Η Επιτροπή Διαχείρισης Υδάτων και Κυκλικής Οικονομίας της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδος (ΚΕΔΕ) κάνει σημαντικές επισημάνσεις και εκφράζει και τις πρώτες σοβαρές αντιδράσεις για το νομοσχέδιο με τίτλο “Εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου των Υπηρεσιών Ύδρευσης και Αποχέτευσης”. Σημειώνει, μάλιστα, εμφατικά ότι η προώθηση του νομοσχεδίου από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας πραγματοποιείται με διαδικασίες κατεπείγοντος, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και με χρονοδιαγράμματα που παραπέμπουν σε πρακτικές τύπου fast track. Παράλληλα, επισημαίνεται το γεγονός ότι το αρμόδιο για τις ΔΕΥΑ και εποπτεύον υπουργείο Εσωτερικών δε φαίνεται να έχει ενεργό ρόλο στην πρωτοβουλία αυτή, εγείροντας ερωτήματα για την καταλληλότητα της διαδικασίας.
Οι κρίσιμες επισημάνσεις και αιχμές της Αυτοδιοίκησης
Σε τέσσερις βασικούς άξονες η αρμόδια επιτροπή της ΚΕΔΕ θεματοποιεί τις αντιδράσεις της ήδη:
* Ανεπαρκής διαβούλευση και έλλειψη Ολιστικής Μελέτης
Η απουσία ουσιαστικής ανάλυσης της υφιστάμενης κατάστασης των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ) και των Δημοτικών Υπηρεσιών Ύδρευσης είναι εμφανής, ενώ οι συνενώσεις που προβλέπονται βασίζονται σε οριζόντια και μη λειτουργικά κριτήρια. Το γεγονός αυτό θεωρείται ότι θα οδηγήσει σε αναποτελεσματικές συγχωνεύσεις και πιθανές δυσλειτουργίες.
* Υποστελέχωση και ενεργειακά ζητήματα
Η έλλειψη πρόβλεψης για την επίλυση των προβλημάτων υποστελέχωσης και του υψηλού ενεργειακού κόστους παραμένει καίριο πρόβλημα. Στο σχέδιο νόμου, όπως υποστηρίζεται, δεν προβλέπεται ειδικό τιμολόγιο για τις ΔΕΥΑ, ούτε μέτρα για την ενεργειακή αυτάρκεια. Αντίθετα, ανατίθεται η διαχείριση ακραίων ζητημάτων λειψυδρίας σε εταιρεία θυγατρική της ΕΥΔΑΠ, η οποία δε διαθέτει ακόμη την απαιτούμενη εμπειρία ή τεχνογνωσία.
* Οικονομικές ρυθμίσεις δύο ταχυτήτων
Υποστηρίζεται επίσης, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ότι το άρθρο 47 του νομοσχεδίου περιέχει διατάξεις που συνδέουν την αποπληρωμή οφειλών των ΔΕΥΑ με τη συγχώνευση ή μη των φορέων. Προβλέπονται οικονομικές ενισχύσεις με διαφορετικούς όρους (70% επιδότηση για τις συνενωμένες ΔΕΥΑ, έναντι 30% για τις μη συνενωμένες), δημιουργώντας συνθήκες άνισης μεταχείρισης και προκαλώντας αντιδράσεις.
* Υποβάθμιση τοπικών ιδιαιτεροτήτων
Η λειτουργία των ΔΕΥΑ, που χαρακτηρίζεται από την τοπικότητα και την άμεση ανταπόκριση στις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, φαίνεται να υποτιμάται. Η κεντρικοποίηση των αποφάσεων και η μη αξιοποίηση της τοπικής εμπειρίας εκτιμάται ότι θα οδηγήσουν σε επιδείνωση των προβλημάτων αντί για την επίλυσή τους.
Βελτιώσεις αλλά και προβληματισμοί
Κατά τις ίδιες πληροφορίες, αναφέρεται στις παρατηρήσεις της αρμόδιας επιτροπής της ΚΕΔΕ ότι στο νομοσχέδιο περιλαμβάνονται, πάντως, ορισμένες βελτιώσεις σε σχέση με προηγούμενο σχέδιο. Ειδικότερα, δεν εντάσσονται υποχρεωτικά στην ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ οι ΔΕΥΑ των νησιών, διασφαλίζοντας την αυτοτέλειά τους. Ωστόσο, η υποχρεωτική συνένωση στις ηπειρωτικές περιοχές συνεχίζει να προκαλεί αντιδράσεις, με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να εκφράζουν σοβαρούς προβληματισμούς για την αποτελεσματικότητα αυτής της πολιτικής.
Οι προτάσεις της ΚΕΔΕ
Η ΚΕΔΕ, μαζί με την Ένωση Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΕΔΕΥΑ), παραμένει ανοιχτή στη διαβούλευση και επιμένει στη βελτίωση της υφιστάμενης πρότασης μέσω της υιοθέτησης ενός ολιστικού και συναινετικού σχεδίου. Οι προτάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) και της Διαχειριστικής Αρχής του υπουργείου Οικονομικών, που βρίσκονται σε εξέλιξη, θεωρούνται κρίσιμες για την ορθή αναδιάρθρωση του τομέα. Σε κάθε περίπτωση, οι αποφάσεις που θα ληφθούν το επόμενο διάστημα αναμένονται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς θα καθορίσουν το μέλλον της διαχείρισης υδάτων και αποχέτευσης στη χώρα μας. Η Αυτοδιοίκηση εμφανίζεται για την ώρα, πάντως, έτοιμη να παρέμβει δραστικά, ιδίως στα σημεία εκείνα που στο όνομα της “οικονομίας κλίμακας”, κάποιοι θα θελήσουν να ανοίξουν την κερκόπορτα των ιδιωτικοποιήσεων με την πλήρη εμπορευματοποίηση στη λογική παροχής υπηρεσιών του νερού, ενώ πρόκειται για αγαθό πρώτης προτεραιότητας.
