς να ακολουθούν με 60%, τους Αρμένιους με 59% και τις πρώτες θέσεις της λίστας να συμπληρώνονται από τους Μολδαβούς (57%), τους Ρώσους (56%), τους Βούλγαρους (55%), τους Γεωργιανούς (52%) και τους Λιθουανούς (51%). Στον αντίποδα τα χαμηλότερα ποσοστά καταγράφονται στην Ουγγαρία και την Τσεχία (21%), την Πολωνία (25%), την Κροατία (30%) και τη Βοσνία (40%). Οι Έλληνες κατατάχθηκαν έκτοι στη λίστα εκείνων που πιστεύουν στα μάγια με ποσοστό 40%, όταν οι πρώτοι ήταν οι Λετονοί με 54% και τελευταίοι οι Ούγγροι με 14%, όμως βρέθηκαν στις τελευταίες θέσεις της λίστας των πολιτών που πιστεύουν στη μετενσάρκωση με μόλις 20%. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα σχετικά ποσοστά μεταξύ των 18 λαών που συμμετείχαν στην έρευνα ήταν χαμηλά, με πρώτους τους Λετονούς (39%) και τελευταίους τους Γεωργιανούς (11%).
Η ίδια έρευνα μάς έβγαλε πρωταθλητές και στην πεποίθηση για την ύπαρξη ψυχής με το εντυπωσιακό 83%, όχι όμως με υψηλά ποσοστά για τον ρόλο της μοίρας. Είμαστε 14οι με 59% μεταξύ των λαών που πιστεύουν στο πεπρωμένο, με πρώτους τους Αρμένιους (83%), τους Βόσνιους (80%), τους Μολδαβούς (75%), τους Λετονούς (74%) και τους Γεωργιανούς (73%). Τελευταίοι από τις χώρες που μετείχαν στην έρευνα του Pew αναδείχτηκαν οι Τσέχοι, με ένα αξιοσημείωτο σε κάθε περίπτωση 43%.
Τέλος, είμαστε πέμπτοι μεταξύ εκείνων που πιστεύουν στα θαύματα (με 64%), με πρώτους τους Γεωργιανούς (78%). Την πρώτη πεντάδα συμπληρώνουν οι Αρμένιοι (72%), οι Ρουμάνοι (69%) και οι Λετονοί (65%). Αίσθηση προκαλεί ότι οι Ρώσοι είναι από τους τελευταίους που πιστεύουν στην ύπαρξη θαυμάτων, με μόλις 50%, ενώ ως οι πιο δύσπιστοι εμφανίζονται οι Τσέχοι με 37%, οι Ούγγροι με 42% και οι Λευκορώσοι με 43%, πάντα όσον αφορά στα θαύματα.
