Σε πλήρη απομείωση του πραγματικού μεριδίου των πραγματικών αγροτών τουλάχιστον την τελευταία 8ετία οδήγησαν οι “φάμπρικες” με τα ψεύτικα βοσκοτόπια, που μετά έγιναν ελαιώνες, καθώς ουσιαστικά, ενώ το ποσό της βασικής ενίσχυσης παρέμενε σχεδόν σταθερό, κοντά στο 1,1 δισ. ευρώ, το μερίδιο που έπαιρνε ο κάθε αγρότης μειωνόταν έως και περίπου 7%.
Δηλαδή, αν ένας αγρότης έπαιρνε βασική ενίσχυση 1.000 ευρώ το 2017, το 2020 θα είχε πάρει 930 ευρώ και σε βάθος 8 ετών θα είχε χάσει 560 ευρώ, αν δεν άλλαζε η ΚΑΠ.
Το περιβόητο Εθνικό Απόθεμα
Επί της ουσίας, το περίφημο “Εθνικό Απόθεμα” είναι ένας κουμπαράς που κάθε κράτος-μέλος οφείλει να δημιουργήσει, προκειμένου να μπορεί να ενισχύσει τους νέους και νεοεισερχόμενους γεωργούς στην αγροτική δραστηριότητα. Το Εθνικό Απόθεμα δημιουργείται από διάφορες πηγές, όπως τις παρακρατήσεις στις μεταβιβάσεις κάποιων κατηγοριών, από τα δικαιώματα που δεν ενεργοποιούνται και επιστρέφουν στο Εθνικό Απόθεμα, αλλά και από άλλες πηγές.
Η κρίσιμη λεπτομέρεια είναι πως, αν τα αιτήματα νέων και νεοεισερχόμενων γεωργών είναι περισσότερα από αυτά που μπορεί να καλύψει αυτό το Εθνικό Απόθεμα, τότε επιβάλλεται γραμμική (αναλογική) μείωση στα δικαιώματα όλων των παραγωγών, προκειμένου να καλυφθεί η ζήτηση. Ο κανονισμός επιτρέπει τη γραμμική μείωση μέχρι ποσοστό 3%. Από το 2017 μέχρι το 2021 έγιναν διαδοχικές μειώσεις μέχρι και 2,5%.
Τα “μαύρα σύννεφα”
Από το 2017 μέχρι το 2022 υπολογιζόταν μια μέση αξία για τα δικαιώματα, κάποια από αυτά είχαν μείωση και κάποια άλλα θα έπρεπε κανονικά να έχουν αύξηση προκειμένου όλα να έρχονται πιο κοντά στη μέση αξία. Η επιβολή της γραμμικής μείωσης για την εξυπηρέτηση των αναγκών του Εθνικού Αποθέματος προκαλούσε περαιτέρω μείωση στα δικαιώματα που ήδη μειώνονταν και δεν επέτρεπε στα δικαιώματα που θα αυξάνονταν να πλησιάσουν τη μέση αξία.
Με απλά λόγια, προκειμένου να πληρωθούν οι “μάγκες με τις φάμπρικες σε βοσκοτόπους και ελαιώνες αργότερα”, αφού πρώτα υπολογίζονταν οι προσαρμογές στις τιμές των δικαιωμάτων, στη συνέχεια επιβαλλόταν η γραμμική μείωση, “κουρεύοντας” το σύνολο των δικαιωμάτων.
Η λειτουργία του Εθνικού Αποθέματος
Για να γίνει κατανοητό καλύτερα, ένας νέος γεωργός μπορεί να πάρει δικαιώματα μόνο μία φορά και στη συνέχεια θα πρέπει κάθε χρόνο να τα ενεργοποιεί με αντίστοιχη έκταση ή ζώα.
Οι “φάμπρικες” όμως που στήθηκαν επί του Εθνικού Αποθέματος οδήγησαν ποσά μέχρι και 45 εκατομμυρίων ευρώ το 2020 στις τσέπες δήθεν νέων γεωργών, ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι ο αγροτικός πληθυσμός μειώνεται και μάλιστα ραγδαία. Οδήγησε όμως και σε αναδιάρθρωση πλασματικά το πιθανότερο του ΑΕΠ ανά Περιφέρεια, όπου φαίνεται ότι στην Κρήτη και την Πελοπόννησο έχουμε τεράστια αύξηση νέων αγροτών, που στην πράξη δεν προκύπτει, αλλά φυσικά δεν είναι τίποτα άλλο από μία σαφή ένδειξη ότι η “φάμπρικα” ορισμένων επιτήδειων στο νησί μας και την Πελοπόννησο είχε φτάσει στα ύψη, σε βάρος των πραγματικών αγροτών.
Οι κατανομές
Μόνο από το Εθνικό Απόθεμα έχουν κατανεμηθεί πάνω από 150 εκατομμύρια ευρώ δικαιώματα βασικής ενίσχυσης από το 2015 μέχρι το 2021, τα οποία γνωρίζουμε ότι “ξεκλείδωναν” το “πρασίνισμα”, το οποίο υπολογιζόταν ως το 50% της βασικής ενίσχυσης. Ωστόσο η “φάμπρικα” δεν τελείωνε εκεί, καθώς κάποιος που θεμελίωνε δικαιώματα βασικής ενίσχυσης μπορούσε να αιτηθεί πληθώρα άλλων ενισχύσεων.
Προκειμένου να πληρωθούν τα “μαϊμού” βοσκοτόπια λοιπόν, μειώνονταν τα δικαιώματα όλων των παραγωγών κι έτσι μπήκαμε στη νέα ΚΑΠ με ακριβά δικαιώματα για τους βοσκότοπους και φθηνότερα για τις υπόλοιπες κατηγορίες δικαιωμάτων.
Η συνέπεια ήταν, προκειμένου να συγκλίνουν οι τιμές των δικαιωμάτων, να μειωθεί η αξία των βοσκοτοπικών δικαιωμάτων το 2023 και να αυξηθεί των δικαιωμάτων μόνιμων καλλιεργειών, γι’ αυτό και οι “φάμπρικες” μετακόμισαν ως φαίνεται στα λιόφυτα.
Η Κομισιόν και ο ΟΠΕΚΕΠΕ
Έτσι, διόλου τυχαία, εκτός από την απαίτηση για επιτήρηση του ΟΠΕΚΕΠΕ απευθείας από την Κομισιόν, προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, πλέον τόσο τα κεντρικά κοινοτικά όργανα όσο και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, αλλά και ο OLAF, που εσχάτως αναμείχθηκε στην υπόθεση, αλλά και οι υπηρεσίες του υπουργείου, όπως και η νέα διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ, έχουν ανοίξει για τα καλά τους φακέλους όχι μόνο καταγγελιών, αλλά και επανελέγχων στα δικαιώματα μόνιμων καλλιεργειών, με πρώτες-πρώτες αυτές τις υποθέσεις που αφορούν εκτάσεις με λιόφυτα. Προφανώς και η υπόθεση θα έχει άκρως ενδιαφέρουσα συνέχεια.
Ίσως είναι μια μεγάλη ευκαιρία να ξεχωρίσει “η ήρα από το στάρι”, αν πραγματικά οι αρμόδιοι θέλουν να μπει σε μια άλλη τροχιά η υπόθεση για τους πραγματικούς αγρότες, ιδίως τους νέους και τους νεοεισερχόμενους. Αλλιώς το υπαρξιακό θέμα του πρωτογενούς μας τομέα θα οδηγηθεί στην πλήρη απονέκρωσή του, προς όφελος ολίγων και μεγάλων λάντερ...
