Η Ισπανία έχει προτρέψει την ΕΕ να σπάσει ένα από τα μεγαλύτερα ταμπού της και να αναγκάσει τις κυβερνήσεις να γίνουν υπεύθυνες για το χρέος η μία της άλλης – διπλασιάζοντας έτσι την ικανότητα δαπανών του μπλοκ.
Η κεντροαριστερή κυβέρνηση της Μαδρίτης ζήτησε να επαναληφθεί το κοινό πρόγραμμα δανεισμού της ΕΕ, το οποίο χρησιμοποιήθηκε περιορισμένα από το 2021 για τη χρηματοδότηση των προγραμμάτων ανάκαμψης μετά την Covid και πρόκειται να λήξει του χρόνου, ως ένας μόνιμος τρόπος για τη σημαντική αύξηση του κεντρικού προϋπολογισμού της Ένωσης.
Ενώ η ιδέα της αύξησης του κοινού χρέους είναι δημοφιλής στην Ισπανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, έχει από καιρό συναντήσει σθεναρή αντίθεση από τη Γερμανία και άλλες κυρίως βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες δεν θέλουν να επωμιστούν το χρέος άλλων κυβερνήσεων με υψηλότερο κόστος δανεισμού.
Με δεδομένο ότι η ΕΕ καταρτίζει τον προϋπολογισμό της σε επταετείς περιόδους, η ισπανική κυβέρνηση παρουσίασε τις προτεραιότητές της ενόψει της πρώτης επίσημης συνάντησης των Ευρωπαίων επιτρόπων το βράδυ της Τρίτης, όπου θα ξεκινήσει η δύσκολη διαδικασία σχεδιασμού της εκδοχής 2028-2034.
«Ένας κοινός μηχανισμός βασισμένος σε δανεισμό, χρηματοδοτούμενος από κοινό δανεισμό, θα υποστηρίξει στρατηγικές επενδύσεις και θα χρηματοδοτήσει ευρωπαϊκά δημόσια αγαθά», ανέφερε η κυβέρνηση σε ένα ανεπίσημο έγγραφο που είδε τη δημοσιότητα.
Η Ισπανία είναι η πρώτη μεγάλη ευρωπαϊκή χώρα που παρουσιάζει επίσημα την άποψή της για τη διαμόρφωση του επόμενου επταετούς προϋπολογισμού της ΕΕ. Η Επιτροπή αναμένεται να καταθέσει την πρότασή της αυτό το καλοκαίρι.
Ο συνολικός προϋπολογισμός της ΕΕ ανέρχεται επί του παρόντος σε 1,2 τρισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που σε ετήσια βάση αντιστοιχεί σε λιγότερο από το 1% της συνολικής οικονομικής παραγωγής της.
Ολισθηρός δρόμος
Μια ακόμη πιο αμφιλεγόμενη ιδέα που προωθεί η Ισπανία είναι η αναβολή της αποπληρωμής του χρέους των 300 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ, ώστε να βελτιωθεί η ρευστότητα. Αυτή η κίνηση στοχεύει στο να δημιουργηθεί περισσότερος δημοσιονομικός χώρος για την Επιτροπή, ώστε να χρηματοδοτήσει κοινές προτεραιότητες, συμπεριλαμβανομένης της μετάβασης «προς μια πράσινη οικονομία», η οποία, σύμφωνα με την Ισπανία, αξίζει περισσότερη χρηματοδότηση.
«Αυτή η αναπρογραμματισμένη αποπληρωμή θα μειώσει τις βραχυπρόθεσμες δημοσιονομικές πιέσεις, θα διασφαλίσει τη ρευστότητα στην αγορά ομολόγων της ΕΕ και θα επιτρέψει τη συνέχιση των επενδύσεων για το μελλοντικό ευρωπαϊκό οικονομικό μοντέλο», αναφέρει το έγγραφο.
Ωστόσο, οι λεγόμενες «φειδωλές» χώρες θεωρούν αυτή την πρόταση ως έναν ολισθηρό δρόμο προς τη δημιουργία μιας «δημοσιονομικής ένωσης», όπου η Επιτροπή θα αναλαμβάνει μόνιμα χρέος εκ μέρους των 27 κρατών-μελών.
Ο Επίτροπος Προϋπολογισμού της ΕΕ απέρριψε αυτή την επιλογή κατά την ακρόασή του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Νοέμβριο.
Αντίθετα, πρότεινε την εισαγωγή πανευρωπαϊκών φόρων για την αποπληρωμή του χρέους της ΕΕ μετά την Covid.
Το 2021, η Επιτροπή πρότεινε νέες επιβαρύνσεις για τις εκπομπές άνθρακα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, καθώς και φόρους στα κέρδη των πολυεθνικών· συνολικά, τα μέτρα αυτά αναμενόταν να αποφέρουν 36 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως από το 2028.
Ωστόσο, οι εθνικές κυβερνήσεις αντιτάχθηκαν στην ιδέα, υποστηρίζοντας ότι τα έσοδα αυτά ήδη φορολογούνται σε εθνικό επίπεδο.
Στο έγγραφό της, η Ισπανία υποστηρίζει νέους πανευρωπαϊκούς φόρους που «δεν μειώνουν τα υφιστάμενα έσοδα των κρατών-μελών», αλλά αντίθετα αυξάνουν το μέγεθος του προϋπολογισμού της ΕΕ.
Για να επιτραπούν ακόμη περισσότερες δαπάνες, η Μαδρίτη πρότεινε τη χρήση μέρους των 422 δισεκατομμυρίων ευρώ που διαθέτει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
«Όπως έδειξαν η πανδημία και ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, οι απειλές για τη σταθερότητα δεν περιορίζονται μόνο στο χρηματοπιστωτικό πεδίο, αλλά επεκτείνονται και στην πραγματική οικονομία», ανέφερε η ισπανική κυβέρνηση.
