Μετά από μια μακρά διαδρομή στην ελληνική πολιτική σκηνή, δύο εκλογικές νίκες και αντίστοιχες θητείες στον πρωθυπουργικό θώκο (αν και οι δύο μαζί ήταν λιγότερο από έξι χρόνια), ο Κώστας Καραμανλής είπε οριστικό “αντίο” στην ενεργό πολιτική.
*Γράφει ο Γιώργος Ψαρουλάκης.
Η δήλωσή του δεν αφήνει περιθώρια για παρερμηνείες: «Αποφάσισα ότι ήρθε η ώρα να ολοκληρωθεί η κοινοβουλευτική μου διαδρομή. Ως εκ τούτου, δε θα είμαι υποψήφιος στις προσεχείς εκλογές».
Τέλος εποχής, λοιπόν, για τη Νέα Δημοκρατία, με το τέλος της ενεργού καριέρας ενός πολιτικού αμφιλεγόμενου, ο οποίος πέρασε δύο θυελλώδεις θητείες στην πρωθυπουργία, με πολύ έντονες αμφισβητήσεις και προβλήματα και μετά την εκλογική ήττα του 2009, οπότε και πέρασε οριστικά στο παρασκήνιο, περιοριζόμενος στον ρόλο του “σοφού Βούδα”, που μιλούσε εξαιρετικά σπάνια και με διφορούμενους χρησμούς. Στη Βουλή, πάντως, από το 2009 δεν ξαναπήρε τον λόγο, δεν επιδίωξε την κατάληψη κάποιου κυβερνητικού αξιώματος (ακριβώς το αντίθετο) και άφηνε το “περιβάλλον” του μέσω διαρροών να χειρίζεται τα απειροελάχιστα ψήγματα “δημόσιας παρουσίας” του.
Παρ’ όλα αυτά, παρέμενε όλα αυτά τα χρόνια της σιωπής και της ουσιαστικής αποχής ο άτυπος ηγέτης της καραμανλικής πτέρυγας της Ν.Δ., δηλαδή των μετριοπαθών “λαϊκών δεξιών” που έχουν μπει στο περιθώριο στις κυβερνήσεις Σαμαρά και Μητσοτάκη, προς όφελος της “νεοφιλελεύθερης” πτέρυγας και της “ακροδεξιάς” πτέρυγας. Αυτά με πολιτικούς όρους, γιατί στην πραγματικότητα στην κυβέρνηση Σαμαρά συμμετείχαν εκείνοι που είχαν την “έξωθεν στήριξη” των ισχυρών οικονομικά παραγόντων του τόπου και χρηματοδοτών/υποστηρικτών της Ν.Δ., ενώ το ίδιο συνέβη και στην κυβέρνηση Μητσοτάκη, αλλά προστέθηκε και το κριτήριο της εγγύτητας στην οικογένεια Μητσοτάκη και της συμμετοχής στο προσωποπαγές “επιτελικό” σύστημα, που ο σημερινός πρωθυπουργός υιοθέτησε από την πρώτη μέρα του στο Μαξίμου. Βεβαίως παρέμεινε και το κριτήριο της ισχύος του όποιου “καπετανάτου” εκπροσωπεί κάποιος βουλευτής, αλλά υποχώρησε σε σημασία κατά πολύ αυτό - πανίσχυρα καπετανάτα της Ν.Δ., που είχαν υπουργό σε όλες τις κυβερνήσεις του κόμματος σε βάθος δεκαετιών, έμειναν... εκτός νυμφώνος στις κυβερνήσεις Μητσοτάκη, καθώς ο πρωθυπουργός προώθησε “δικούς του” ανθρώπους, της απολύτου εμπιστοσύνης του και τους κράτησε μάλιστα σε όλες τις αλλαγές και ανασχηματισμούς που μεσολάβησαν. Ακόμη και με προέλευση εκτός Ν.Δ.
Αλλά ας επανέλθουμε στον Κώστα Καραμανλή και στη δική του πορεία στο κόμμα της ελληνικής κεντροδεξιάς, αφού δούμε τη δήλωση αποχώρησής του και την απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Οι δηλώσεις
Κώστας Καραμανλής: «Αποφάσισα ότι ήρθε η ώρα να ολοκληρωθεί η κοινοβουλευτική μου διαδρομή. Ως εκ τούτου, δε θα είμαι υποψήφιος στις προσεχείς εκλογές. Προφανώς, στηρίζω πάντα την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, την παράταξη που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και υπηρετώ αδιαλείπτως επί μισό σχεδόν αιώνα. Πιστός στην ιστορία της, την ιδεολογία, τις αρχές και τις αξίες της. Με σεβασμό και αγάπη για τον κόσμο της και όλους τους Έλληνες πολίτες».
Κυριάκος Μητσοτάκης: «Θέλω να ευχαριστήσω τον Κώστα Καραμανλή για τη διαχρονική προσφορά του στην παράταξη και τον τόπο. Προσωπικά, μάλιστα, δεν ξεχνώ ότι υπό τη δική του κομματική ηγεσία εντάχθηκα στην πολιτική. Γνωρίζω ότι έχει πάντα στην καρδιά του τη Νέα Δημοκρατία. Πολύ περισσότερο σήμερα, που η καμπή στη δική του πολυετή διαδρομή συμπίπτει με το άνοιγμα νέων και αισιόδοξων οριζόντων για την πατρίδα και το κόμμα μας. Γι’ αυτό και είμαι σίγουρος ότι, απ’ όπου και αν βρίσκεται, θα συνεχίσει να αφιερώνει όλες του τις δυνάμεις για το καλό της Ελλάδας και της μεγάλης μας παράταξης. Και θα είναι παρών στη μεγάλη εκλογική μάχη που ξεκινά».
Αυτά είπαν ο αποχωρών πρώην πρωθυπουργός και ο νυν πρωθυπουργός για το θέμα. Πάμε λίγο να δούμε την προσωπικότητα Κώστας Καραμανλής.
Η σημασία των δηλώσεων αβροφροσύνης
Οι προσεκτικοί θα παρατηρήσουν την απουσία από την επίσημη δήλωση αποχώρησης του Κώστα Καραμανλή του ονόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Μιλά για πίστη και στήριξη «στην παράταξη που ίδρυσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής», αλλά απουσιάζει η οποιαδήποτε αναφορά για τον σημερινό ηγέτη της παράταξης και πρωθυπουργό. Ούτε πίστη, ούτε στήριξη στον Κυριάκο Μητσοτάκη.
Όσο και αν τα φιλοκυβερνητικά μίντια επιδόθηκαν χθες ολημερίς σε αναλύσεις που όλες κατέληγαν στο ίδιο συμπέρασμα, ότι ο πρώην πρωθυπουργός στηρίζει τον νυν, η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική. Η μη αναφορά στη σημερινή ηγεσία είναι ένα μήνυμα, που απλώς επιβεβαιώνει το γνωστό, ότι οι σχέσεις του Μητσοτάκη με τον Καραμανλή και την πτέρυγα που ο τελευταίος εκπροσωπεί δεν ήταν καλές. Για την ακρίβεια, ήταν περίπου ανύπαρκτες!
Η αποχώρηση του Κώστα Καραμανλή δεν ήταν ακριβώς κεραυνός εν αιθρία (υπήρχαν σημάδια τους προηγούμενους μήνες), αλλά ούτε και αναμενόμενη, όπως προσπαθούν να μας πείσουν τα ίδια μίντια. Το γεγονός είναι ότι το “τοτέμ” των καραμανλικών ανακοίνωσε την αποχώρησή του από τα ψηφοδέλτια της Ν.Δ. κυριολεκτικά στις παραμονές μιας εξαιρετικά κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης. Μιας αναμέτρησης που μπορεί να αποδειχτεί πολύ πιο “οριακή” απ' ό,τι προσπαθούν οι δημοσκόποι να μας πείσουν, οπότε η αποχώρηση ίσως μετρήσει και μάλιστα σοβαρά.
Κάποιοι “πονηρεμένοι” έχουν περάσει στην αντίθετη όχθη και ήδη στήνουν σενάρια “υπόγειων διαδρομών” μεταξύ καραμανλικών και ΣΥΡΙΖΑ, βάζοντας “στο κάδρο” και την επόμενη εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Παρότι η προσέγγιση του ΣΥΡΙΖΑ και κάποιων καραμανλικών είναι δεδομένη (εξάλλου ο ΣΥΡΙΖΑ έχει “ξεπλύνει” πλήρως τη Ν.Δ. του Καραμανλή και είχε προωθήσει στην Προεδρία της Δημοκρατίας τον, καραμανλικότερο του Καραμανλή, Προκόπη Παυλόπουλο) και βεβαίως η απουσία του Κώστα Καραμανλή από τα ψηφοδέλτια της Ν.Δ. είναι πλήγμα για το κόμμα (σε ποιο βαθμό... μένει να το δούμε, δεν μπορεί να ποσοτικοποιηθεί αυτή τη στιγμή), το να προχωρήσουμε σε τέτοια σενάρια δίχως καμία απόδειξη είναι μάλλον εντελώς αστήρικτο πολιτικά. Βεβαίως, αν δούμε κανένα Αντώναρο στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ, τότε... αλλάζει το πράμα. Αλλά δε νομίζω να φτάσουμε εκεί.
Ο “μεγάλος απρόθυμος”
Είναι κοινό μυστικό μεταξύ των στελεχών της Ν.Δ. ότι ο Κώστας Καραμανλής ανέλαβε απρόθυμα και δύσθυμα και κατόπιν έντονων πιέσεων το “βάρος” της ηγεσίας του κόμματος.
Το 1997 η Ν.Δ. προσπαθούσε να συνέλθει από την ηγεσία Μητσοτάκη (που διέσπασε το κόμμα και έφερε μία εκλογική νίκη... με χίλια ζόρια και αφού χρειάστηκαν αλλεπάλληλες προσπάθειες!) και την ανέμπνευστη και άνευ προοπτικής ηγεσία του Μιλτιάδη Έβερτ.
Η επαναφορά του κόμματος στα χέρια της οικογένειας Καραμανλή έμοιαζε μονόδρομος για τα ισχυρά καπετανάτα της Ν.Δ., και ο Κώστας Καραμανλής ήταν ο επόμενος στη σειρά διαδοχής. Είχε διαγράψει ήδη μια αξιοσημείωτη πορεία στα κομματικά κλιμάκια, έχοντας περάσει και από την ΟΝΝΕΔ και από την Κ.Ε. της Ν.Δ., και βεβαίως έφερε το “βαρύ σαν ιστορία” όνομα του ιδρυτή της Ν.Δ., του οποίου είναι ανιψιός.
Βεβαίως υπήρχε ένα πρόβλημα: Ο ίδιος δεν επιθυμούσε την προεδρία του κόμματος. Το γνώριζαν όλοι αυτό, αλλά τον πίεζαν γιατί “έπρεπε”. Και το 1997 ανέλαβε την αρχηγία της Ν.Δ., που είχε βρεθεί σε ένα πολύ άσχημο σημείο την εποχή αυτή. Υπό την ηγεσία του η Ν.Δ. ανέκαμψε και έγινε ξανά υποψήφια κυβερνητική δύναμη. Κάτι που υπογραμμίστηκε στις πιο περίεργες εκλογές της μεταπολιτευτικής ιστορίας του τόπου, αυτές του 2000, τις μοναδικές στη σύγχρονη εποχή, όπου βγήκαν στους δρόμους οι οπαδοί της Ν.Δ. για να πανηγυρίσουν τη νίκη του κόμματός τους, για να... αποσυρθούν δύο ώρες μετά, αφού τα αποτελέσματα ανατράπηκαν πλήρως στην πορεία της βραδιάς, το τέλος της οποίας βρήκε τον Κώστα Σημίτη και το ΠΑΣΟΚ να πανηγυρίζουν την τρίτη συνεχόμενη εκλογική τους νίκη! Και τους οπαδούς τους να βγαίνουν στους δρόμους για να γλεντήσουν τη μεγαλύτερη εκλογική ανατροπή.
Η ήττα του Κ. Καραμανλή το 2000 ήταν φυσικά οριακή και το 2004, λίγο πριν τους Ολυμπιακούς, έγιναν εκλογές και τις κέρδισε άνετα. Η κυβερνητική του θητεία σημαδεύτηκε από μπόλικα σκάνδαλα στα οποία εμπλέκονταν πρωτοκλασάτα στελέχη της Ν.Δ., αλλά ο ίδιος έμεινε απολύτως μακριά από κάθε σκάνδαλο και κάθε σκιά. Στα δημοσιογραφικά γραφεία λεγόταν συχνά ότι ο Κ. Καραμανλής κυβερνούσε “διά αντιπροσώπων”, έχοντας δώσει “λευκή επιταγή” σε συγκεκριμένα στελέχη εμπιστοσύνης του (σημαντικότερος των οποίων ήταν προφανώς ο “αφανής πρωθυπουργός” Προκόπης Παυλόπουλος) να... κυβερνούν για λογαριασμό του.
Αυτή η απλουστευτική προσέγγιση ίσως αδικεί λίγο τον Κώστα Καραμανλή, αλλά μάλλον... δεν απέχει πάρα πολύ από την πραγματικότητα. Είναι πάντως ο μοναδικός πρωθυπουργός που κυβέρνησε για έξι σχεδόν χρόνια τη χώρα, δίχως το όνομά του να αναμειχθεί σε τίποτε “σκιώδες” και “σκανδαλώδες”.
Οι επόμενες κινήσεις
Ο πρώην πρωθυπουργός φέρεται να έχει δεσμευτεί στον σημερινό πρωθυπουργό να παρουσιαστεί και να μιλήσει σε εκδήλωση του κόμματος στην πρώην εκλογική του περιφέρεια, στη Θεσσαλονίκη. Έχει και αυτό τη σημασία του. Επίσης, οι διαρροές του Μαξίμου στα “φίλια μίντια” τον θέλουν να είπε στον πρωθυπουργό στη χθεσινή τους τηλεφωνική επικοινωνία ότι θεωρεί δεδομένο πως η Ν.Δ. θα νικήσει τις εκλογές.
Πολύ πιθανόν να έχει ειπωθεί αυτό στη συνομιλία τους, αλλά τόσο το χειρότερο αν η Ν.Δ... δεν κερδίσει τις εκλογές - αν δηλαδή “καταφέρει” ο Κυριάκος Μητσοτάκης να χάσει μια “δεδομένη νίκη”. Είπαμε, όλα αυτά προσφέρονται για πολλαπλές αναγνώσεις.
Σε κάθε περίπτωση, η αποχώρηση του Κώστα Καραμανλή κλείνει ένα σημαντικό κεφάλαιο στην πολιτική ιστορία της Ν.Δ. Αυτό πλέον που μένει να δούμε είναι τι θα πράξει η καραμανλικη πτέρυγα, που έχει τον δικό της διάδοχο έτοιμο για την ηγεσία του κόμματος, αλλά... θα μείνει στην αναμονή, έως ότου χάσει εκλογές ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
