Οι προθέσεις της κυβέρνησης (και, στην ουσία, συνολικά της Ε.Ε., αν και δεν είναι ρητά εκπεφρασμένη επί του παρόντος) είναι το νερό να γίνει ένα ακόμη εμπορεύσιμο αγαθό. Όχι ένα “αγαθό κοινής ωφελείας”, αλλά μέσο για πλουτισμό συγκεκριμένων επιχειρηματικών συμφερόντων.
Συνέπεια!
Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι η κυβέρνηση είναι απολύτως συνεπής στην πολιτική της θέση και στάση - το νερό δεν είναι ο μοναδικός τομέας στον οποίο προκρίνει τα συμφέροντα των επιχειρηματικών συμφερόντων σε βάρος του δημόσιου συμφέροντος. Το ίδιο κάνει και μάλιστα με πολύ πιο χυδαία προφανή τρόπο στην Υγεία και φυσικά και στην Παιδεία. Όλα για το κέρδος, όλα για τις επιχειρήσεις. Αυτό είναι το moto της κυβέρνησης Μητσοτάκη και βάσει αυτού πορεύεται.
Κατά της ΚΥΑ
Το νέο, λοιπόν, κεφάλαιο στην πολιτική εμπορευματοποίησης του νερού είναι η νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση για την τιμολόγηση του νερού. Γράψαμε παραπάνω ότι είναι θέμα της Ε.Ε. και όχι στενά της ελληνικής κυβέρνησης και αυτό γίνεται καλύτερα αντιληπτό απ' το ότι κάποιες από τις ρυθμίσεις που πέρασαν με την ΚΥΑ, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ στις 27/9 φέτος, είχαν ήδη περάσει σε προηγούμενη ΚΥΑ που εκδόθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2017. Βεβαίως τότε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ εκτελούσε τις εντολές των δανειστών, αφού ήμασταν ακόμη σε καθεστώς μνημονίου. Και η ΚΥΑ αυτή κατέπεσε στο Συμβούλιο της Επικρατείας το 2022, που την ακύρωσε στο σύνολό της. Αλλά η κυβέρνηση Μητσοτάκη δε χρειάζεται δανειστές να της λένε τι θα κάνει, τα πράττει μόνη της. Και αυτή τη φορά η ΚΥΑ είναι πολύ πιο ανοιχτά νεοφιλελεύθερη και έχει ως στόχο τη μετατροπή του νερού σε εμπορεύσιμο αγαθό (και σε δεύτερο χρόνο την είσοδο επιχειρηματιών στον χώρο αυτό, φυσικά).
Νέα προσφυγή
Μία σειρά φορέων (τους οποίους θα αναφέρουμε παρακάτω) προσέφυγαν ξανά στο ΣτΕ, με στόχο να ακυρωθεί και αυτή η ΚΥΑ. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία τεράστιας σημασίας, που είναι μια ευκαιρία για να μπει “στοπ” και σε αυτήν την προσπάθεια μετατροπής ενός αγαθού κοινής ωφελείας σε εμπορεύσιμο προϊόν.
Στην ανακοίνωση που εξέδωσαν οι φορείς αναφέρονται τα εξής:
«Εργαζόμενοι σε Δημόσιες και Δημοτικές Επιχειρήσεις αρμόδιες για τη διαχείριση του νερού, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες, μέσω των συνδικαλιστικών οργανώσεων Σύλλογος Επιστημονικού Προσωπικού ΕΥΔΑΠ, Σύλλογος Μηχανικών ΠΕ & ΤΕ ΕΥΔΑΠ, Σωματείο Εργαζομένων Τομέα Αποχέτευσης ΕΥΔΑΠ, Σωματείο Εργαζομένων ΕΥΑΘ και Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων ΔΕΥΑ, ο Σύλλογος Εργαζομένων Αποκεντρωμένης Διοίκησης Αιγαίου, το Παρατηρητήριο Ποιότητας Περιβάλλοντος Σύρου και πολίτες απ’ όλη τη χώρα, συναισθανόμενοι την ευθύνη μας για καθολική, απρόσκοπτη, ποιοτική και ασφαλή παροχή υπηρεσιών ύδρευσης, άρδευσης και αποχέτευσης απέναντι στους πολίτες, καταθέσαμε αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με σκοπό να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και αντίθετη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία η 103755 Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β 5438/27.09.2024) για τον «καθορισμό των γενικών κανόνων κοστολόγησης και τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος. Μέτρα βελτίωσης, διαδικασίες και μέθοδος ανάκτησης κόστους των υπηρεσιών ύδατος στις διάφορες χρήσεις του».
Για δεύτερη φορά
Στην ανακοίνωσή τους υπενθυμίζουν και το παρελθόν: «Το ΣτΕ, για δεύτερη φορά στην ιστορία του, θα εξετάσει το ζήτημα κοστολόγησης του νερού. Την προηγούμενη φορά η μείζονα σύνθεση του Δ’ Τμήματος του ΣτΕ, με την 2519/2022 ομόφωνη απόφασή του, ακύρωσε στο σύνολό της την ΚΥΑ του 2017 περί κανόνων τιμολόγησης του νερού (υπ’ αριθμ. 35275/19.05.2017 απόφαση της Διυπουργικής Εθνικής Επιτροπής Υδάτων).
Στη νέα ΚΥΑ υιοθετείται μια αμιγώς λογιστικού χαρακτήρα τιμολογιακή πολιτική, που αφορά αδιακρίτως όλη τη χώρα, ανεξαρτήτως των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κάθε λεκάνης απορροής ποταμού, με συνέπεια να παραβιάζονται συνταγματικές διατάξεις, να αποδυναμώνεται ο συνταγματικά επιβεβλημένος δημόσιος και δημοτικός έλεγχος τιμολόγησης και να προκαλείται αβεβαιότητα ως προς τη συνέχιση της παροχής νερού υπό όρους δημόσιας υπηρεσίας, δηλαδή με ασφάλεια, καθολικότητα, υψηλή ποιότητα και προσιτή τιμή».
Ανεξέλεγκτος μηχανισμός
«Η κυβέρνηση με τη νέα ΚΥΑ, εκτός του ότι επαναφέρει ρυθμίσεις που είχαν κριθεί με την προηγούμενη προσφυγή, επιχειρεί να στήσει έναν ανεξέλεγκτο, από το Δημόσιο, μηχανισμό κοστολόγησης-τιμολόγησης των νερών όλης της Ελλάδας και όλων των χρήσεων (ύδρευση- άρδευση- αποχέτευση). Μια τέτοια προοπτική προοιωνίζεται ένα δυστοπικό μέλλον για το ζωτικό αγαθό του νερού, αντίστοιχο με αυτό του ρεύματος.
Η “απομάκρυνση” του μηχανισμού και της ευθύνης τιμολόγησης από τους δημόσιους φορείς (κυβέρνηση-Δήμους) και η ανάθεσή της στη ΡΑΑΕΥ (Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας & Υδάτων) οδηγεί μετά βεβαιότητας, σε μερικά χρόνια, το νερό να γίνει σαν το ρεύμα ακριβό και σε λίγο μακρύτερο χρονικό ορίζοντα να ζήσουμε πτωχεύσεις εταιρειών νερού, όπως της πρόσφατης της Thames Water του Λονδίνου (η μεγαλύτερη πτώχευση εταιρείας νερού παγκοσμίως σε μια χώρα που έχει θεσμοθετήσει Ρυθμιστικά Αρχή Υδάτων από το 1989 και κατέληξε να πτωχεύσει το 2024, με χρέη 16,5 δισ. λίρες)».
Επιμονή
Στην ίδια ανακοίνωση σκιαγραφείται και το χρονικό της υπόθεσης, αφού ήδη τέσσερις φορές το ΣτΕ έχει αποκρούσει ισάριθμες προσπάθειες για μετατροπή του νερού σε εμπόριο: «Δυστυχώς, παρά το σύνολο των αποφάσεων του ΣτΕ για τον χαρακτήρα του νερού “ως φυσικού αγαθού απαραίτητου για την επιβίωση του ανθρώπου” και των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης ως “δημόσιας υπηρεσίας ζωτικής σημασίας” (βλ. Ολ. ΣτΕ 1906/2014, Ολ. ΣτΕ 190, 191/2022, ΣτΕ επτ. 1886/2022 και ΣτΕ επτ. 2519/2022), η νέα ΚΥΑ, όπως και ο νόμος για την υπαγωγή στη ΡΑΕ των φορέων ύδρευσης και αποχέτευσης, κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση, δηλαδή αντιμετωπίζουν το νερό ως ένα εμπορικό προϊόν, κάτι που αναμένεται, σταδιακά τουλάχιστον (όπως έγινε και με το ηλεκτρικό ρεύμα), να επιφέρει σημαντικές αυξήσεις στα τιμολόγια, ενώ, επίσης, δημιουργείται και αβεβαιότητα (όταν η παροχή πόσιμου νερού δεν αντιμετωπίζεται ως δημόσια υπηρεσία ζωτικής σημασίας, αλλά και αυτή ως ευκαιρία για κέρδη) για τη συνέχιση παροχής ποιοτικού και επαρκούς πόσιμου νερού στους πολίτες.
Καλούμε όλους τους πολίτες της χώρας, τους δημοτικούς φορείς, τους αγροτικούς φορείς και τους περιβαλλοντικούς φορείς να σταθούν δίπλα μας και να ενισχύσουν το κίνημα του δημόσιου νερού, ώστε να μη γίνει το νερό σαν το ρεύμα ακριβό».
