Οι υπουργοί Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αντιστάθηκαν με μια μεγάλη πλειοψηφία την Τρίτη σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν τον επόμενο γεωργικό προϋπολογισμό από μια σημαντική αναθεώρηση.
Όλες εκτός από μία από τις 27 χώρες μέλη του μπλοκ υπέγραψαν μια σειρά από συμπεράσματα - με επικεφαλής την ουγγρική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε .- που επιβεβαιώνουν τη «στρατηγική σημασία» της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει πρόταση για την επόμενη δημοσιονομική περίοδο που αρχίζει το 2028.
Μόνο η Ρουμανία αντιτάχθηκε, αλλά αυτό είχε να κάνει περισσότερο με μια μακροχρόνια αντίδραση που έχει ως κίνητρο ότι οι αγρότες στη Δυτική Ευρώπη τείνουν να λαμβάνουν υψηλότερες επιδοτήσεις της Ε.Ε. από τους συναδέλφους τους στις ανατολικές χώρες της Ένωσης.
Η τρέχουσα ΚΑΠ προβλέπει δαπάνες 387 δισεκατομμυρίων ευρώ στο επταετές δημοσιονομικό πλαίσιο που διαρκεί έως το 2027. Αυτό αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τρίτο του συνολικού προϋπολογισμού της Ε.Ε. Τα χρήματα αυτά λένε οι επικριτές προϋπολογισμού ότι διατηρούν το κάποια σταθερότητα στις αγροτικές δαπάνες αλλά αποτυγχάνουν να αντιμετωπίσουν το ευρύτερες και αυξανόμενες οικονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγρότες της Ένωσης.
Τώρα, στελέχη της Ε.Ε. φαίνεται να υιοθετούν την ιδέα της συγχώνευσης της ΚΑΠ και περίπου 530 άλλων προγραμμάτων σε ένα ενιαίο υπερεθνικό ταμείο που θα καθόριζε με τη σειρά του τις δαπάνες σε τομείς που κυμαίνονται από τις αγροτικές επιδοτήσεις έως τις κοινωνικές κατοικίες. Οι πληρωμές θα μπορούσαν στη συνέχεια να εξαρτηθούν από τις χώρες που θα τις συνέδεαν με μεταρρυθμίσεις όπως η προώθηση της βιολογικής γεωργίας, σύμφωνα με ιδέες που διατυπώθηκαν μεταξύ άλλων στις Βρυξέλλες.
Η υλοποίηση μιας τέτοιας πρότασης θα σήμαινε ότι οι αγροτικές επιδοτήσεις θα έχαναν τον αμιγή ρόλο της ενίσχυσης της αγροτικής παραγωγής και ο χαρακτήρας τους θα άλλαζε ριζικά.
Χωρίς να αναφερθούν σε συγκεκριμένες οικονομικές προσδοκίες, οι υπουργοί Γεωργίας κατέστησαν σαφές στα συμπεράσματά τους ότι ο αγροτικός προϋπολογισμός της Ε.Ε. «θα πρέπει να συνεχίσει να υπάρχει» και θα πρέπει να παραμείνει μια «ανεξάρτητη» πολιτική στη διανομή των γεωργικών επιδοτήσεων, σύμφωνα με το κείμενο συμπερασμάτων.
«Τονίσαμε κάποια σημεία για συγκεκριμένο λόγο», είπε ο Ούγγρος υπουργός ΓεωργίαςΊστβαν Νάγκι σε συνέντευξη Τύπου μετά τη διήμερη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας στο Λουξεμβούργο.
«Θέλουμε να αποφύγουμε κάθε σκέψη, οποιαδήποτε πρόταση που θα αφαιρούσε τον ειδικό χαρακτήρα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής», είπε. «Εάν η υποστήριξη και η χρηματοδότηση αυτής της δραστηριότητας τεθεί υπό αμφισβήτηση και μπορεί να αλλάξει γρήγορα, τότε η επισιτιστική ασφάλεια στην Ευρώπη και τα μέσα διαβίωσης των αγροτών θα υποστούν ζημιά».
Ο Ισπανός υπουργός Γεωργίας Λουίς Πλάνας εξέδωσε παρόμοια προειδοποίηση τη Δευτέρα πριν από την υπουργική συνεδρίαση: «Αν κάποιος πιστεύει ότι μπορούμε να παρακάμψουμε την ΚΑΠ και να τα βάλουμε όλα σε ένα μεγάλο πακέτο, κατά τη γνώμη μου, κάνει λάθος», είπε.
Τις θέσεις των υπουργών επικρότησε ο απερχόμενος Επίτροπος Γεωργίας Γιάνους Βοϊτσκόφσκι, ο οποίος αντιτάχθηκε στην ιδέα σύνδεσης των γεωργικών επιδοτήσεων με χρηματοδοτήσεις εκτός του τομέα της γεωργίας.
«Είμαι πολύ υπέρ αυτής της προσέγγισης που έχουμε τώρα, όπου η Κοινή Αγροτική Πολιτική δεν πρέπει να εξαρτάται από τα άλλα ζητήματα», είπε ο Επίτροπος.
Άλλες οι… βουλές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Οι υπουργοί φοβούνται ότι ενδέχεται να χάσουν τον έλεγχο της πολιτικής διαδικασίας τις το μέλλον των επιδοτήσεων αφού η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε ότι τα αποτελέσματα του στρατηγικού διαλόγου για το μέλλον της Γεωργίας της Ε.Ε. -ένας διάλογος με τα ενδιαφερόμενα μέρη που συγκάλεσε φέτος- θα τροφοδοτήσουν έναν οδικό χάρτη πολιτικής που θέλει να προτείνει τις πρώτες 100 ημέρες της νέας της θητείας.
Οι 29 εκπρόσωποι παραγωγικών κλάδων που συμμετείχαν στον στρατηγικό διάλογο - περιλάμβαναν λόμπι μεγάλων παραγωγικών μονάδων, περιβαλλοντικές οργανώσεις, λιανοπωλητές, εταιρείες τροφίμων και άλλους - και συμφώνησαν ομόφωνα σε έναν κατάλογο μέτρων αγροδιατροφικής πολιτικής.
Με αφορμή αυτά τα μέτρα, οι υπουργοί βρήκαν την ευκαιρία να «υπενθυμίσουν» στην Επιτροπή στα συμπεράσματά τους ότι οι πολιτικές αποφάσεις για τη μελλοντική ΚΑΠ είναι ευθύνη των υπουργών και των νομοθετών της Ε.Ε.
«Θα θέλαμε επίσης να δούμε την ΚΑΠ να παραμένει στην αρμοδιότητα των νομοθετών και στο μέλλον», είπε ο Ναγκί, προσθέτοντας ότι οι υπουργοί ανησυχούν ότι ο αγροτικός προϋπολογισμός θα χρησιμοποιηθεί για «χρηματοδότηση άλλων στόχων». Οι υπουργοί «δεν θέλουν να καταλήξουν να επιβάλλουν πιεστικές πολιτικές με συγκεκριμένο ιδεολογικό υπόβαθρο» στον αγροτικό τομέα, πρόσθεσε ο Ούγγρος υπουργός Γεωργίας.
Τα συμπεράσματα ζητούν επίσης η ΚΑΠ μετά το 2027 να καταργηθεί μεγάλο μέρος της γραφειοκρατίας που απογοήτευσε τους αγρότες στην υφιστάμενη ΚΑΠ. Ζητούν επίσης να ενισχυθεί η θέση των αγροτών έναντι των λιανοπωλητών και άλλων παραγόντων στην αλυσίδα τροφίμων και να διασφαλιστεί ότι οι στόχοι διατήρησης του κλίματος και της φύσης δεν θα υπερισχύουν των οικονομικών συμφερόντων των αγροτών.
Διαφορετικά συμφέροντα
Υπάρχει ωστόσο μια επιφύλαξη. Οι υπουργοί από 26 από τις 27 χώρες της ΕΕ ενέκριναν το τελικό κείμενο, εμποδίζοντάς την ομοφωνία και επομένως να εγκριθεί ως επίσημη θέση του Συμβουλίου, αλλά αντ' αυτού ως συμπεράσματα της ουγγρικής προεδρίας της Ε.Ε.
Ως αποτέλεσμα, το κείμενο έχει μικρότερο πολιτικό βάρος και μοιάζει περισσότερο με μια προσφορά «ηθικής υποστήριξης», όπως το έθεσε διπλωμάτης στις Βρυξέλλες.
Αυτό συνέβη γιατί μετά από δύο ημέρες έντονων διαπραγματεύσεων, η Ρουμανία διατήρησε την αντίθεσή της στα συμπεράσματα υπό το φως του μακροχρόνιου ζητήματος της άνισης κατανομής των γεωργικών επιδοτήσεων μεταξύ των χωρών-μελών.
Το ζήτημα ταλανίζει αρκετά χρόνια την Ε.Ε. και προέρχεται από τα ισχύοντα για τους αγρότες των χωρών της Βαλτικής και της Κεντρικής Ευρώπης που προσχώρησαν στην Ε.Ε. από το 2004 και μετά οι οποίοι λαμβάνουν χαμηλότερες επιδοτήσεις με την υπόθεση ότι τους κοστίζει λιγότερο η παραγωγή τροφίμων.
