“Μετά βαΐων και κλάδων” έρχεται για ακόμη μία φορά στο επίκεντρο το μνημείο του λόφου Παπούρα, καθώς βραβεύτηκε ως «η καλύτερη αρχαιολογική ανακάλυψη της χρονιάς για το 2024». Το άκρως συμβολικό βραβείο “Παλμύρα” ήρθε στα χέρια του υπουργείου Πολιτισμού το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής, στα πλαίσια της BAMTA 2025 (Μεσογειακή Έκθεση Αρχαιολογικού Τουρισμού) στην Ιταλία.
►Διαβάστε επίσης: Διεθνής διάκριση για τον λόφο Παπούρα - Βραβεύτηκε ως αρχαιολογική ανακάλυψη της χρονιάς 2024
Ανάμεσα στον “αναβρασμό” της συζήτησης για το μνημείο στον λόφο Παπούρα και λίγες ημέρες μετά την αντίδραση του κινήματος που έχει συσταθεί για την προστασία του μνημείου έρχεται αυτή η πολυπόθητη αναγνώριση για τους αρχαιολόγους του Ηρακλείου. Το μνημείο, που πλέον έχει χαρακτηριστεί ανεπίσημα το αρχαιολογικό “εύρημα” του αιώνα, έχει φτάσει στο επίκεντρο του παγκόσμιου γίγνεσθαι, ονομάζεται επισήμως η «σημαντικότερη αρχαιολογική ανακάλυψη του 2024», σύμφωνα με την Borsa Mediterranea del Turismo Archeologico, την BAMTA 2025, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω.
Από την Ιταλία λοιπόν το μνημείο της Παπούρας τιμήθηκε με δύο μεγάλα βραβεία, καθώς απέσπασε το Ειδικό Βραβείο Κοινού, όμως το σημαντικότερο και πιο συμβολικό στην περίπτωση αυτή είναι το Διεθνές Βραβείο Αρχαιολογικής Ανακάλυψης “Παλμύρα”.
Αυτόν τον συμβολισμό τόνισε στις δηλώσεις της η αρχαιολόγος και αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων κ. Δέσποινα Κουτσούμπα, καθώς όπως είπε στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr, «είναι μία βράβευση στο όνομα του Σύριου αρχαιολόγου Χαλίντ αλ Άσαντ, ο οποίος πλήρωσε με τη ζωή του το αρχαιολογικό του έργο, για την υπεράσπιση της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου του. Νομίζω αυτό είναι το πιο δηλωτικό όλων γι’ αυτή τη συγκεκριμένη εκδήλωση».
Η κ. Κουτσούμπα εξήγησε στις δηλώσεις της με νόημα την ιστορία του βραβείου “Παλμύρα”, ενώ τόνισε πως η εν λόγω αναγνώριση, παρότι λήφθηκε από την ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού, θα πρέπει να αφιερωθεί εξ ολοκλήρου στους αρχαιολόγους του Ηρακλείου που το “έφεραν στο φως” και στους ανθρώπους του κινήματος της Παπούρας, που συνεχίζουν προσπαθώντας να προστατεύσουν το μνημείο στην ολότητά του.
Ένα βραβείο με “εγκάρδια” σημασία
Όπως εξηγεί η κ. Κουτσούμπα, ο Χαλίντ αλ Άσαντ, ο οποίος υπήρξε διευθυντής του αρχαιολογικού χώρου και του μουσείου της “Παλμύρας” για 40 ολόκληρα χρόνια, από το 1963 έως το 2003 συγκεκριμένα, “θυσιάστηκε” για το έργο του προσπαθώντας να υπερασπιστεί τη μείζονος σημασίας αρχαία πόλη της Παλμύρας από τον ISIS.
Η πόλη της Παλμύρας βρίσκεται στην κεντρική Συρία, με αρχαιολογικά ευρήματα που χρονολογούνται από τη Νεολιθική Περίοδο. Αυτό ακριβώς σημειώνουν και οι διοργανωτές της ΒΑΜΤΑ 2025: «Το Διεθνές Βραβείο Αρχαιολογικής Ανακάλυψης “Παλμύρα” είναι η μόνη παγκόσμια αναγνώριση αφιερωμένη σε αρχαιολόγους που με θυσία, αφοσίωση, ικανότητα και επιστημονική έρευνα αντιμετωπίζουν καθημερινά το έργο τους στον διττό ρόλο των μελετητών του παρελθόντος και των επαγγελματιών στην υπηρεσία της περιοχής».
Η ιστορία και το νόημα πίσω από το συγκεκριμένο βραβείο, το οποίο η αρχαιολογική κοινότητα της Κρήτης “περίμενε” ήδη από τις αρχές του Οκτωβρίου, αντανακλάται στη σημασία του μνημείου της Παπούρας.
Αμφιλεγόμενα αισθήματα, λοιπόν, προκαλεί το γεγονός ότι το βραβείο δεν απονεμήθηκε σε κάποιο εκπρόσωπο της ανασκαφικής ομάδας ή της Εφορίας Αρχαιοτήτων Ηρακλείου, καθώς όπως είπε η κ. Κουτσούμπα, «το βραβείο θα έπρεπε να είναι αφιερωμένο στους αρχαιολόγους που προσπαθούν να αναδείξουν, να προστατεύσουν και να κρατήσουν το μνημείο μακριά από τις “από τα πάνω” παρεμβάσεις, καθώς περνούν τα “μύρια” λόγω των πιέσεων που δέχονται από την ελληνική Πολιτεία».
Κι όλα αυτά καθώς προ ολίγων ημερών οργανώθηκε ευρεία σύσκεψη στην Περιφέρεια Κρήτης, στο Ηράκλειο, από τον υφυπουργό Υποδομών Νίκο Ταχιάο, ο οποίος παρέμεινε “σταθερός” στην αρχική απόφαση της Πολιτείας για να εγκατασταθεί το ραντάρ που θα συνεισφέρει “στη λειτουργία” του υπό κατασκευή αεροδρομίου Καστελίου, μία σύσκεψη που βρέθηκε αντιμέτωπη με τη δυναμική κινητοποίηση των φορέων και των πολιτών, που εξαρχής αντιτίθενται με τους σχεδιασμούς της Πολιτείας, καταγγέλλοντας εμπράκτως πως «αυτοί απειλούν ευθέως το μοναδικό μνημείο».
Το βραβείο εντέλει έλαβε η γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομίας, Ολυμπία Βικάτου, το απόγευμα της περασμένης Παρασκευής, η οποία αξίζει να αναφερθεί πως έχει υπογράψει την απόφαση για την τοποθέτηση ραντάρ στον λόφο της Παπούρας, μαζί με την υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, η οποία έκανε ομιλία από το βήμα της BAMTA 2025.
Στις δηλώσεις της η υπουργός Πολιτισμού επεσήμανε: «Πρόκειται σαφώς για σημαντικό γεγονός. Η συγκεκριμένη έκθεση είναι διεθνούς φήμης και πολύ υψηλού επιπέδου, επομένως η παρουσία μας εδώ είναι σημαντική. Από την άλλη πλευρά, το βραβείο το οποίο δίδεται για τον αρχαιολόγο της Παλμύρας είναι πολύ σημαντικό, διότι πρόκειται για μια πραγματικά εξαιρετική ανασκαφή, για την ανασκαφή αυτού του μινωικού οικοδομήματος στον λόφο Παπούρα. Ήταν γνωστή η θέση, αλλά το ίδιο το οικοδόμημα αποκαλύφθηκε κατά τη διάρκεια των αρχαιολογικών ερευνών για τη δημιουργία του αεροδρομίου στο Καστέλι. Πραγματικά το εύρημα - απ’ ό,τι λένε και οι ειδικοί της περιόδου - αλλάζει την οπτική μας για τη μινωική αρχαιολογία. Αυτή είναι η σημαντικότητα του ευρήματος και γι’ αυτό βραβεύεται η ανασκαφή, η οποία διενεργήθηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία, από την αρμόδια Εφορία Αρχαιοτήτων Ηρακλείου».
