Εκατόν πενήντα χρόνια συμπληρώνονται αυτές τις ημέρες από την επονομαζόμενη Μάχη του Λασιθίου, το Μάιο του 1867, όταν μερικές εκατοντάδες Κρητικών κατάφερναν να νικήσουν κατά κράτος τον πολυάριθμο οθωμανικό στρατό.
Η Μάχη του Λασιθίου, η οποία έχει μείνει στην ιστορία και ως η γιγαντομαχία του Λασιθίου, έλαβε χώρα μερικούς μόνο μήνες μετά το Ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Ο πόθος του κρητικού λαού για λευτεριά δεν μπόρεσε να θαφτεί με την ανατίναξη και την ηρωική θυσία του Αρκαδίου. Έτσι, μετά το Ολοκαύτωμα, οι περισσότεροι Κρήτες επαναστάτες κατέφυγαν στο Οροπέδιο Λασιθίου. Από την πλευρά του, ο μεγαλύτερος όγκος του τουρκοαιγυπτιακού στρατού, με περισσότερους από 20.000 άνδρες, είχε στρατοπεδεύσει στο Καστέλι Πεδιάδος. Στόχος των Οθωμανών ήταν προφανώς η εξόντωση των εξεγερμένων, που είχαν οχυρωθεί στο Οροπέδιο.
Επικεφαλής των Τούρκων ήταν ο περιβόητος Ομέρ Πασάς, ο οποίος ήταν πασίγνωστος για την αγριότητά του. Η άριστα οργανωμένη και εξοπλισμένη τουρκοαιγυπτιακή στρατιά προσπαθεί σε πρώτη φάση να περάσει στο Οροπέδιο του Λασιθίου, κάτι που καταφέρνει τελικά, παρά τη γενναία αντίσταση των πολύ λιγότερων Κρητικών. Έτσι, οι Οθωμανοί μπαίνουν στο Οροπέδιο από τη θέση "Τσούλη Μνήμα". Οι επαναστάτες αναγκάζονται να υποχωρήσουν, βρίσκοντας καταφύγιο στα λασιθιώτικα βουνά.
Οι Τούρκοι επιδίδονται για μέρες ολόκληρες σε ανηλεή σφαγή του ντόπιου πληθυσμού: Μέχρι τις 29 Μαΐου, όλα τα χωριά του Οροπεδίου καταστρέφονται ολοσχερώς, ενώ οι άμαχοι που δεν προλαβαίνουν να διαφύγουν βρίσκουν φρικτό θάνατο. Από την καταστροφική μανία των Τούρκων δε γλίτωσε ούτε η Ιερά Μονή Κρουσταλλένιας, ενώ ολοκληρωτική καταστροφή υπέστησαν και οι καλλιέργειες του Οροπεδίου.
Τελικά, στις 28 Μαΐου του 1867, οι Κρήτες ανασυγκροτούν τις δυνάμεις τους στο οροπέδιο του Λιμνάκαρου. Όταν οι Τούρκοι το πληροφορούνται, ξεκινούν να βαδίζουν προς τα εκεί, ωστόσο οι επαναστάτες, προβαίνοντας σε ελιγμό, επιστρέφουν στο λασιθιώτικο κάμπο. Όταν οι Τούρκοι αντιλαμβάνονται τον ελιγμό, σπεύδουν στο κατόπι των Κρητικών. Οι τελευταίοι, ωστόσο, εκμεταλλεύονται τη μεγάλη καταπόνηση των Τούρκων και στη μάχη που λαμβάνει χώρα έξω από το Τζερμιάδο, κοντά στο χωριό Μαρμακέτο, επικρατούν κατά κράτος των Οθωμανών. Στη θρυλική μάχη, οι Τούρκοι μετρούν περίπου 2.000 νεκρούς, ενώ οι κρητικές απώλειες υπολογίζονται σε μερικές δεκάδες.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η σημερινή ονομασία του νομού Λασιθίου οφείλεται στην ομώνυμη Μάχη του 1867: Μέχρι τότε ο ανατολικότερος νομός της Κρήτης είχε το όνομα της Σητείας, ωστόσο από το 1867 κι έπειτα, προς τιμήν της επαρχίας Λασιθίου, όπου έγινε η γιγαντομαχία, πήρε το όνομα της τελευταίας.
Από την καταστροφική μανία των Τούρκων δε γλίτωσε ούτε η Ιερά Μονή Κρουσταλλένιας, ενώ ολοκληρωτική καταστροφή υπέστησαν και οι καλλιέργειες του Οροπεδίου
Λαμπρή εορτασμοί για την επέτειο
Η επέτειος της συμπλήρωσης 150 ετών από την επονομαζόμενη και ως γιγαντομαχία του Λασιθίου θα εορταστεί με μεγάλες τιμές τόσο σε τοπικό επίπεδο, όσο και στην Αθήνα.
Ειδικότερα, ο εορτασμός της 150ής επετείου της ιστορικής Μάχης του Λασιθίου θα πραγματοποιηθεί σήμερα, Κυριακή, στις 10 το πρωί, στην Ιερά Μονή Παναγίας Κρουσταλλένιας του Οροπεδίου Λασιθίου.
Όπως επισημα
ίνεται στη σχετική ανακοίνωση, θα ακολουθήσει εκδήλωση στο πάρκο Ελευθερίας, στο χώρο της Ιεράς Μονής.
Εξάλλου, σπουδαία εκδήλωση αφιερωμένη στη Μάχη του Λασιθίου, η οποία μάλιστα τελεί υπό την αιγίδα του προέδρου της Δημοκρατίας, θα λάβει χώρα την Τετάρτη 31 Μαΐου και στην Αθήνα. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στη μεγάλη αίθουσα του κεντρικού κτηρίου του Πανεπιστημίου Αθηνών, στα Προπύλαια.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει προσφώνηση του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών Μελετίου-Αθανασίου Δημοπούλου, χαιρετισμούς από τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, το δήμαρχο Οροπεδίου Λασιθίου Ι. Στεφανάκη, αλλά και την πρόεδρο του Συλλόγου Λασιθιωτών Δ. Δαμιανάκη-Ουρανού. Εξάλλου, θα δοθεί και ομιλία από τον καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών Μιχάλη Κασωτάκη με θέμα "Ο ρόλος του Αντωνίου Φ. Παπαδάκη στην Κρητική Επανάσταση των ετών 1866-1869 και η τραγική γι' αυτόν έκβαση της Μάχης του Λασιθίου".
Η εκδήλωση, που θα γίνει στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θα περιλαμβάνει και τραγούδια από τη Χορωδία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Ν. Μαλιάρα. Επίσης, η εκδήλωση θα έχει και κρητική μουσική από το συγκρότημα του Στ. Ανδρουλιδάκη, ενώ θα ολοκληρωθεί με τους χορευτές και τις χορεύτριες του ομίλου "Δικταίοι-Καστρινοί" του Γιώργου Φραγκάκη και του Συλλόγου Κρητών Νέας Ιωνίας.
Στη διοργάνωση της τιμητικής εκδήλωσης συμμετέχουν η Περιφέρεια Κρήτης, ο Δήμος Οροπεδίου Λασιθίου, ο Σύλλογος Λασιθιωτών Αττικής "Ο Δικταίος", το Καμπάνειο Ίδρυμα και η Πνευματική Εστία του Οροπεδίου Λασιθίου, ενώ η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη.
Ρεπορτάζ: Νικόλας Αγγελίνος
