Η Πάπισσα Ιωάννα ήταν γυναίκα, η οποία φέρεται, σύμφωνα με τον αστικό μύθο της εποχής, να κατέλαβε τον παπικό θρόνο με το όνομα Πάπας Ιωάννης Η’ για κάποια χρονική διάρκεια κατά την περίοδο του Μεσαίωνα πριν από τον επίσημο Πάπα Ιωάννη Η’ (872-882). Η ιστορία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα χρονικά του 12ου και του 13ου αιώνα, αλλά αμφισβητήθηκε...
Όμως υπάρχουν πολλές αναφορές για μια γυναίκα που εκλέχτηκε Πάπας και η πιο δημοφιλής αφήγηση προέρχεται από το “Chronicon pontificum et imperatorum” (Χρονικό των Παπών και των Αυτοκρατόρων), που γράφτηκε στα μέσα του 13ου αιώνα από τον Μαρτίνο της Οπάβα, έναν μοναχό, επίσκοπο και χρονικογράφο.
Αν και μετά βδελυγμίας έχει απορριφθεί ως ιστορικό γεγονός, είναι διαδεδομένη η άποψη πως, αμέσως μετά την εκλογή του νέου Πάπα, ο Καμεράριος έπρεπε να ψηλαφίσει τα γεννητικά όργανα του ποντίφικα για να βεβαιωθεί ότι είναι γένους αρσενικού. Μάλιστα, για τη διαδικασία αυτή υπήρχε ειδικός θρόνος με κενό στη θέση του καθίσματος (ο διάτρητος θρόνος), ώστε να γίνεται πιο εύκολα η ψηλάφηση.
Ο Καμεράριος, μετά την επιβεβαίωση του... ανδρισμού, αναφωνούσε: «Habet!» («Έχει!»). Από τη συγκεκριμένη διαδικασία βγήκε και η λαϊκή έκφραση “Νόμισε πως έπιασε τον Πάπα από τ’ α...α”, που αναφέρεται σε κάποιον που καμαρώνει αδίκως πως πέτυχε κάτι σπουδαίο. Πάνω στον θρύλο της Πάπισσας, ο Εμμανουήλ Ροΐδης έγραψε το επικό του μυθιστόρημα “Πάπισσα Ιωάννα”, το οποίο η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με εγκύκλιό της αναθεμάτισε ως «κακόηθες και βλάσφημον»...
