Η πρόσφατη κρίση του ποδοσφαίρου, που αφορά αναπαραγωγή της κρίσης, έφερε στο επίκεντρο (για μια ακόμη φορά) τη σύγκρουση συμφερόντων. Τη σύγκρουση συμφερόντων παραγόντων της οικονομικής ζωής, που με αιχμή δόρατος το οπαδικό φρόνημα και την αγορά Ποδοσφαιρικών Ανώνυμων Εταιρειών (ΠΑΕ) επιδιώκεται η υπεράσπιση και εξυπηρέτηση λοιπών οικονομικών συμφερόντων, άσχετων με το ποδόσφαιρο. Αυτά πλέον είναι πασίδηλα στην κοινωνία.
*Γράφει ο Πέτρος Μηλιαράκης
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, διά της “ευρεσιτεχνίας” των πολιτικών της, κατάφερε: αφενός α) να οξύνει την κρίση του ποδοσφαίρου και αφετέρου β) να δυσαρεστήσει τους πάντες. Ό,τι και εάν επιχείρησε στη συνέχεια, ακόμη και από το βήμα της Βουλής, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, προδήλως είναι ατελέσφορο, καθόσον η κρίση είναι ενεστώσα.
Έτσι η κοινή γνώμη στην Ελλάδα (ποδοσφαιρόφιλη και μη), παρά την κρίσιμη καμπή που διέρχονται τα εθνικά θέματα και παρά την οικονομική κρίση που είναι πάντοτε παρούσα και αφορά στην καθημερινότητα των πολιτών, απασχολήθηκε και απασχολείται με τις εντάσεις της “Θύρας 7” του Ολυμπιακού και της “Θύρας 4” του ΠΑΟΚ. Κοντολογίς γίνεται συζήτηση για τη διένεξη του “ποδοσφαιρικού Βορρά-Νότου”, πράγμα που οφείλεται αποκλειστικώς στις αστοχίες της κυβέρνησης της Ν.Δ., και για να ακριβολογούμε των επιλογών του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Και τούτο γιατί, για να είμαστε δίκαιοι, ο Λευτέρης Αυγενάκης δε θα ενεργούσε όπως ενήργησε χωρίς τη σύμφωνη γνώμη, εάν όχι εντολή, του πρωθυπουργού. Ως εκ τούτου και κατά μείζονα λόγο, ο πρωθυπουργός φέρει, και εκ του Συντάγματος άλλωστε, το βάρος για την ευθύνη αποφόρτισης της όλης κατάστασης.
Μόνο με ανυπακοή
Η διένεξη όμως ανάμεσα στις προαναφερόμενες “αντίπαλες θύρες” (σύμφωνα με το περιεχόμενο των δηλώσεων “εμπόλεμες θύρες”) εστιάζει αποκλειστικώς και μόνο, όπως προαναφέρθηκε, στη σύγκρουση ιδιοτελών οικονομικών συμφερόντων της ολιγαρχικής ελίτ της Ελλάδας, για την οποία μόνο η “ανυπακοή” μπορεί να επιλύσει τις διαφορές με γνώμονα το γενικότερο δημόσιο συμφέρον και όχι το ιδιοτελές συμφέρον οιουδήποτε παράγοντα της οικονομικής και δημόσιας ζωής. Αφού όμως “ξεπεράσουμε” τα του οπαδικού φρονήματος της “Θύρας 7” του Ολυμπιακού και της “Θύρας 4” του ΠΑΟΚ, χρήσιμα είναι τα παρακάτω...
Οι ιστορικές ρίζες...
Είναι ιστορικώς βέβαιον, σε βάθος χρόνου, ότι οι κοινωνίες οργάνωναν μεταξύ τους αγώνες όπου οι εμπλεκόμενοι λάκτιζαν μια μπάλα (σφαίρα). Το αγώνισμα αυτό ήταν γνωστό στην Αρχαία Ελλάδα, στην Αυστραλία, στη Ρώμη αλλά και στην Κίνα.
Το ποδόσφαιρο όμως όπως σήμερα εννοείται και διεξάγεται σε αγωνιστικούς χώρους, επί τούτω και επί τούτο προορισμένους, έχει τις βάσεις του πριν από 170 περίπου χρόνια! Ωστόσο, έλαβε πιο οργανωμένο χαρακτήρα περί τα μέσα του 19ου αιώνα, όπου “τυποποιήθηκαν” οι πρώτοι κανόνες και οργανώθηκαν Ομοσπονδίες ανά τις ηπείρους, καθώς μάλιστα συστάθηκε και Παγκόσμια Ομοσπονδία. Ωστόσο, άξιο επισημείωσης είναι ότι το ποδόσφαιρο δημιουργήθηκε από τις ελίτ στην Αγγλία και μεταφέρθηκε αργότερα και στις υπόλοιπες κοινωνικές τάξεις της βρετανικής κοινωνίας. Όμως, η εντυπωσιακή εξάπλωση του ποδοσφαίρου οφείλεται κυρίως στους Άγγλους ναυτικούς, λόγω της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Οι “βασικοί κανόνες”
Οι “βασικοί κανόνες” του ποδοσφαίρου αφορούν στους “Κανόνες του Κέμπριτζ”, που καταρτίστηκαν για πρώτη φορά στην Πανεπιστημιούπολη του Κέμπριτζ το 1848. Είχαν δε μεγάλη επιρροή στην ανάπτυξη των επόμενων κανόνων του ποδοσφαίρου. Οι “Κανόνες του Κέμπριτζ” γράφτηκαν στο Τρίνιτι Κόλετζ (Trinity College) του Κέμπριτζ σε μια συνεδρίαση στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από τα σχολεία Ίτον (Eton College), Χάροου (Harrow School), Ράγκμπι (Rugby School), Γουίντσεστερ (Winchester College) και Σριούσμπερι (Shrewsbury School).
Υπ’ όψιν δε ότι από το 1862 και έκτοτε το ποδόσφαιρο εξελίχθηκε πρωτίστως με βάση την αγγλική παράδοση, με κύρια αναφορά στη δημιουργία της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας της Αγγλίας (The Football Association - The FA) το 1863.
Από την παιδεία στην “οικονομία”
Όπως έχει προεκτεθεί, το ποδόσφαιρο έχει τη βάση του στην αγγλική παιδεία, πράγμα άγνωστο στο ευρύ κοινό. Όμως, από την παιδεία το ζήτημα πλέον έχει όχι απλώς διολισθήσει, αλλά “εγκατασταθεί” στην οικονομία, και μάλιστα σε επίπεδο εξυπηρέτησης μεγάλων συμφερόντων. Η “αλλαγή” αυτή άρχισε να πραγματοποιείται από τη δεκαετία του 1980, όταν οι μεγάλες πολυεθνικές αθλητικών ειδών (Nike, Adidas), οι βιομηχανικοί κολοσσοί (Matra) και τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας μπήκαν αποφασιστικά στην αγορά του αθλητισμού. Η είσοδος αυτή προσέλκυσε και μεγάλους χορηγούς (Coca Cola, Mastercard κ.ά.), οι οποίοι αντιλήφθηκαν ότι μια νέα επικοινωνιακή πηγή τούς προσέφερε τεράστιες δυνατότητες επέκτασης των οικονομικών τους δραστηριοτήτων. Σ’ αυτό προστέθηκε και ο “στοιχηματισμός”, που αφορά πολλές φορές αιτία “στημένων παιχνιδιών”.
Το “οπαδικό φρόνημα”
Είναι κοινός τόπος ότι σε συνθήκες ομαλού πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού βίου το “οπαδικό φρόνημα” είναι αρκετό για να εξάπτει τα πνεύματα και να παρεμβαίνει στην οικονομική και πολιτική ζωή ως “ομάδα πίεσης”. Πρόδηλο είναι δε ότι στις ημέρες μας υπάρχει μια κλιμακούμενη βία που εκδηλώνεται κυρίως με βωμολοχίες στους αγωνιστικούς χώρους, αλλά και με επεισόδια εντός και εκτός των αθλητικών χώρων.
Έτσι, όμως, ένας οπαδός μεταπίπτει στην κατάσταση ενός χούλιγκαν (hooligan). Η λέξη αυτή, ερμηνευόμενη από την αγγλική γλώσσα, αποδίδει τον όρο του “ταραξία”, αλλά και του “αλήτη”.
Το φαινόμενο αυτό της παρατηρούμενης βίας στους ποδοσφαιρικούς αγώνες είναι πρωτίστως αντικείμενο έρευνας συνδυασμού επιστημών και κυρίως της Νομικής, της Εγκληματολογίας, της Ψυχολογίας και της Κοινωνιολογίας. Και τούτο γιατί η αποπροσωποποίηση των σχέσεων, η κοινωνική αναλγησία, η διάρρηξη του κοινωνικού ιστού, ο ανταγωνισμός, και η αναγνώριση του ατομικού επιτεύγματος ως της μόνης αξίας αφορούν μια βασική παράμετρο της παράνομης βίας, που δυστυχώς πολλές φορές παρατηρείται εντός και εκτός των αγωνιστικών χώρων.
Με τούτα τα δεδομένα καθίσταται αναγκαία η παρέμβαση της Πολιτείας ως ρυθμιστικού παράγοντα του εννόμου αγαθού του αθλητισμού και ειδικότερα του ποδοσφαίρου.
Σε τελευταία ανάλυση, σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ. 9 του Συντάγματος, ο αθλητισμός ως ατομικό και κοινωνικό δικαίωμα «τελεί υπό την προστασία και την εποπτεία του κράτους»!
Συνεπώς, η παρούσα κυβέρνηση οφείλει να αντιμετωπίσει την κρίση και να επιβάλει την κάθαρση σε όλα τα επιφαινόμενα και υποκρυπτόμενα του χώρου του ποδοσφαίρου!
* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).
