Οι αντιρρήσεις κατά των δασικών χαρτών ως δικαίωμα

Απόψεις
Οι αντιρρήσεις κατά των δασικών χαρτών ως δικαίωμα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η ανάρτηση των δασικών χαρτών δεν είναι το πρόβλημα, απλά αναδεικνύει προϋφιστάμενα προβλήματα, τα οποία διαιωνίζονταν χωρίς να τα αγγίζει κανείς, και τα οποία οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε σε σύντομο χρόνο με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και τα δικαιώματα των πολιτών»

Σε προηγούμενο ενημερωτικό σημείωμά μου με τίτλο “Οι δασικοί χάρτες ως δυνατότητα ανάπτυξης” ανέφερα ότι: «Οι δασικοί χάρτες δε “θίγουν” άμεσα - δεν εξετάζουν καν το ιδιοκτησιακό καθεστώς των δασικών εκτάσεων - εγείρονται όμως θέματα αμφισβήτησης, με την προβολή δικαιωμάτων από το Δημόσιο επί των δασών και των δασικών εκτάσεων.

*Ευριπίδη Κουκιαδάκη

Πρέπει όμως να κατανοηθεί πλήρως ότι η ανάρτηση των δασικών χαρτών δεν είναι το πρόβλημα, απλά αναδεικνύει προϋφιστάμενα προβλήματα, τα οποία διαιωνίζονταν χωρίς να τα αγγίζει κανείς, και τα οποία οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε σε σύντομο χρόνο με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και τα δικαιώματα των πολιτών, με ευέλικτες, ασφαλείς και αποτελεσματικές διαδικασίες, για τις οποίες είναι επιβεβλημένη η αναμενόμενη και εξαγγελθείσα ήδη νομοθετική πρωτοβουλία, από την οποία θα εξαρτηθεί η επιτυχία της γιγαντιαίας αυτής επιχείρησης και η στήριξή της από τους πολίτες, που ευλόγως ανησυχούν, όπως θα εξηγήσω στη συνέχεια».

Από τότε μέχρι σήμερα, εκτός του ότι έχουν δοθεί δύο παρατάσεις, που δεν απέδωσαν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, αν και έχουν γίνει σημαντικές ρυθμίσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, υπάρχουν πολλά να γίνουν ακόμα για την επίτευξη του κοινού στόχου, την προστασία των δασών και των ιδιοκτησιών των πολιτών.

Οι δασικοί χάρτες αποσκοπούν πράγματι να ξεχωρίσουν τις δασικές εκτάσεις από τις γεωργικές, να τακτοποιήσουν τις χρήσεις γης, να υποστηρίξουν τον χωροταξικό και αναπτυξιακό σχεδιασμό και να προστατεύσουν το περιβάλλον.

Οι κινητοποιήσεις των πολιτών ήταν απολύτως δικαιολογημένες και συνέβαλλαν αποφασιστικά στις λύσεις που δόθηκαν, λόγω της πίεσης που ασκήθηκε με αυτές, σε συνδυασμό με τις τεκμηριωμένες προτάσεις και πρωτοβουλίες της Αυτοδιοίκησης του νησιού. Δυστυχώς οι προσπάθειες αυτές κινδυνεύουν να πέσουν στο κενό, αν οι ιδιοκτήτες ακινήτων τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως δάση, δασικές εκτάσεις κ.λπ. δεν ασκήσουν εμπρόθεσμα αντιρρήσεις, η προθεσμία άσκησης των οποίων λήγει στις 16 Μαΐου 2022. Σίγουρα υπάρχει ανάγκη νέας παράτασης, κυρίως γιατί πολλοί συμπολίτες μας αδυνατούν να ανταποκριθούν στις σημαντικές δαπάνες που απαιτούνται, όμως, επειδή δεν είναι βέβαιο ότι θα δοθεί νέα παράταση, παρά τις πιέσεις που ασκούνται γι’ αυτό, αν δε ληφθεί υπόψη και εκτιμηθεί αναλόγως ότι αποτελεί συνταγματική και συμβατική υποχρέωση της χώρας, ακόμη και αν δοθεί νέα παράταση εκτιμώ ότι θα είναι πολύ μικρής διάρκειας, έτσι πιστεύω βάσιμα ότι όλοι έχουμε χρέος να καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια να ανταποκριθούμε και να καταθέσουμε έγκαιρα στις παραπάνω προθεσμίες.

ΙΙ. Το Δημόσιο, παρά το ότι γνωρίζει ότι στην Κρήτη δεν ισχύει το τεκμήριο κυριότητας υπέρ αυτού, επιβάλλει στις δασικές υπηρεσίες να προβάλλουν ιδιοκτησιακά δικαιώματα, χωρίς να διαθέτουν και να επικαλούνται τίτλους ιδιοκτησίας, όπως απαιτείται από τον νόμο και τη νομολογία των δικαστηρίων. Η πιθανή απώλεια των προθεσμιών αυτών δεν είναι χωρίς συνέπειες, ακόμη και για εκείνους οι οποίοι διαθέτουν νόμιμους και ισχυρούς τίτλους ιδιοκτησίας.

Τα αναπόφευκτα σφάλματα των δασικών χαρτών και κυρίως η δογματική προσέγγιση των προβλημάτων που αναδεικνύονται μπορούν να προκαλέσουν χωρίς λόγο μαζικές προσφυγές στη Δικαιοσύνη, με τεράστιο οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό και αναπτυξιακό κόστος, το οποίο μπορεί να περιοριστεί στο ελάχιστο δυνατόν, με την εμπρόθεσμη άσκηση αντιρρήσεων και την πλήρη τεκμηρίωση και υποστήριξη αυτών ενώπιον των επιτροπών στη συνέχεια.

Τα δάση, δημόσια ή ιδιωτικά, αδιακρίτως - όπως γίνεται δεκτό από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο θα κληθεί να κρίνει αμετάκλητα τις αντιρρήσεις των πολιτών, που θα εισαχθούν ενώπιόν του, με την υποβολή αιτήσεων ακυρώσεως κατά της απόφασης κύρωσης των δασικών χαρτών από τους έχοντες έννομο συμφέρον, συνιστούν μέρος του φυσικού κεφαλαίου και ως περιβαλλοντικά αγαθά τελούν υπό αυστηρό προστατευτικό καθεστώς.

Η σύνταξη δε Δασολογίου και Κτηματολογίου αποτελούν υποχρέωση του κράτους και συμβατική υποχρέωση της χώρας, η οποία μάλιστα υλοποιείται με μεγάλη καθυστέρηση.

Η σύνταξη Δασολογίου θεμελιώνεται στην παραδοχή ότι η δασική χαρτογράφηση αποτελεί μέσο για τη διασφάλιση βιώσιμου φυσικού περιβάλλοντος, δηλαδή θεμελιώδους σημασίας συλλογικό αγαθό, προστατευόμενο από το Σύνταγμα.

Έτσι, ο συνταγματικός νομοθέτης υποχρεώνει τον κοινό νομοθέτη και τη διοίκηση να λάβουν όλα τα πρόσφορα και αναγκαία - προληπτικά ή κατασταλτικά, νομοθετικά και κανονιστικά ή ατομικά - μέτρα, τα οποία διασφαλίζουν την αποτελεσματική και αέναη διατήρηση του δάσους, ανεξάρτητα αν πρόκειται για δημόσιες ή ιδιωτικές δασικές εκτάσεις. Βασική δε συνιστώσα της προστασίας αυτής, κατά ρητή συνταγματική επιταγή, είναι η σύνταξη και τήρηση Δασολογίου, στο οποίο αποτυπώνονται με ακρίβεια τα δάση και οι δασικές εκτάσεις, που αποτελούν το αντικείμενο της προηγούμενης προστασίας.

Οι διαδικασίες σύνταξης του Δασολογίου και του Κτηματολογίου, που βρίσκονται σε εξέλιξη, θα προχωρήσουν, με εμάς ή και χωρίς εμάς, όσες παρατάσεις και αν δοθούν, γι’ αυτό δεν πρέπει να ξεχαστούμε ή να εφησυχάσουμε.

Οι διαδικασίες σύνταξης του Κτηματολογίου εξελίσσονται “κανονικά”, ενώ στους περισσότερους Δήμους της Κρήτης προηγούνται της σύνταξης του Δασολογίου.

Το Κτηματολόγιο, όμως, δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την ενσωμάτωση σε αυτό του υπό σύνταξη Δασολογίου, που προϋποθέτει την κύρωση των δασικών χαρτών. Μάλιστα το Συμβούλιο της Επικρατείας θεωρεί επιβεβλημένη τη χρονική προτεραιότητα των δασικών χαρτών έναντι του Κτηματολογίου και αποδέχεται ως πρόσφορο χρόνο για την ολοκλήρωσή τους, το αργότερο πριν την οριστικοποίηση των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών.

Αν και μπορούν να προχωρούν παράλληλα οι διαδικασίες αυτές, η σύνταξη του Δασολογίου επιβάλλεται να βρίσκεται μερικά βήματα τουλάχιστον μπροστά του Κτηματολογίου, για νομικούς, πρακτικούς και άκρως ουσιαστικούς λόγους.

Οι μαζικές, χρονοβόρες και πολυδάπανες προσφυγές στη Δικαιοσύνη μπορούν να αποφευχθούν, μόνον αν ο νομοθέτης, η διοίκηση και τα αποφασιστικά όργανα ακολουθήσουν στοιχειωδώς τη λογική της πάγιας νομολογίας του Αρείου Πάγου, η οποία με απόλυτο σεβασμό στην προστασία των δασών και στο περιβάλλον, αναγνωρίζει με χρονική καθυστέρηση και υψηλό κόστος ιδιωτικά δικαιώματα, σε δάση όταν υπάρχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις γι’ αυτό, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται και η χρησικτησία.

Ως πράξεις νομής, η μακροχρόνια άσκηση των οποίων οδηγεί στην κτήση κυριότητας με χρησικτησία θεωρούνται, μεταξύ των άλλων, η επίβλεψη, η επίσκεψη, η εκμίσθωση, η φύλαξη, η συλλογή καρπών, ο καθαρισμός, η οριοθέτηση, οι καταμετρήσεις και η σύνταξη διαγραμμάτων, η καταβολή των οικείων φόρων.

ΙΙΙ. Δυστυχώς το νεοσύστατο Συμβούλιο Ιδιοκτησίας Δασών με έδρα το Ηράκλειο δεν έχει συγκροτηθεί ακόμη, έτσι τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα των πολιτών μπορούν να προστατευτούν με την υποβολή αιτιολογημένων αντιρρήσεων κατά των δασικών χαρτών, αλλά και μέσω της διαδικασίας σύνταξης του Κτηματολογίου, τουλάχιστον για εκείνους που διαθέτουν τίτλους ιδιοκτησίας προγενέστερους της 1ης Ιουλίου 2001, ακόμη και αν δεν είναι μεταγραμμένοι στο Υποθηκοφυλακείο.

Προσωπικά εκτιμώ βάσιμα ότι η εμπρόθεσμη άσκηση αντιρρήσεων ενώπιον των τριμελών επιτροπών, οι οποίες σημειωτέον δεν έχουν συγκροτηθεί ακόμη, αποτελεί το ολιγότερο δαπανηρό και πλέον γρήγορο και πρόσφορο μέσο προστασίας, ιδίως στις περιπτώσεις όπου οι χαρακτηρισμοί είναι εξόφθαλμα εσφαλμένοι.

Οριζόντιες, μαζικές και μαγικές λύσεις δεν αναμένονται.

* Ο Ευριπίδης Κουκιαδάκης είναι δικηγόρος.

Φωτογραφία αρχείου Unsplash

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News