Σε "χειμερία νάρκη" παραμένει η κτηματαγορά της Κρήτης, με τους ρυθμούς και τους δείκτες, εξαιτίας και των capital controls, να διατηρούνται στα ίδια επίπεδα ή να καταγράφουν σε ορισμένες περιπτώσεις μικρή πτώση.
Η καθίζηση είναι αισθητή στον τομέα των γραφειακών χώρων, με το ενδιαφέρον είτε για αγορά είτε για ενοικίαση να περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στην "καρδιά", στο κέντρο δηλαδή των πόλεων του νησιού.
Στο μέτωπο των καταστημάτων είναι αξιοσημείωτη η σταθερότητα ως προς την ταυτότητα εμπορικότητας, καθώς σε όλες τις μεγάλες πόλεις πόλο έλξης για ενοικιάσεις και αγορές παραμένουν οι ίδιοι, γνωστοί εμπορικοί δρόμοι...
Στον τομέα αγοράς και ενοικίασης ακινήτων ξεχωρίζει το απότομο "στοπ" που έβαλαν τα capital controls στη μικρή έστω επενδυτική κινητικότητα που εκδηλώθηκε το πρώτο εξάμηνο του 2015, με επενδύσεις τότε σε μικρά ακίνητα.
Παράλληλα, σε ό,τι αφορά την κατοικία, είναι αξιοσημείωτο πως, παρά την πολύ μικρή κινητικότητα, οι τιμές δεν παρουσιάζουν αισθητή πτώση. Αντιθέτως, πτώση τιμών καταγράφεται στην εξοχική κατοικία, όπου η μείωση τιμών αλλά και τα πολλά απούλητα ακίνητα προσφέρουν επενδυτικές ευκαιρίες στους όποιους ενδιαφερόμενους.
Το παραπάνω τοπίο στο τοπικό real estate σκιαγραφεί αναλυτική και άκρως αποκαλυπτική έρευνα της εταιρείας διεθνών συμβούλων και εκτιμητών ακινήτων "Δανός".
Ενοικίαση και αγορά γραφείων
Σύμφωνα με την έρευνα, η αγορά των γραφειακών χώρων στην Κρήτη παρέμεινε σταθερή το 2ο εξάμηνο του 2015, συγκριτικά με το α' εξάμηνο, ενώ σε σχέση με το 2014 η αγορά κινήθηκε πτωτικά σε ποσοστό περίπου 5-10%. Παρόλο το γεγονός ότι οι ζητούμενες τιμές κυμαίνονται σε χαμηλά επίπεδα, η πτωτική διαπραγμάτευση εξακολουθεί να είναι έντονη και καταλήγει συνήθως σε απομειώσεις τουλάχιστον 10-15%. Όσον αφορά στις αποδόσεις, αυτές κινήθηκαν ελαφρώς πτωτικά το τελευταίο εξάμηνο, δεδομένου ότι οι εξελίξεις σε πολιτικό και οικονομικό τομέα δεν ήταν τόσο επιβλαβείς για την οικονομία σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.
Στο Ηράκλειο, το ενδιαφέρον για ενοικίαση γραφείων περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στο κέντρο της πόλης (οδοί Ζωγράφου, Δαιδάλου, Δημοκρατίας, Δικαιοσύνης, Έβανς, 25ης Αυγούστου, Καλοκαιρινού, Αβέρωφ, 1821, πλατεία Λιονταριών), με τη ζήτηση εκτός κέντρου να είναι σχεδόν μηδενική. Ένα γραφείο στα Λιοντάρια μπορεί να νοικιαστεί μέχρι και 9 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, ενώ στις οδούς Καλοκαιρινού, 1821, Αβέρωφ ή στην περιοχή του Αγίου Μηνά οι τιμές πέφτουν έως και 4 ευρώ ανά τετραγωνικό.
Όπως είναι αναμενόμενο, οι διαφορές στην τιμή πώλησης μεταξύ νεόδμητων και παλαιών ακινήτων είναι μεγάλες, με την "ψαλίδα" να ανοίγει έως και 2.500 ευρώ ανά τετραγωνικό.
Στο Λασίθι, λόγω του μικρού σχετικά μεγέθους των πόλεων, οι γραφειακοί χώροι συγκεντρώνονται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από την πλατεία κάθε πόλης. Η ενοικίαση γραφείου στον Άγιο Νικόλαο είναι αρκετά πιο ακριβή συγκριτικά με Ιεράπετρα και Σητεία (φτάνει τα 8 ευρώ ανά τετραγωνικό), ενώ αναφορικά με τις τιμές πώλησης, στον Άγιο Νικόλαο κυμαίνονται από 1.000 έως 2.000 ευρώ ανά τετραγωνικό, στην Ιεράπετρα από 800 έως 1.000 και στη Σητεία ξεκινούν κάτω από 1.000 ευρώ ανά τετραγωνικό, για να φτάσουν λίγο πάνω από 1.500 ευρώ.
Στο Ρέθυμνο, τα περισσότερα γραφεία συγκεντρώνονται στο εμπορικό κέντρο της πόλης, την παλιά πόλη και την πλατεία Ηρώων Πολυτεχνείου, ενώ νέοι γραφειακοί χώροι (10ετίας) εντοπίζονται στις βασικές οδούς εισόδου στο κέντρο της πόλης, όπως οι λεωφόροι Ηγουμένου Γαβριήλ (δυτική είσοδος) και Πορτάλιου (ανατολική είσοδος).
Οι τιμές ενοικίασης στην παλιά πόλη και στη λεωφόρο Κουντουριώτη ξεπερνούν ακόμα και τα 8 ευρώ ανά τετραγωνικό, με τις τιμές πώλησης στις συγκεκριμένες περιοχές να φτάνουν τα 2.000 ευρώ.
Στα Χανιά, η πιο ακριβή περιοχή σε επίπεδο επαγγελματικής στέγης αναδεικνύεται η πλατεία των Δικαστηρίων. Οι υψηλότερες αγοραίες αξίες εντοπίζονται στο κέντρο της πόλης και συγκεκριμένα στην πλατεία 1866 και στις οδούς Χατζημιχάλη Γιάνναρη και Σκαλίδη.
Ενοικίαση και αγορά καταστημάτων
Στο μέτωπο των καταστημάτων, στο Ηράκλειο, το προφίλ των εμπορικών περιοχών που τραβούν το ενδιαφέρον δεν έχει αλλάξει...
Το μισθωτικό ενδιαφέρον εντοπίζεται κυρίως στα καταστήματα εντός των τειχών. Οι οδοί με τη μεγαλύτερη εμπορικότητα παραμένουν σταθερά, όπως διαπιστώνει η έρευνα, η Δαιδάλου, η 1866 και η πλατεία Λιονταριών, με τα ενοίκια να κυμαίνονται στα 30 με 50 ευρώ ανά τετραγωνικό.
Στο Λασίθι, η εμπορική δραστηριότητα συγκεντρώνεται κυρίως στην παραλιακή ζώνη και στο κέντρο των πόλεων, ενώ η σχετικά μικρή προσφορά ακινήτων έχει ως συνέπεια τις αρκετά υψηλές μισθωτικές και αγοραίες αξίες σε αρκετές περιπτώσεις.
Στο Ρέθυμνο, τα μηνιαία μισθώματα κυμαίνονται στα 15-30 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο στην οδό Αρκαδίου (με τις μεγαλύτερες τιμές να αφορούν το βόρειο τμήμα της οδού) και στα 10-15 ευρώ στις δευτερεύουσες οδούς (Γερακάρη, Εθνικής Αντιστάσεως) της παλιάς πόλης.
Στα Χανιά, πόλος έλξης για τους επιχειρηματίες είναι το παλιό λιμάνι. Εκεί αναζητούν να νοικιάσουν χώρους οι επιχειρηματίες, με τα ενοίκια να κυμαίνονται στα 30-40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Οι δρόμοι με τη μεγαλύτερη εμπορικότητα εξακολουθούν να είναι η Χάληδων, η Χατζημιχάλη Γιάνναρη και η Σκαλίδη, όπου τα μισθώματα κυμαίνονται στα 25-40 ευρώ ανά τετραγωνικό.
Επενδυτικές ευκαιρίες στα εξοχικά!
Όσον αφορά στον τομέα της εξοχικής κατοικίας, στην έρευνα καταγράφονται σημαντικές επενδυτικές ευκαιρίες, δεδομένης της μεγάλης πτώσης των τιμών κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Ο αριθμός των απούλητων εξοχικών κατοικιών στην Κρήτη υπολογίζεται σε 5.000 περίπου, αριθμός που έχει παραμείνει σχεδόν σταθερός την τελευταία πενταετία, λόγω της παύσης της οικοδομικής δραστηριότητας και του περιορισμένου ενδιαφέροντος από ξένους ή εγχώριους επενδυτές.
Ταυτόχρονα, οι τιμές πώλησης έχουν μειωθεί σε ποσοστό έως και άνω του 40% σε σχέση με τις προ κρίσης εποχές.
«Πλήρης καθίζηση της κτηματαγοράς»
Ερωτηθείς για τα αποτελέσματα της αποκαλυπτικής έρευνας, ο πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Ν. Ηρακλείου κ. Κώστας Αράπογλου ανέφερε πως όντως αυτή είναι σε γενικές γραμμές η "ακτινογραφία" της κτηματαγοράς της Κρήτης σήμερα.
«Πράγματι, μιλάμε για μια κτηματαγορά τοπική που βρίσκεται σε χειμερία νάρκη... Ο όγκος των αγοραπωλησιών έχει πέσει, έχει εκμηδενιστεί σε συντριπτικό ποσοστό της τάξης του 90% (!), σε σχέση με την προ οικονομικής κρίσης εποχή. Σε σχέση δηλαδή με το Σεπτέμβριο του 2009.
Το αρνητικό οικονομικό περιβάλλον, η κακή ψυχολογία σε πολίτες και επιχειρηματίες, η έλλειψη τραπεζικού δανεισμού, αλλά και τα capital controls, σε συνδυασμό με το πλέον οδυνηρό δεδομένο, την άγρια φορολογία των ακινήτων, έχουν φέρει σε πλήρη καθίζηση την τοπική αγορά ακινήτων», επισήμανε ο κ. Αράπογλου.
ρεπορτάζ: Μπάμπης Σαββίδης
