Επιτροπή Διασύνδεσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με την Χιακή Κοινωνία (14/1/2015)
Σεμιναριακός Κύκλος: Θέματα Γεωπολιτικής και Γεω-οικονομίας(Ελλάδα, Κύπρος, Ρωσία, Τουρκία, Συρία)
Μία πολιτική ερμηνεία
Του Μ. Στάθη
Οικονομολόγου, συνεργάτου του Κέντρου Στρατηγικών Μελετών
Οι περισσότεροι από εμάς θυμόμαστε τον «φασίολο» στην φυτολογία της A' Γυμνάσιου. Και το πείραμα με το βαμβάκι, τον «φασίολο» και το νερό. Στις συνθήκες που δημιουργούσαμε - ίδιες για όλους - υπήρχε η αγωνία και η αναμονή ενός εκ των προτέρων γνωστού αποτελέσματος. Της εξέλιξης και ανάπτυξης του φασιόλου! Οι άνθρωποι, η κοινωνία, η διαχείριση της, δηλαδή η πολιτική και τα ιστορικά γεγονότα δεν διαφέρουν σε τίποτα από το πείραμα του φασιόλου.
Οι συμπεριφορές των ανθρώπων και των κοινωνιών επαναλαμβάνονται σε διαφορετικές χρονικές στιγμές όταν οι συνθήκες είναι ίδιες και τους χαρακτηρίζουν: απότομος, νευρικός, φιλάργυρος φιλάνθρωπος , επιθετικός κλπ.
Για να αιτιολογήσουμε αυτές τις συμπεριφορές συνήθως ανατρέχουμε στο παρελθόν, στις συνθήκες δόμησαν τον χαρακτήρα και διαμόρφωσαν την προσωπικότητα. Ανατρέχοντας λοιπόν στη ιστορία και αναλύοντας τις συνθήκες δεν πρέπει να αγωνιούμε για ένα εκ των προτέρων γνωστό αποτέλεσμα αν δεν είμαστε διατεθιμένοι να αλλάξουμε τις συνθήκες αν αυτό δεν μας αρέσει.
Γερμανικές επιδιώξεις και πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα και στη ευρύτερη περιοχή
Η περίπτωση της Γερμανίας παρουσιάζει ομοιότητες με εκείνη της Τουρκίας. Και οι δυο επεκράτησαν στις περιοχές τους κυριεύοντας αρχαίους και μεσαιωνικούς πολιτισμούς πολύ ανώτερούς τους. Η μεν Γερμανία τον Ρωμαικό η δε Τουρκία το εξελληνισμένο Βυζαντινό σαν συνέχεια του αρχαίου. Η ανωτερότητα της Τουρκίας και της Γερμανίας βασίστηκε στη δύναμη των όπλων , τον μιλιταρισμό, σε αντίθεση με τον πολιτισμό. Επικράτησαν αναδεικνύοντας την στρατιωτική έναντι της πνευματικής δύναμης. Με το διάβα των αιώνων και οι δύο παρουσιάζουν ατταβιστικές τάσεις υπερεκτιμώντας τις δυνατότητές τους και επαναλαμβάνοντας τα λάθη τους. Αξίζει να αναφέρω στο σημείο αυτό το εξής παράδειγμα:
«Η ενοποίηση της Γερμανίας υπό τον Βίσμαρκ, το 1871, υπενθυμίζει τη δυνατότητα του Βερολίνου να εκμεταλλεύεται τη γεωστρατηγική σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ρωσίας για να προωθεί τις δικές του επιδιώξεις. Αποφασιστική σημασία έπαιξε ο Kριμαϊκός πόλεμος του 1854-56, που έφερε σε αντιπαράθεση τον αγγλο-γαλλικό συνασπισμό με την τσαρική Ρωσία και επενδύθηκε ιδεολογικά ως σύγκρουση της φιλελεύθερης δημοκρατίας με τον απολυταρχισμό, τηρουμένων των αναλογιών, όπως συνέβη με τον Ψυχρό Πόλεμο μεταξύ Δύσης και Σοβιετικής Ένωσης έναν αιώνα αργότερα. Kρατώντας με μοναδική επιδεξιότητα αποστάσεις και από τις δύο πλευρές, η Πρωσία του Βίσμαρκ κατάφερε να εξασφαλίσει ένθεν και ένθεν ανοχή για την ενοποίηση της Γερμανίας, κάτι που έγινε και με την «Οστ- Πολιτίκ» του Βίλι Μπραντ, η οποία έθεσε τις βάσεις για τη γερμανική επανένωση μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Kαι στις δύο περιπτώσεις, Ρώσοι και Δυτικοί διαπίστωσαν εκ των υστέρων ότι η μεταξύ τους αντιπαράθεση λειτούργησε, απροσδόκητα, προς όφελος της ανερχόμενης «κεντρικής δύναμης».
Η Ελλάδα και η Κύπρος για την Γερμανία ανέκαθεν αποτελούσε το πάτημα, την γέφυρα προς την Μέση Ανατολή, η δε Τουρκία το διαβατήριο για το τον ισλαμικό κόσμο. Η ευρύτερη περιοχή πάντα συνδεόταν με τα συμφέροντα «ενός προικισμένου λαού που έχει την ατυχία να είναι στριμωγμένος στην Βόρεια Ευρώπη».
Από την εποχή του Βίσμαρκ στόχος της Γερμανικής πολιτικής παραμένει η επαφή της με την Μέση Ανατολή και ο εφοδιασμός α' υλών και ενέργειας για την βιομηχανία της. Αυτός εξ άλλου ήταν και ο λόγος που η Ευρωπαική πολιτική του Βίσμαρκ καθόριζε και την Ανατολική του πολιτική. Ο έλεγχος των μεταφορών ξεκίνησε με το σχέδιο Πρεσλερ, την κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής Κων/πολης - Βαγδάτης καθορίζοντας ζώνες Γερμανικών συμφερόντων προς διαπραγμάτευση με τις μεγάλες δυνάμεις στη περίπτωση διάλυσης της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Δυο χρόνια μετά την απελευθέρωση των νησιών του Αν. Αιγαίου (1914-1915) η Γερμανία επιχειρεί μαζί με την Τουρκία την επανεξέταση του ζητήματος των νησιών αυτών προκειμένου να εξασφαλίσει τον έλεγχο των θαλάσσιων μεταφορών και τον εφοδιασμό με άνθρακα του εμπορικού και πολεμικού της στόλου.
Σήμερα σε ένα κόσμο ταχύτατων γεωπολιτικών μεταβολών το ενδιαφέρον της Γερμανικής πολιτικής, η εξυπηρέτηση των στόχων της, περνάει πάλι μέσα από τον έλεγχο των μεταφορών, των επικοινωνιών και της ενημέρωσης-πληροφόρησης. Η Γερμανία, ηγετική δύναμη σε μια ΕΕ νηπιακής ηλικίας εξακολουθεί να προτάσσει τα συμφέροντα της δικής της ελίτ και να τα προωθεί σε βάρος των Ευρωπαικών συμφερόντων. Η Ευρωπαική πολιτική της καθορίζει και πάλι την πολιτική της στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου και Μέσης Ανατολής
Παίρνοντας την σκυτάλη του τοποτηρητή της περιοχής από τους Αμερικάνους μετά τα γεγονότα των Ιμίων και μέχρι το 2010 η Γερμανία εξάσκησε στην Ελλάδα την μεγαλύτερη οικονομική και πολιτιστική της επιρροή. Εγινε ο μεγαλύτερος επενδυτής και εμπορικός εταίρος της. Υλοποίησε τα σχέδια της με τον έλεγχο των τηλεπικοινωνιών μέσω της εξαγοράς του ΟΤΕ (αποκρατικοποίηση). Κατασκεύασε και εκμεταλλεύεται το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της χώρας και το σημαντικότερο για την ευρύτερη περιοχή. Μέσω του ΤΑΥΠΕΔ διεκδικεί σημαντικά αεροδρόμια της Χώρας. Ταυτόχρονα επιχειρεί μια πολιτιστική διείσδυση με βραχίονα το Ινστιτούτο Γκαίτε και το Αρχαιολογικό Ινστιτούτο. Στα 4 Γερμανικά σχολεία που λειτουργούν στην επικράτεια η αναλογία των μαθητών σε σχέση με τον συνολικό μαθητικό πληθυσμό της Χώρας είναι η μεγαλύτερη από τις άλλες χώρες της Ευρώπης και Μέσης Ανατολής.
Χωρίς να θέλω να κουράσω παραθέτω για την ιστορία μερικά στοιχεία:
? Τις θεωρίες των ναζί για την πολιτισμική συγγένεια των Ελλήνων με τους Τεύτονες
? Πρώτοι οι ναζί χρησιμοποιούν τα τάγματα ασφαλείας, εφαρμόζοντας την τακτική του «διαίρει και βασίλευε». Τα τάγματα αυτά βρίσκουν και χρησιμοποιούν οι Εγγλέζοι αμέσως μετά την απελευθέρωση, αναστέλλοντας οποιαδήποτε προσπάθεια αποναζιστικοποίησης του κρατικού μηχανισμού
? Στη συνέχεια παίρνοντας τη σκυτάλη οι Αμερικάνοι στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου τερματίζουν οποιαδήποτε απαίτηση της Ελληνικής κοινωνίας για αποναζιστικοποίηση. Η διάδοχη κατάσταση αξιοποίησε σε καίριες θέσεις του κρατικού μηχανισμού της δημόσιας διοίκησης και της πολιτικής συνεργάτες των ναζί αντί να τους τιμωρήσει.
? Η οικονομική ελίτ της Χώρας συνέδεσε τις τύχες της, την μακροημέρευσή της, την συνέχειά της με αυτή την πραγματικότητα.
Σε σχέση με την Τουρκία:
* Η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος επενδυτής και εμπορικός εταίρος της.
* Πολιτισμική διείσδυση:
Ίδρυμα Earnest Reuter: χρηματοδοτεί πολιτικές και κοινωνικές δράσεις και προωθεί οικονομικά προγράμματα
Ίδρυμα Tarabya Culture Academy: χρηματοδοτεί πολιτιστικές δράσεις
? Οι σχέσεις των ναζί με την Τουρκία ξεκινάει όταν ο περιβόητος Φον Πάπεν αναλαμβάνει διοικητής της 4ης Τουρκικής στρατιάς στη Παλαιστίνη και αναπτύσσει σχέσεις με τον Ινονού.
? Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η τουρκική διπλωματία διαπραγματεύεται μέσω του Φον Πάπεν (πρεσβευτή της Γερμανίας στην Κωνσταντινούπολη) με τους ναζί να αποδοθούν στη Τουρκία οι Τορκογενείς περιοχές που θα απελευθερωνόντουσαν από την Σοβιετική Ενωση
? Τουρκογενείς φυλές πολεμούν στο πλευρό των ναζί. Μια από αυτές είναι και η φυλή «Οζγκούζ» στην οποία ανήκει και η οικογένεια του Νετσμεττίν Ερμπακάν. Ο Ερμπακάν φοιτά σε Γερμανικό Λύκειο της Κωνσταντινούπολης και αφού τελειώνει το Πολυτεχνείο της Κων/πολης στέλνεται στο πανεπιστήμιο του Ααχεν στην Γερμανία για διδακτορικές σπουδές. Το διδακτορικό του εστιάζεται στον Γερμανικό στρατό, στο κέντρο DVL . Στη συνέχεια εργάζεται σαν μηχανικός στη έρευνα για ανάπτυξη των αρμάτων Leopard. Ίδρυσε την εταιρεία Gumus Motor, στο εργοστάσιο της οποίας κατασκευάστηκε ο πρώτος τουρκικής παραγωγής κινητήρας άρματος μάχης. Οι σχέσεις του με τη Γερμανία και την πολεμική βιομηχανία της είναι προφανείς.
? Ιδρύει το ισλαμιστικό κόμμα οι πρώτες οργανώσεις του οποίου στήνονται στη Γερμανία. Η γερμανική πολιτική έχει εξασφαλίσει την επαφή της με τους ισλαμιστές σε μια εποχή αναζωπύρωσης του φονταμενταλισμού!!!
Από την εποχή του Κάιζερ η γερμανική πολιτική έχει ένα κοινό τρόπο ελέγχου των πολιτικών εξελίξεων σε Ελλάδα και Τουρκία. Ελέγχοντας πρόσωπα ελέγχεις τις εξελίξεις. Ειδικός στο θέμα της διαφθοράς υπήρξε ο γερμανός πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη (1914-1917) βαρόνος Βάνγκενχαϊμ ο οποίος εξαγόρασε τις μεγαλύτερες εφημερίδες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το χρήμα διαφθείρει από αρχαιοτάτων χρόνων τα δε αποδεικτικά στοιχεία χειραγωγούν τον διεφθαρμένο. Την ιστορική αυτή εμπειρία την εφάρμοσαν οι Γερμανοί 80 χρόνια μετά. Υποβρύχια στην Ελλάδα, προμήθειες της αεροπορίας στη Τουρκία! Ζήμενς, λίστες Λαγκάρντ κλπ γνωστά στους περισσότερους.
Ερχόμαστε στο σήμερα. Η Γερμανία όπως προανέφερα είναι ηγετική δύναμη στη ΕΕ. Μέσω αυτού του μηχανισμού προωθεί τον γεωστρατηγικό της σχεδιασμό. Χρήζει τον εθνικό της στόχο σαν ευρωπαικό. Η περιοχή μας έχει τεράστια στρατηγική σημασία. Πρόσφατη δήλωση Γερμανού αξιωματούχου: «Η Ελλάδα για μας έχει μεγαλύτερη σημασία από την Ουκρανία»!
Η Ελληνική εξωτερική πολιτική σήμερα είναι μονοδιάστατη για να μην χαρακτηρίσω ανύπαρκτη. Η άκριτη αποδοχή των αποφάσεων των Βρυξελλών (του Βερολίνου και της Ουάσιγκτον επί της ουσίας) δρα σε βάρος των Ελληνικών συμφερόντων. Κλασσικό παράδειγμα οι κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας. Η Ελλάδα ταυτίζεται με την κυρίαρχη γραμμή ενός ιδιόμορφου οικονομικού Ψυχρού Πολέμου σε μια Ευρώπη που φλερτάρει για τρίτη φορά με την ύφεση, με οικονομικές κυρώσεις ενάντια στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή χώρα, τη Ρωσία, για να εισπράξει με τη σειρά της ρωσικά αντίμετρα; Οι ελληνικές εξαγωγές, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, βυθίστηκαν τον Αύγουστο κατά 5,9% λόγω εμπάργκο και αντίμετρων. Πόσα χρόνια, κόπους και χρήμα πήρε για να μπουν οι Έλληνες παραγωγοί, αγρότες και μη, στη ρωσική αγορά; Όταν τελειώσουν τ' αντίποινα, πολλοί απ' αυτούς θα 'χουν καταστραφεί και η θέση της χώρας θα έχει οπισθοχωρήσει. Οι νέες χώρες, που τα προϊόντα τους παίρνουν τη θέση των ελληνικών, Τουρκία, Αίγυπτος, Αργεντινή, Χιλή κ.ά. μπαίνουν σήμερα για να μείνουν.
Μπορούσε να κρατήσει άλλη στάση η χώρα μας; Φυσικά: Η νατοϊκή Τουρκία δεν υποστήριξε κανένα γύρο αντιποίνων και ενίσχυσε σημαντικά τις συναλλαγές της. Και μέσα απ' την ΕΕ, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία, δήλωσαν την αντίθεση τους σε όλους τους τόνους. Η Φινλανδία δήλωσε στην Κομισιόν ότι επειδή διακυβεύονται κρίσιμα οικονομικά συμφέροντα της, δε θα εφαρμόσει τις κυρώσεις κι απόσπασε από τη Ρωσική ηγεσία δήλωση ότι τα αντίμετρα δε θα ισχύσουν για αυτήν. Και μέσα σ' ένα περιβάλλον κυρώσεων, οι σύμμαχοι της Γερμανίας, Αυστρία και Σλοβενία, υπέγραψαν με τη Ρωσία για τον αγωγό φυσικού αερίου Southstream.
Σήμερα, η υποβάθμιση της γεωπολιτικής θέσης της χώρας, ιδιαίτερα μέσω της πρόβλεψης των μνημονίων για μειωμένα κυριαρχικά δικαιώματα μ' επίκεντρο το δημόσιο χρέος απέναντι στους δανειστές, έχει αδυνατίσει ακόμα και τον παραδοσιακό ρόλο της χώρας και τις δυνατότητες διαμεσολάβησης σε μια κατεύθυνση δίκαιης και ειρηνικής επίλυσης, τον προβλημάτων της στενής και ευρύτερης περιοχής: Συρία , Παλαιστίνη, αμφισβήτηση ΑΟΖ. Ο δρόμος μιας τέτοιας διαμεσολάβησης, όμως, είναι και ο καλύτερος δρόμος για την προάσπιση των ιδιαίτερων διεθνών κι εθνικών συμφερόντων του λαού και της χώρας.
Γι' αυτό στη θέση μιας εξωτερικής πολιτικής μονοδιάστατης, μονοσήμαντης και περιοριστικά διακηρυκτικής, που ουσιαστικά αποποιείται τους μακροχρόνιους δεσμούς της χώρας πρακτικά με όλες τις χώρες που εμπλέκονται στις κρίσεις στο όνομα ενός μονοδιάστατου «ευρωπαϊκού συμφέροντος», που αυτόματα μεταφράζεται και σε συμφέρον του λαού και της χώρας, είναι ακόμα μεγαλύτερης ζωτικής σημασίας σήμερα να υπάρξει μια πραγματικά πολυδιάστατη πολιτική. Μια πολιτική που θα ξεκινά από μια ενεργητική σύλληψη για τη θέση της χώρας ως μέλος της ΕΕ, δηλαδή στο πλαίσιο μιας ευρωπαϊκής πολιτικής που δεν αποτελεί θέσφατο, αλλά πρέπει και μπορεί ν' αλλάζει μέσα από συμμαχίες «από τα πάνω» κι «από τα κάτω» σε μια Ευρώπη που χρειάζεται ριζικές αλλαγές. Και θα υλοποιεί την πραγματικότητα του πολύ-πολικού κόσμου που ζούμε με την ενίσχυση ευρύτερων συμμαχιών, πριν απ' όλα με τις χώρες BRICS, στην πρώτη σειρά με τη Ρωσία και την Κίνα, αλλά και στηρίζοντας γενικότερα φιλειρηνικές δυνάμεις και τις χώρες που παλεύουν ενάντια στον ηγεμονισμό. Έτσι ώστε να είναι σε θέση να αναζητεί η ίδια, με τη σειρά της, διεθνή στηρίγματα σε αυτές τις δυνάμεις για την υπεράσπιση τόσο της διεθνούς της θέσης όσο και των δικών της εθνικών συμφερόντων.
Είναι ευνόητο ότι μια τέτοια πολιτική πρέπει με προσοχή να σχεδιαστεί αλλά και να εφαρμοστεί σταδιακά με γνώμονα την σχέση οφέλους-κόστους. Μια τέτοια πολιτική όμως θα αντιβαίνει στους σχεδιασμούς των γερμανικών συμφερόντων και μπορεί να υλοποιηθεί από πολιτικά σχήματα και προσωπικότητες που δεν μπορούν άμεσα να ελεγχθούν από ξένα κέντρα. Είναι βέβαιο ότι η μάχη θα δοθεί ώστε να παραμείνουν οι Γερμανοί με ενεργό ρόλο στην Ελληνική πολιτική σκηνή παρεμβαίνοντας στις εξελίξεις και στη δυνατότητα χάραξης μια τέτοιας πολιτικής από ελεγχόμενα άτομα.
Αυτό το ενδεχόμενο μπορεί να συμβεί μόνο αν μια εσωτερική αποσταθεροποίηση ή αποσταθεροποίηση της περιοχής επιβάλει ένα σενάριο συναίνεσης και κυβέρνησης εθνικής ενότητας η ενός μεγάλου κυβερνητικού συνασπισμού.
