Με κατάνυξη και πλήθος κόσμου τελείται απόψε, Τρίτη 26 Αυγούστου, ο πανηγυρικός Εσπερινός στο εκκλησάκι των Θαυμάτων, στο πλαίσιο του εορτασμού της μνήμης του Αγίου Φανουρίου σε μια ατμόσφαιρα συγκίνησης και ευλάβειας. Οι πιστοί ανήμερα της εορτής του καλούνται να τιμήσουν τον Άγιο, συμμετέχοντας στη Θεία Λειτουργία και στην ευλόγηση των άρτων.
Το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο έχει αποφασίσει την παράταση του εορτασμού, ώστε να δοθεί η δυνατότητα σε περισσότερους να παρακολουθήσουν τις ακολουθίες με ασφάλεια και κατάνυξη.
Αναλυτικά το πρόγραμμα
Τρίτη 26 Αυγούστου – 7:00 μ.μ.
Πανηγυρικός Εσπερινός και Ευλόγηση των Άρτων, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ. Ευγενίου.Τετάρτη 27 Αυγούστου – 7:00 π.μ.
Όρθρος, Θεία Λειτουργία και Ευλόγηση των Άρτων, ιερουργούντος του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Κνωσού κ.κ. Μεθοδίου.Τετάρτη 27 Αυγούστου – 7:00 μ.μ.
Εσπερινός και Παρακλητικός Κανών προς τιμήν του Αγίου Φανουρίου.Πέμπτη 28 Αυγούστου – 7:00 π.μ.
Όρθρος και Θεία Λειτουργία με Ευλόγηση Άρτων και Πιτών.
Άγιος Φανούριος: Παράδοση, θαύματα και το έθιμο της Φανουρόπιτας
Κάθε χρόνο, στις 26 Αυγούστου, παραμονή της γιορτής του Αγίου Φανουρίου, οι εκκλησίες γεμίζουν με φανουρόπιτες που φτιάχνουν οι νοικοκυρές για να τιμήσουν τη μνήμη του Αγίου. Το έθιμο αυτό, που ξεκίνησε στη Ρόδο, συνδυάζει τη λαϊκή παράδοση, την πίστη και τα τοπικά έθιμα, ενώ με το πέρασμα του χρόνου εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Ο Άγιος και η λαϊκή παράδοση
Για τον ίδιο τον Άγιο Φανούριο γνωρίζουμε ελάχιστα. Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι ίσως αυτό να μην ήταν καν το πραγματικό του όνομα. Η λαϊκή παράδοση αναφέρει ότι η μητέρα του Αγίου υπήρξε «αμαρτωλή» και πως πολλοί φτιάχνουν τη φανουρόπιτα «για τη συγχώρεσή της».
Η φράση «Άγιε μου Φανούριε, φανέρωσέ το» έχει περάσει από γενιά σε γενιά. Για πολλούς, ο Άγιος θεωρείται προστάτης όσων αναζητούν τα χαμένα· από πολύτιμα αντικείμενα και χαμένα κλειδιά μέχρι… γαμπρούς, νύφες ή ακόμη και αγαπημένα πρόσωπα. Στην ελληνική επαρχία, ανύπαντρες κοπέλες εξακολουθούν ακόμη και σήμερα να πηγαίνουν στην εκκλησία με τη φανουρόπιτα στα χέρια, ζητώντας να τους «φανερωθεί» ο μελλοντικός τους σύζυγος.
Η εύρεση της εικόνας στη Ρόδο
Ο Άγιος Φανούριος έγινε γνωστός τον 14ο ή 15ο αιώνα. Στη διάρκεια εργασιών αναστήλωσης των τειχών της Ρόδου, αποκαλύφθηκε ένας παλαιός ναός όπου βρέθηκαν αρκετές εικόνες, μία από τις οποίες ήταν εξαιρετικά καλοδιατηρημένη. Παρίστανε έναν νεαρό στρατιώτη με ρωμαϊκή ενδυμασία, που κρατούσε σταυρό και λαμπάδα. Η επιγραφή έγραφε «Άγιος Φανώ».
Η εικόνα πλαισιωνόταν από δώδεκα σκηνές μαρτυρίου, γεγονός που οδήγησε στο συμπέρασμα πως επρόκειτο για έναν μάρτυρα στρατιώτη. Ο τότε Μητροπολίτης Ρόδου Νείλος ανακαίνισε τον ναό, αφιέρωσε το εκκλησάκι στον Άγιο και του έδωσε το όνομα «Φανούριος». Από εκεί, η φήμη του Αγίου διαδόθηκε πρώτα στα γύρω νησιά και σταδιακά σε ολόκληρη τη χώρα.
Θαύματα του Αγίου
Η λαϊκή παράδοση αναφέρει αρκετά θαύματα του Αγίου. Ένα από τα πιο γνωστά αφορά την Κρήτη, όταν το νησί βρισκόταν υπό λατινική κατοχή (1204-1669). Οι Λατίνοι απαγόρευαν τη χειροτονία ορθόδοξων ιερέων στην Κρήτη, με αποτέλεσμα οι ντόπιοι να ταξιδεύουν στα Κύθηρα για να λάβουν την ιεροσύνη.
Τρεις διάκονοι που επέστρεφαν χειροτονημένοι στην Κρήτη συνελήφθησαν από Αγαρηνούς πειρατές και πουλήθηκαν στη Ρόδο σε τρεις διαφορετικούς αφέντες. Προσευχόμενοι στον Άγιο Φανούριο, ζήτησαν τη βοήθειά του. Τη νύχτα, ο Άγιος εμφανίστηκε στους δεσμοφύλακές τους και τους διέταξε να απελευθερώσουν τους ιερείς. Εκείνοι αρνήθηκαν, αλλά την επόμενη ημέρα τυφλώθηκαν και έμειναν παράλυτοι. Τρομαγμένοι, συμφώνησαν τελικά να αφήσουν τους ιερείς ελεύθερους, οι οποίοι, ευγνωμονώντας τον Άγιο, αντέγραψαν την εικόνα του και την πήραν μαζί τους στην Κρήτη.
Η εικόνα και η λατρεία
Η εύρεση της εικόνας στη Ρόδο καθιέρωσε τον Άγιο Φανούριο ως προστάτη του νησιού. Η ετυμολογία του ονόματός του, που συνδέεται με το ρήμα «φαίνω» (αποκαλύπτω), τον καθιστά ιδιαίτερα αγαπητό στην ελληνική λαϊκή παράδοση, αφού θεωρείται βοηθός σε κάθε αναζήτηση του «χαμένου».
Η σπηλιά του Αγίου
Στον κατεχόμενο Άγιο Γεώργιο Κερύνειας υπάρχει ένα σπήλαιο όπου, σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος κρύφτηκε κυνηγημένος από τους Σαρακηνούς. Η τοπική δοξασία αναφέρει ότι, προσπαθώντας να πηδήξει με το άλογό του πάνω από τους βράχους, σκοτώθηκε, αφήνοντας αποτύπωμα από τα κόκαλα του αλόγου στον βράχο. Κάθε χρόνο, εκατοντάδες πιστοί ταξιδεύουν εκεί, τιμώντας τον Άγιο με προσκυνήματα και φανουρόπιτες.
Η φανουρόπιτα
Το έθιμο της φανουρόπιτας έχει βαθιές ρίζες στη λαϊκή παράδοση. Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα πώς ξεκίνησε, αλλά θεωρείται ένας συνδυασμός πίστης και λαογραφίας. Σε πολλές περιοχές, η πίτα φτιάχνεται με επτά ή εννέα υλικά, αριθμοί που έχουν συμβολική σημασία για την ελληνική παράδοση. Σήμερα, οι φανουρόπιτες συνεχίζουν να παρασκευάζονται και να προσφέρονται ως τάμα στον Άγιο, διατηρώντας ζωντανή μια παράδοση που περνά από γενιά σε γενιά.
