Η υπόθεση του Μαξ Μέρτεν
Σαν σήμερα, στις 5 Νοεμβρίου του 1959, απελευθερώνεται από τις ελληνικές φυλακές το υψηλόβαθμο ναζιστικό στέλεχος Μαξ Μέρτεν, ο οποίος είχε χαρακτηριστεί ως «ο Δήμιος της Θεσσαλονίκης». Ήταν ο τελευταίος ναζί που κρατείτο στην Ελλάδα για εγκλήματα πολέμου. Ο Μέρτεν υπηρέτησε στη συμπρωτεύουσα ως σύμβουλος της στρατιωτικής διοίκησης της πόλης από το 1942 έως το 1944.
Ήταν αυτός που υπέγραψε τη μεταφορά των 50.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης στο Άουσβιτς, ενώ ευθύνεται και για τις αρπαγές και τις λεηλασίες που έγιναν στις περιουσίες τους. Ο Μέρτεν συνελήφθη τον Μάιο του 1957, όταν επισκέφτηκε ως τουρίστας τη Θεσσαλονίκη - κι ενώ ήταν υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Δικαιοσύνης της Δυτικής Γερμανίας - προκειμένου να αναζητήσει, κατά μια εκδοχή, τον κρυμμένο θησαυρό που προέκυψε από τις περιουσίες των Εβραίων της πόλης.
Εκκρεμούσε σε βάρος του ένταλμα σύλληψης ήδη από το 1947. Από την πρώτη στιγμή της προφυλάκισής του, η κυβέρνηση Καραμανλή άρχισε να δέχεται πιέσεις από τους Δυτικογερμανούς για την απελευθέρωση του Μέρτεν. Τον Ιανουάριο του 1959, η κυβέρνηση ψηφίζει στη Βουλή νόμο «περί αναστολής διώξεως εγκληματιών πολέμου», με τη δικαιολογία ότι «πρέπει να παραμεριστούν τα εμπόδια διά την ανάπτυξιν των σχέσεών μας με τη Δυτική Γερμανία», όπως είχε δηλώσει τότε χαρακτηριστικά ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Καλλίας. Υπό την πίεση της κοινής γνώμης, η κυβέρνηση κάνει πίσω και εξαιρεί τον Μέρτεν από την εφαρμογή του νόμου.
Το ναζιστικό στέλεχος θα καθίσει τελικά στο Ειδικό Στρατοδικείο Εγκληματιών Πολέμου της Αθήνας τον Φεβρουάριο του 1959. Στις 5 Μαρτίου του ίδιου έτους, ο Μέρτεν καταδικάζεται σε ποινή κάθειρξης 25 ετών. Εντούτοις, οι πιέσεις από τη Δυτική Γερμανία για την αποφυλάκισή του συνεχίζονται. Ο Καραμανλής διστάζει, καθώς, μεταξύ άλλων, την ίδια περίοδο βρίσκεται προφυλακισμένος - λόγω πολιτικής δίωξης - ο γνωστός αντιστασιακός Μανόλης Γλέζος...
Τελικά, η σχετική νομοθεσία τροποποιείται και ο Μέρτεν αποφυλακίζεται σκανδαλωδώς. Απελαύνεται αμέσως στη Δυτική Γερμανία, με τον όρο να εκτίσει εκεί την ποινή του. Ωστόσο, τα γερμανικά δικαστήρια τον απάλλαξαν ελλείψει αποδεικτικών στοιχείων...
Τα... “γενέθλια” της “Monopoly”
Σαν σήμερα, στις 5 Νοεμβρίου του 1935, εμφανίζεται για πρώτη φορά στα ράφια των καταστημάτων το διάσημο παιχνίδι “Monopoly”. Το παιχνίδι κυκλοφόρησε από τους αδελφούς Πάρκερ, ωστόσο η ιστορία του είναι αρκετά παλιότερη: Η “Monopoly” σχεδιάστηκε από την οικονομολόγο Λάιζι Μάτζι, η οποία μάλιστα έλαβε το σχετικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1904. Η αρχική του ονομασία ήταν “Το παιχνίδι του σπιτονοικοκύρη”.
Σήμερα, περισσότερο από έναν αιώνα μετά, η “Μοnopoly” παραμένει ανάμεσα στα πιο δημοφιλή επιτραπέζια παιχνίδια σε όλο τον κόσμο. Για του λόγου το αληθές, υπολογίζεται ότι την τελευταία εκατονταετία έχουν παίξει “Monopoly” περίπου 500 εκατομμύρια άνθρωποι απ’ όλη τη Γη.
Φωτογραφία: getty images
