Η 6η του Μάρτη, μέρα αφιερωμένη στον σχολικό εκφοβισμό και τη βία, αποτελεί μέρα ευαισθητοποίησης, παρέμβασης αλλά και σκέψης για το φαινόμενο που ταλανίζει τα σχολεία μας. Η 6η του Μάρτη αποτελεί μια ακόμα αφορμή για εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές να ανταλλάξουν ιδέες, πληροφορίες για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας και να υλοποιήσουν προγράμματα που να απαντάνε στο πρόβλημα.
Γράφει ο Νίκος Μεντζίνης*
Ο Σχολικός Εκφοβισμός, δηλαδή η συστηματική κατάχρηση εξουσίας που εκδηλώνεται μεταξύ ανηλίκων (επικράτηση του δυνατότερου προς τον ασθενέστερο μέσω της βίας και του εκφοβισμού), παίρνει πολλές μορφές:
• του λεκτικού εκφοβισμού (κοροϊδία, διακρίσεις, σεξουαλικά σχόλια),
• του κοινωνικού εκφοβισμού (διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα),
• του σωματικού εκφοβισμού (χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές)
• και του ηλεκτρονικού εκφοβισμού (εκβιασμός μέσω Διαδικτύου και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, μέσω μηνυμάτων στο κινητό τηλέφωνο).
Όλες τους όμως δημιουργούν προβλήματα (ψυχολογικά, μαθησιακά κ.ά.), στα θύματα αλλά και στο περιβάλλον τους: Σχολείο, οικογένεια, κοινωνία. Όλες τους συντείνουν στο να αναπαράγεται ο φαύλος κύκλος της βίας και του πόνου και εν τέλει βάζουν προσκόμματα στην ολόπλευρη ανάπτυξη του μαθητή που είναι και ο στόχος του εκπαιδευτικού μας συστήματος.
Η πολυποίκιλη κρίση που μαστίζει την Κοινωνία μας, κρίση οικονομική, κοινωνική, θεσμών, ηθική, έρχεται να ενισχύσει το φαινόμενο και να το καταστήσει κυρίαρχο κι απειλητικό για τις σχολικές κοινότητες. Μπροστά σε αυτό το γεγονός, όλοι μας: Πολιτεία, σχολική κοινότητα, οικογένεια, κοινωνία, πρέπει να αντιδράσουμε συντονισμένα και αποτελεσματικά. Η καταγραφή του φαινομένου, η πρόληψη, η ενεργοποίηση αλλά και η στήριξη των θυμάτων αποτελεί το βασικό μας στόχο.
Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Παιδείας βασιζόμενα σε έρευνες σε σχολεία όλης της Ελλάδας, υπολογίζεται ότι το 10% του συνόλου των μαθητών γίνεται θύμα επιθετικής παρενόχλησης από συνομήλικους του ή παιδιά διαφορετικών ηλικιών, ενώ το ποσοστό των θυτών ανέρχεται στο 5% του μαθητικού πληθυσμού και σε αναλογία των εμπλεκομένων σε περιστατικά βίας αγοριών - κοριτσιών 3 προς 1 (με τα αγόρια να υπερτερούν σε περιστατικά σωματικής βίας και τα κορίτσια σε περιστατικά λεκτικής).
Τα τελευταία χρόνια πρωτοπόροι εκπαιδευτικοί σε όλη την Κρήτη, ήδη έχουν δώσει δείγματα γραφής για την αντιμετώπιση της βίας και του σχολικού εκφοβισμού.
Η ίδρυση του Παρατηρητηρίου για τον Σχολικό Εκφοβισμό, έρχεται να ενώσει, συντονίσει κι οργανώσει τούτες τις παρεμβάσεις και να τις εμπλουτίσει. Θεσμός εθελοντικός, ήδη απλώνει τις ρίζες του και γίνεται ένα ολοκληρωμένο δίκτυο παρέμβασης και στην Κρήτη. Ένα δίκτυο 800 περίπου εκπαιδευτικών και των δύο βαθμίδων, ένα δίκτυο που το συναποτελούν και το στηρίζουν, οι υπηρεσίες της Εκπαίδευσης, της Αιρετής Περιφέρειας, των Δήμων, κοινωνικών και άλλων επιστημονικών Φορέων, οριστικοποιείται και σύντομα θα είναι σε θέση να παρέχει πλήρεις υπηρεσίες επιμόρφωσης, πρόληψης, και θεραπείας.
Είμαστε αισιόδοξοι ότι με την συντονισμένη δράση, την εθελοντική προσφορά, την επιστημονική καθοδήγηση των ειδικών και του Παρατηρητηρίου, το φαινόμενο θα καταγραφεί και θα αντιμετωπιστεί ώστε να πάψει να αποτελεί βραχνά κι ανασταλτικό παράγοντα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Στοχεύσεις μας είναι:
* Η σοβαρότητα στη δράση μας,
* Η αποφυγή γενικεύσεων και αφοριστικών πρακτικών
* Να μη χάσουμε λεπτό από την οπτική και το πεδίο ανάλυσής μας, τον κοινωνικό χαρακτήρα των φαινομένων, ώστε να αναζητήσουμε τα αληθινά αίτια δημιουργίας, διατήρησης και αναπαραγωγής τους: τον άκρατο ανταγωνισμό, την ωφελιμιστική προοπτική, την τάση για κυριαρχία. Η συστημική - ολιστική θεώρηση του φαινομένου, απαιτεί και αντίστοιχες δράσεις και προτάσεις. Συνεχίζουμε…
* Ο Νίκος Μεντζίνης είναι δάσκαλος, συντονιστής δράσεων για τον σχολικό εκφοβισμό και τη βία σε επίπεδο Κρήτης.
