Από τότε που το νεοφιλελεύθερο δόγμα (διότι περί τέτοιου πρόκειται, δόγμα και... τύφλα να ’χουν τα θρησκευτικά δόγματα) επιβλήθηκε στη διεθνή οικονομική σκέψη, ξεκίνησαν αθρόες ιδιωτικοποιήσεις... των πάντων. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, στο πλαίσιο της εφαρμογής κεϋνσιανών οικονομικών πολιτικών, οι δημόσιες υποδομές ήταν ο κανόνας και όχι η εξαίρεση. Μετά το 1980 και ιδιαίτερα μετά το 1990 (διεθνώς αυτά, στην Ελλάδα άρχισαν δειλά επί Σημίτη και πήραν τη μορφή “θύελλας” επί μνημονίων) όλα τα δημόσια μετατράπηκαν σε ιδιωτικά. Σχεδόν όλα, για να είμαστε ακριβείς, αφού σε χώρες-κέντρα του καπιταλισμού, όπως λ.χ. η Γερμανία, πολλά παρέμειναν δημόσια, αλλά λειτουργώντας πλέον με αμιγώς ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια.
Στρατηγικοί τομείς
Επί κεϋνσιανού καπιταλισμού, οι “στρατηγικοί” τομείς της οικονομίας ήταν υπό κρατικό έλεγχο και διαχείριση. Τραπεζικό σύστημα, ενέργεια, τηλεπικοινωνίες, συγκοινωνίες, νερό, φυσικά Υγεία και Παιδεία, ακόμη και ο τζόγος, ήταν αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο δημόσια. Ο νεοφιλελευθερισμός τα σάρωσε όλα αυτά.
Όλα πέρασαν στους ιδιώτες. Σε Υγεία και Παιδεία μόνο τα “φιλέτα” (κάποιος πρέπει να κάνει και τη “λάντζα” για τους μη έχοντες), αλλά στους υπόλοιπους τομείς, τα πάντα δόθηκαν έναντι πινακίου φακής ή και εντελώς τσάμπα σε ιδιωτικά συμφέροντα για να τα εκμεταλλευτούν και να κερδοσκοπούν ασύστολα. Στην Ελλάδα, το μόνο που έχει απομείνει δημόσιο (για λίγο ακόμη, η κυβέρνηση Μητσοτάκη προχωρά σχέδιο ιδιωτικοποίησης και αυτού) είναι το νερό, όλα τα υπόλοιπα έχουν δοθεί “βορά” στα ιδιωτικά συμφέροντα.
Οι επιπτώσεις;
Οι επιπτώσεις είναι απολύτως και κατηγορηματικά τραγικές. Οι ιδιωτικές εταιρείες λειτουργούν με αποκλειστικό κριτήριο το κέρδος. Δεν υπάρχει κανένα άλλο κριτήριο, γίνεται ότι εξυπηρετεί τη μεγιστοποίηση του κέρδους.
Σταχυολογούμε ελάχιστα παραδείγματα από τα χιλιάδες: στη Βρετανία το σιδηροδρομικό δίκτυο πριν την ιδιωτικοποίησή του ήταν το πιο σύγχρονο και ασφαλές στην Ευρώπη. Σήμερα, λίγες δεκαετίες μετά, τα δυστυχήματα είναι... καθημερινότητα, τα τρένα και το δίκτυο είναι κυριολεκτικά απαρχαιωμένα. Ομοίως, ο γερμανικός σιδηρόδρομος ήταν υπόδειγμα συνέπειας και αξιοπιστίας, μετά την τμηματική ιδιωτικοποίηση του (με ένα μοντέλο παρόμοιο με το ελληνικό) είναι πλέον... ανέκδοτο και απαξιωμένος σιδηρόδρομος. Για την Ελλάδα, μην τα ξαναλέμε, τα Τέμπη είναι το βασικό παράδειγμα τού τι σημαίνει η ιδιωτικοποίηση των σιδηροδρόμων.
Όλες οι δημόσιες υπηρεσίες που ιδιωτικοποιήθηκαν σήμερα προσφέρουν χειρότερες υπηρεσίες, πανάκριβες και αναξιόπιστες, σε σχέση με όταν ήταν δημόσιες. Ίσως η μοναδική εξαίρεση να είναι οι τηλεπικοινωνίες, αλλά εκεί είναι υπεύθυνη η τεχνολογική εξέλιξη.
Το “ιβηρικό πρόβλημα”
Και στην Ιβηρική βεβαίως το σύστημα παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας ιδιωτικοποιήθηκε. Με τα γνωστά αποτελέσματα - ακριβότερες υπηρεσίες, πετσόκομμα των κοινωνικών και μειωμένων τιμολογίων και φυσικά λειτουργία με αποκλειστικό γνώμονα το κέρδος. Οι εταιρείες που ανέλαβαν την εκμετάλλευση των δημόσιων υποδομών παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας φροντίζουν αποκλειστικά να εμφανίσουν κέρδη για τους μετόχους του και έχουν εγκαταλείψει στην τύχη του το σύστημα μεταφοράς. Απολύτως αναμενόμενο αυτό φυσικά.
Και το αποτέλεσμα το είδαμε: ένα διεθνικό μπλακ-άουτ, που “παρέλυσε” δύο χώρες.
Τι δε φταίει
Τα “παπαγαλάκια” (μη νομίζετε ότι μόνο στην Ελλάδα ευδοκιμεί το είδος, όπου υπάρχουν οικονομικά συμφέροντα υπάρχουν και τα “παπαγαλάκια” που υπερασπίζονται αυτά τα συμφέροντα) στα media της Ιβηρικής έσπευσαν να κάνουν damage control μετά το blackout για να “ξεπλύνουν” τα αφεντικά τους, εμφανίζοντας διάφορα σενάρια, όπου το μπλακ-άουτ προήλθε από υπερβολική παραγωγή και εισροή στο σύστημα, ενέργειας που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ή ακόμη και από... κυβερνοεπίθεση.
Ωστόσο, ο Ισπανός πρωθυπουργός βγήκε και ξεκαθάρισε ότι ούτε το ένα συμβαίνει, ούτε το άλλο. Δήλωσε ότι θα θέσει “προ των ευθυνών τους” τους “ιδιωτικούς φορείς εκμετάλλευσης” στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.
Τι... δε συνέβη
Ο Σάντσεθ απέκλεισε το ενδεχόμενο πλεονάζουσα ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές να προκάλεσε το μπλακ-άουτ.
Ο ίδιος τόνισε ότι τεχνικοί προσπαθούν ακόμη να βρουν τα ακριβή αίτια της κατάρρευσης του δικτύου και τα αποτελέσματα των ερευνών τους θα χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση του συστήματος.
Σημειώνεται, πάντως, ότι η προκαταρκτική εκτίμηση για τα αίτια του μπλακ-άουτ που έπληξε την Ισπανία και την Πορτογαλία έχει αποκλείσει την κυβερνοεπίθεση.
Επιτροπή θα ερευνήσει το θέμα
Όπως δήλωσε, η κυβέρνηση συγκρότησε επιτροπή διερεύνησης και το Ανώτατο Δικαστήριο επίσης ανακοίνωσε την εκκίνηση έρευνας, με σκοπό να εξακριβωθούν τα ακριβή αίτια του μπλακ-άουτ.
«Θα ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι αυτό δε θα συμβεί ξανά», δήλωσε ο Πέδρο Σάντσεθ σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε.
Και στην Πορτογαλία
Αλλά και η κυβέρνηση της Πορτογαλίας απέκλεισε νωρίτερα το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης. «Στην Πορτογαλία δεν έχουμε καμία πληροφορία περί κυβερνοεπίθεσης ή εχθρικής ενέργειας μέχρι στιγμής. Αυτό είναι η προκαταρκτική εκτίμηση διαφόρων υπηρεσιών», ήταν η δήλωση του υπουργού Προεδρίας του Υπουργικού Συμβουλίου και εκπροσώπου της κυβέρνησης, Αντόνιο Λεϊτάο Αμάρο.
Ο ίδιος, μιλώντας στο CNN Portugal, ανέφερε ότι «επρόκειτο για πρόβλημα στο δίκτυο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας», το οποίο εντοπίστηκε στην Ισπανία.
Τα δημοσιεύματα, ότι οι εταιρείες μετράνε μόνο τα κέρδη και έχουν αφήσει το δίκτυο στην τύχη του, πληθαίνουν πάντως. Εκεί “δείχνουν” όλα τα δεδομένα, άλλωστε.
