Του Κωστή Μουδάτσου
Ένα νέο βιβλίο ξαναδίνει ζωή και φως σε μια ξεχασμένη πρωταγωνίστρια του λαϊκού τραγουδιού! Μια μυθιστορηματική βιογραφία για την ξεχωριστή ερμηνεύτρια που τραγούδησε σε πρώτες εκτελέσεις ανεπανάληπτες επιτυχίες του Τσιτσάνη, του Χιώτη, του Καλδάρα και τόσων άλλων, που όμως έφυγε νωρίς, στα 36 χρόνια της, το 1954.
Από τις πρώτες γυναίκες που βγήκαν στο πάλκο και μαζί με τη Μαρίκα Νίνου και τη Σωτηρία Μπέλλου αποτελούν τους μύθους του ρεμπέτικου. Μετά το θάνατο της, έπεσαν τα πέπλα της σιωπής για πολλά χρόνια. Δύσκολο εγχείρημα χωρίς βιβλιογραφία, χωρίς πηγές και ακόμα και οι δίσκοι της είχαν χαθεί στο σκοτάδι. Δεν ακουγόταν για πολλά χρόνια πουθενά. Κι όμως η συγγραφέας έψαξε για περισσότερα από τέσσερα χρόνια ώστε να μπορέσει να ξαναδώσει φως στη ζωή και το έργο αυτής της σπουδαίας τραγουδίστριας. Να ρίξει φως σε μια πορεία από την μεγάλη πυρκαγιά στη Θεσσαλονίκη το 1918, στο πόνο της προσφυγιάς το 1922-23, στην προσπάθεια ανασυγκρότησης της χώρας, στο Β παγκόσμιο πόλεμο και την κατοχή αλλά και στα τόσα δεινά που πέρασαν οι Εβραίοι. Φωτιές, χάσιμο περιουσιών, ξεριζωμοί, κυνηγητό από τους ναζί, τα κολαστήρια του Αουσβίτς και τόσα άλλα! Πέρασαν οι Εβραίοι τόσα πολλά και γενικότερα η χώρα μας πλήρωσε τέτοιο βαρύ τίμημα ώστε σήμερα να αναφωνούμε , ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΠΟΛΕΜΟΣ, ΠΟΤΕ ΠΙΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ! Κι όμως μέσα σε τέτοιες απάνθρωπες συνθήκες η Στέλλα Χασκίλ μεγαλούργησε και συνεργάστηκε με τους κορυφαίους μουσικούς της Ελλάδας την εποχή εκείνη!
Γεννήθηκε στη Σαλονίκη και τα τραγικά γεγονότα σημάδεψαν την καριέρα και τη ζωή της. Η Έφη μέρα και νύχτα πάλευε να βρει την κλωστή για να ανακαλύψει τη ζωή της Στέλλας. Δύσκολο εγχείρημα αλλά με πολύ κόπο και έρευνα μπορεί σήμερα να μας κοιτάζει στα μάτια και να δίνει στον κόσμο τη μυθιστορηματική βιογραφία της! Η Στέλλα διδάσκει και στις πιο αποτρόπαιες στιγμές των διωγμών, της εξόντωσης και της κλοπής της περιουσίας των εβραίων από τους ναζί και τους συνεργάτες τους, ότι ο άνθρωπος πρέπει να μάχεται, να ελπίζει, να δημιουργεί και να αναγεννιέται. Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά ήρθε ο εμφύλιος και τα τραγικά μετακατοχικά χρόνια με τις εξορίες και τις εκτελέσεις αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης! Η Στέλλα δίνει τις μάχες της έχοντας δίπλα της το Τζάκο Ιεχασκέλ. Ο Γιός του Τζάκο, ο Μάριος, βοήθησε σε τούτη τη προσπάθεια την Έφη, ώστε το φως να ξαναφωτίσει τη μορφή της χαμένης στη λήθη Στέλλας. Η φυγή από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα για να σωθεί κι αυτή και όσα μέλη της οικογενείας μπόρεσαν είναι συγκλονιστική! Η Ρόζα στέκει ξανά δίπλα της και την ανεβάζει πάλι στο πάλκο! Σε αυτά τα χρόνια της ναζιστικής κόλασης, το μπουζούκι φτιάχνει τους δικούς του παραδείσους και εκείνη η γενιά μουσικών φέρνει τα δικά της ακούσματα!
Το ρεμπέτικο είναι τίμιο τραγούδι και για αυτό ήταν έξω από τις νόρμες , τους νόμους και τους κανόνες της εποχής του. Οι πρωταγωνιστές του, ο Μάρκος, ο Τσιτσάνης, ο Χιώτης, ο Μητσάκης, ο Παπαιωάννου και τόσοι άλλοι, ήταν λαϊκοί μουσικοί και τραγούδησαν το πόνο, τα ντέρτια και τα μεράκια του λαού! Η Στέλλα αποτέλεσε τη σπουδαία ερμηνεύτρια ανεπανάληπτων επιτυχιών που τραγουδάμε και σήμερα. Η Ρόζα Εσκενάζη πίστεψε στο ταλέντο της και ήταν εκείνη που έπαιξε καθοριστικό ρόλο να βγει στο τραγούδι και στη δισκογραφία! Μυθιστορηματικές ιστορίες που ξετυλίγονται στο πόνημα της Έφης! Η βελούδινη φωνή της Στέλλας θα χαρακτηρίσει τις ερμηνείες κορυφαίων δημιουργιών όπως, Πάλιωσε το σακάκι μου, Ακρογιαλιές δειλινά, Εγώ πληρώνω τα μάτια π’ αγαπώ, Σπανιόλες Σεβιλιάνες, Ήτανε κισμέτ, Μαζί σου ξεμυαλίστηκα, Κάποια μάνα αναστενάζει, Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι και τόσες άλλες! Η Έφη παραθέτει όλη τη μεγάλη πορεία από το ξεκίνημα μέχρι και τη τελευταία περιοδεία της, που γνώρισε την αποθέωση στη Σμύρνη και στη Πόλη, παρέα με τον Οδυσσέα Μοσχονά. Μέσα στο θρίαμβο εμφανίζονται οι πρώτοι πόνοι που λίγο
αργότερα την οδηγούν στο τελευταίο ταξίδι και στη σιωπή, το Φλεβάρη του 1954, σε ηλικία μόλις 36 χρονών. Η Ελληνίδα τραγουδίστρια με σεφαραδίτικες ρίζες και με τη καθαρή βελούδινη φωνή ξαναζεί μέσα από το πόνημα της Έφης! Κι επειδή έζησα από κοντά την προσπάθεια της Έφης, μπορώ να πω ότι το βιβλίο ετούτο κρύβει πολύ κόπο, έρευνα, συζητήσεις και πολύ αγάπη για το λαϊκό τραγούδι και τους πρωταγωνιστές του!
Η Έφη Μαχιμάρη είναι γέννημα θρέμμα της Αθήνας ενώ τα τελευταία χρόνια ζει στο Ηράκλειο. Μέχρι σήμερα έχει εκδώσει τέσσερα ποιητικά έργα. Σπούδασε στη Σαλονίκη κι εργάστηκε σαν μηχανικός αλλά και υπηρέτησε για πολλά χρόνια το ραδιόφωνο. Τη φιλολογική επιμέλεια είχε η Μιράντα Τερζοπούλου και το βιβλίο εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ταξιδευτής
