Ευνοϊκός για την ψυχική υγεία είναι ο 8ωρος ύπνος, σύμφωνα με τον κλινικό ψυχολόγο Νίκο Παπανικολάου, ο οποίος μίλησε στο neakriti.gr για τα στάδια του ύπνου, ενώ έκανε σαφές πως υπάρχει διασύνδεση ψυχικής υγείας και ύπνου. Μεταξύ άλλων, ο κ. Παπανικολάου έδωσε και χρήσιμες συμβουλές για το πώς ο άνθρωπος μπορεί να χαλαρώσει και να αποφορτιστεί από το άγχος και να κοιμηθεί ευκολότερα. Σε κάθε περίπτωση, η έλλειψη ή στέρηση ύπνου μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα δυσλειτουργικότητας, τα οποία θα πρέπει να τονιστούν.
Ειδικότερα, ο Νίκος Παπανικολάου τόνισε πως τόσο η έλλειψη όσο και η υπερβολή του ύπνου μπορεί να κρύβουν συμπτώματα ψυχοπαθολογίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «ο ύπνος είναι ιδιαίτερα σημαντικός και συνδέεται με την ψυχική υγεία. Η αϋπνία ή η υπερ-αϋπνία είναι σημάδια που μπορεί να κρύβουν ένα σύμπτωμα ψυχικής νόσου. Το σύμπτωμα μπορεί να κρύβει μια ψυχική νόσο. Στην κατάθλιψη μπορούμε να έχουμε αϋπνία ή υπερ-αϋπνία. Στην αγχώδη διαταραχή, συνήθως δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε. Στην περίπτωση που έχουμε κατάθλιψη, ξυπνάμε στη μέση της νύχτας μετά από 2, 3 ή 4 ώρες και δεν μπορούμε να κοιμηθούμε αμέσως μετά. Αυτό είναι ένα διαγνωστικό κριτήριο της αγχώδους διαταραχής και της κατάθλιψης. Και πάλι αναφέρομαι σ’ ένα σύμπτωμα».
Ο κ. Παπανικολάου, μιλώντας για τα στάδια του ύπνου, υπογράμμισε: «Ο 8ωρος ύπνος είναι πολύ σημαντικός να υπάρχει. Συνήθως στον ύπνο μας κοιμόμαστε σε στάδια και πιο συγκεκριμένα έχουμε: στάδιο 1, στάδιο 2, στάδιο 3 και στάδιο 4. Επίσης, έχουμε το στάδιο REM, όπου σ’ εκείνη τη φάση τα μάτια μας κοιμούνται πολύ γρήγορα. Έχουμε ταχύπνοια, ταχυκαρδία, εφίδρωση. Βρισκόμαστε σε ένταση στο στάδιο αυτό. Στην περίπτωση που από κάποιον άνθρωπο στερήσουμε τον REM, τότε φαίνεται πως αυτός ο άνθρωπος δε θα ξεκουραστεί».
Ο κ. Παπανικολάου μίλησε για το στάδιο REM, όπου ουσιαστικά το άτομο έχει πέσει σε βαθύ ύπνο και βλέπει όνειρα. Μάλιστα, είναι το στάδιο εκείνο όπου το άτομο ξεκουράζεται.
«Η φάση 1 είναι το λαγοκοίμισμα, δηλαδή έχουμε έναν άνθρωπο που κοιμάται-ξυπνάει ή έχει κοιμηθεί αλλά δεν το έχει συνειδητοποιήσει ότι κοιμάται. Αυτό συνήθως συμβαίνει με τους ηλικιωμένους, οι οποίοι υποστηρίζουν πως δεν έχουν κοιμηθεί, αλλά στην πραγματικότητα έχουν κοιμηθεί με φάση 1 ύπνο. Περνάμε στη φάση 2, έπειτα στη φάση 3, στη φάση 4 και έπειτα στη φάση REM. Ο ύπνος REM ξεκινάει 1-1,30 ώρα αμέσως μετά τον πρώτο ύπνο. Εξαρτάται βέβαια σε σημαντικό βαθμό από το πόσο κουρασμένοι είμαστε. Όσο πιο κουρασμένοι είμαστε, τόσο πιο γρήγορα θα έρθει η φάση REM. Ο REM, όσο προχωράει, αυξάνεται η χρονική του διάρκεια. Ο πρώτος REM μπορεί να κρατάει 10 λεπτά. Έπειτα προχωράει προς το πρωί και μπορεί να κρατάει 20 λεπτά. Στον ύπνο REM μπορούμε να βλέπουμε όνειρα και γι’ αυτό το πρωί μπορούμε να δούμε όνειρα. Από εκεί προέρχεται η διαπίστωση πως ο πρωινός ύπνος στις 6-7 π.μ. είναι πιο ξεκούραστος, γιατί κοιμόμαστε με μεγαλύτερη χρονική διάρκεια REM. Από εκεί και πέρα, φαίνεται πως υπό κανονικές συνθήκες δεν ξυπνάει κάποιος στον ύπνο REM».
Μεταξύ άλλων, ο κλινικός ψυχολόγος συμπλήρωσε: «Όταν είμαστε αγχωμένοι, ξυπνάμε στη διάρκεια του REM και πολλοί υποστηρίζουν πως έχουν πανικό στον ύπνο τους. Αυτό δεν ισχύει. Απλά ξύπνησες στη φάση REM γιατί είσαι αγχωμένος. Οι ίδιοι θεωρούν πως έπαθαν πανικό στον ύπνο τους, αλλά στην πραγματικότητα ξύπνησαν στη φάση REM. Η στέρηση ύπνου μπορεί να προκαλέσει μόνη της ψυχοπαθολογία, όπως επίσης και η έλλειψη ύπνου μπορεί να κρύβει ψυχοπαθολογία. Είναι ένα στοιχείο που ένας κλινικός πρέπει να το λάβει σοβαρά υπόψη του».
Χρήσιμες συμβουλές - «Βγάλτε το ρολόι από το υπνοδωμάτιο»
Ο κ. Παπανικολάου έδωσε μέσω του neakriti.gr χρήσιμες συμβουλές για το πώς μπορεί κάποιος ή κάποια να κοιμηθεί. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, «εγώ λέω πάντα στους ανθρώπους να βγάλουν το ρολόι από το δωμάτιο. Τις περισσότερες φορές που οι άνθρωποι δυσκολεύονται να κοιμηθούν έχουν το ρολόι στο δωμάτιο και εκείνη την ώρα έχουν κοιμηθεί κατά τη φάση 1, ξυπνούν και αμέσως μετά βλέπουν το ρολόι και έχει πάει 3 το πρωί. Και λένε “έχω άλλες 3 ώρες μέχρι τις 6 το πρωί”, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να κοιμηθούν. Το βασικό είναι να βγάλουμε το ρολόι από το δωμάτιο, γιατί εύκολα μπαίνεις στη διαδικασία να μετράς τις ώρες ύπνου και χάνεις την ουσία. Το σίγουρο είναι πως ο οργανισμός μας έχει το τελειότερο βιολογικό ρολόι και ακόμη και εάν έχει έλλειψη ύπνου, θα κοιμηθεί στη μέση του πουθενά. Θα κοιμηθεί χωρίς να το θέλει. Έχει τέλεια ικανότητα προσαρμογής».
Ο κ. Παπανικολάου, μιλώντας για το αντικείμενο μεταβίβασης και το πώς ενισχύει έναν ποιοτικό ύπνο, υποστήριξε: «Σημαντικό ρόλο παίζει επίσης και αυτό που ορίζουμε εμείς ως αντικείμενο μεταβίβασης. Κακά τα ψέματα. Για όλους, για να περάσουμε από την ξύπνια κατάσταση στον ύπνο είναι μια ανοδική φάση. Το αντικείμενο μεταβίβασης είναι κάτι που ανάλογα με την ηλικία μας βοηθάει από μια κατάσταση ξύπνια στην κατάσταση του ύπνου. Για τους μεγάλους, το αντικείμενο μεταβίβασης μπορεί να είναι το διάβασμα ενός βιβλίου ή να ακούσω κάτι. Στους πολύ μικρούς, το αντικείμενο μεταβίβασης μπορεί να είναι η πιπίλα. Είναι ένα αντικείμενο που σε βοηθάει ώστε να περάσεις από μία φάση, που έχεις τον έλεγχο της ζωής σου, σε μια φάση που δεν έχεις έλεγχο».
