Συνήγορος του Καταναλωτή: Εκτόξευση κόστους ενέργειας πολύ πριν τον πόλεμο

Στους προμηθευτές και στην πράσινη πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης επιρρίπτει τις ευθύνες για την εκτόξευση του κόστους ενέργειας πριν από τον πόλεμο ο Συνήγορος του Καταναλωτή. Το σχετικό κείμενο, με την υπογραφή του Συνηγόρου του Καταναλωτή Λευτέρη Ζαγορίτη, παραδόθηκε από τον ίδιο στον πρόεδρο της Βουλής, Κωνσταντίνο Τασούλα. Συγκεκριμένα, πρόκειται για την Ετήσια Έκθεση της Ανεξάρτητης Αρχής για τα πεπραγμένα του 2021.

Όπως δείχνει η έκθεση, το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος είχε αυξηθεί πολύ πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία και ευθύνη γι’ αυτό έχουν οι προμηθευτές και η ρήτρα αναπροσαρμογής, αλλά και γενικότερα η πράσινη πολιτική της Ε.Ε.

Ο πρόεδρος της Ανεξάρτητης Αρχής, Λευτέρης Ζαγορίτης (που ήταν πρώην γραμματέας του κόμματος και υπουργός κυβερνήσεων της Ν.Δ.), στην έκθεση υπογραμμίζει την αύξηση (κατά 77%) των αναφορών για τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας το 2021.

Όπως αναφέρει, το 2021 υποβλήθηκαν αναφορές καταναλωτών όχι μόνο για κατεξοχήν οικονομικής φύσεως διαφορές, αλλά κυρίως για θέματα πλημμελούς προσυμβατικής ενημέρωσης και αδιαφάνειας χρεώσεων, εξαιτίας του ανεξέλεγκτου και αυθαίρετου τρόπου ενεργοποίησης της λεγόμενης ρήτρας αναπροσαρμογής.

Κατά την παράδοση, ο κ. Ζαγορίτης προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Η περυσινή χρονιά χαρακτηρίστηκε από την πολύ μεγάλη, κατά 77%, αύξηση των υποθέσεων του κλάδου της ενέργειας. Υποβλήθηκαν αναφορές καταναλωτών όχι μόνο για κατεξοχήν οικονομικής φύσεως διαφορές, αλλά κυρίως για θέματα πλημμελούς προσυμβατικής ενημέρωσης και αδιαφάνειας χρεώσεων, εξαιτίας του ανεξέλεγκτου και αυθαίρετου τρόπου ενεργοποίησης της λεγόμενης ρήτρας αναπροσαρμογής από αρκετούς προμηθευτές ενέργειας στις συνδέσεις κυμαινόμενου τιμολογίου. Το πρόβλημα διογκώθηκε όχι μόνο επειδή εκτοξεύτηκαν οι χρεώσεις κατανάλωσης προς τα πάνω, προκαλώντας ιδιαίτερες δυσκολίες στα νοικοκυριά για την εξόφληση υπέρογκων λογαριασμών, αλλά και διότι επήλθε σοβαρή στρέβλωση του ανταγωνισμού.

Το 2022 (α’ εξάμηνο) η κατάσταση επιδεινώθηκε, αφού οι αναφορές αυξήθηκαν στον κλάδο της ενέργειας σχεδόν κατά 300% σε σχέση με το 2021.

Η Αρχή απηύθυνε σειρά συστάσεων προς προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας σχετικά με τις αθέμιτες και αδιαφανείς εμπορικές πρακτικές τους, αλλά και προκειμένου να τηρείται η νομιμότητα κατά τη μετατροπή των συμβάσεων και την εφαρμογή των ρητρών αναπροσαρμογής, ενημερώνοντας σε κάθε περίπτωση τα αρμόδια υπουργεία και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) για τα τεράστια προβλήματα στον χώρο της ενέργειας, προκειμένου να προχωρήσουν στις δικές τους ενέργειες, σύμφωνα με την αρμοδιότητά τους.

Ο Συνήγορος του Καταναλωτή θεωρεί επιβεβλημένη την προσπάθεια απ’ όλους για την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ παράλληλα είναι απόλυτα αναγκαία η επίσπευση της εγκατάστασης «έξυπνων» μετρητών παντού. Μέχρι τότε να παρέχεται η δυνατότητας στους καταναλωτές ηλεκτρονικής ή τηλεφωνικής καταχώρισης των ενδείξεων κατανάλωσης, ώστε οι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και ο Διαχειριστής Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) να εκδίδουν εκκαθαριστικούς λογαριασμούς σε μηνιαία βάση.

Μεγάλος αριθμός αναφορών υποβλήθηκαν και για τον τραπεζικό τομέα, όπου τα φαινόμενα μη εγκεκριμένων/παράνομων ηλεκτρονικών τραπεζικών συναλλαγών (μέσω phishing) πολλαπλασιάστηκαν ανησυχητικά. Η Αρχή προέβη σε δημόσιες ανακοινώσεις, εφιστώντας την προσοχή των καταναλωτών, αλλά και σε σχετικές συστάσεις προς τις τράπεζες, έγκαιρα και εμφατικά, για τη λήψη αυξημένων μέτρων επιμέλειας και για την αναβάθμιση του λογισμικού και των μέτρων ασφαλείας από πλευράς τους, ώστε να προστατευτούν οι καταναλωτές-πελάτες τους.

Το 2021, ο Συνήγορος του Καταναλωτή δέχτηκε 11.916 αναφορές, εκ των οποίων οι 509 απευθύνθηκαν στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή, σπάζοντας το “φράγμα” των 100.000 υποθέσεων (105.344) από την έναρξη της λειτουργίας του. Διατήρησε και τη χρονιά αυτή υψηλή την ποιότητα των διαμεσολαβητικών υπηρεσιών του προς τους καταναλωτές, αφού η επίλυση των υποθέσεων ανέρχεται σε ποσοστό περίπου 83%».

Από το ΥΠΕΝ - Οι 23 συμβουλές για την εξοικονόμηση ενέργειας

Στο μεταξύ, σημαντικές συμβουλές για εξοικονόμηση ενέργειας δίνει το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενόψει της έναρξης της περιόδου θέρμανσης.

Το υπουργείο συνιστά, μεταξύ άλλων, καλή μόνωση των θερμαινόμενων χώρων, ρύθμιση του θερμοστάτη στην κατάλληλη θερμοκρασία, εγκατάσταση θερμοστατικών βαλβίδων στα θερμαντικά σώματα, συντήρηση των εγκαταστάσεων.

Αναλυτικά, οι συστάσεις του υπουργείου έχουν ως εξής:

1. Απομόνωση χώρων που δεν χρησιμοποιούνται. Κλείνουμε τα σώματα θέρμανσης και τις εσωτερικές πόρτες (εάν υπάρχουν) που οδηγούν σε διαδρόμους ή κοντά σε σκάλες. Έτσι, κλείνουμε τις φυσικές διόδους αέρα, εμποδίζοντας το ζεστό αέρα να διαφύγει μέσα από το σπίτι.
2. Ελεύθερα θερμαντικά σώματα. Τα θερμαντικά σώματα δεν πρέπει να είναι σκεπασμένα, π.χ. με καλύμματα, ή να εμποδίζεται η απόδοσή τους από έπιπλα.
3. Στεγανοποιούμε πόρτες και παράθυρα. Τοποθετούμε μονωτικές ταινίες ή κουρτίνες. Σύμφωνα με μελέτες (DOE), όταν τραβηχτούν, οι κουρτίνες μπορούν να μειώσουν την απώλεια θερμότητας από ένα ζεστό δωμάτιο έως και 10%. Επίσης, μπορούμε να βάλουμε μεμβράνες σε παράθυρα και μπαλκονόπορτες ή μόνο σε δωμάτια που δεν χρησιμοποιούμε.
4. Ελέγχουμε το μονωτικό λάστιχο στις πόρτες ψυγείων, καταψυκτών και φούρνων, ώστε να κάνει καλή επαφή και να μην υπάρχει απώλεια ενέργειας (απώλεια ψύξης).
5. Περιορίζουμε τη διάρκεια που αφήνουμε ανοιχτή την πόρτα του ψυγείου. Με αυτόν τον τρόπο ελαχιστοποιούμε τον χρόνο ανάκτησης θερμοκρασίας (απώλεια ψύξης, φως ψυγείου) με συνέπεια να μειώνεται η κατανάλωση από τη λειτουργία του μοτέρ.
6. Ρυθμίζουμε το θερμοστάτη. Του συστήματος ψύξης ψυγείων και καταψυκτών σε μεγαλύτερη θερμοκρασία. Του θερμοσίφωνα σε χαμηλότερες θερμοκρασίες. Του aircondition (εάν το αφήνουμε ανοικτό) κατά τις ώρες απουσίας μας από το σπίτι σε χαμηλότερη θερμοκρασία. Επίσης κατά τη διάρκεια του ύπνου μπορούμε να μειώσουμε τη θερμοκρασία έως και 2 βαθμούς.
7. Τοποθέτηση των οικιακών συσκευών (π.χ. ψυγείου, καταψύκτη και στεγνωτηρίου ρούχων) μακριά από εστίες θέρμανσης.
8. Πλένουμε τα ρούχα μας στο πλυντήριο ρούχων σε χαμηλή θερμοκρασία.
9. Κλείσιμο συσκευών όταν είναι σε κατάσταση αναμονής (stand-by).
10. Όταν δεν χρησιμοποιούμε το τζάκι, η καμινάδα πρέπει να είναι κλειστή από το κλείστρο της.
11. Κλείνουμε το φούρνο μας 10 – 15 λεπτά πριν τελειώσει το μαγείρεμα, καθώς η θερμότητα που υπάρχει επαρκεί για να ετοιμαστεί το φαγητό μας.
12. Τα μαγειρικά σκεύη πρέπει να εφαρμόζουν καλά στα μάτια της κουζίνας.
13. Όπου είναι εφικτό όταν μαγειρεύουμε χρησιμοποιούμε χύτρα ταχύτητας.
14. Χαμηλώνουμε τη φωτεινότητα όσο μπορούμε στις συσκευές με οθόνη (π.χ. Η/Υ, τηλεοράσεις).
15. Εγκατάσταση προγραμματιζόμενου θερμοστάτη. Ένας προγραμματιζόμενος θερμοστάτης επιτρέπει τον προκαθορισμό διαφορετικών θερμοκρασιών για διαφορετικές ώρες της ημέρας. Ένας προγραμματιζόμενος θερμοστάτης εξοικονομεί χρήματα τόσο για κλιματισμό όσο και για θερμότητα.
16. Εγκατάσταση θερμοστατικών βαλβίδων στα θερμαντικά σώματα. Επιτρέπουν την αυτόματη ρύθμιση της ροής του ζεστού νερού ανάλογα με την επιθυμητή θερμοκρασία του κάθε χώρου ξεχωριστά. Η τοποθέτηση τους γίνεται τοπικά επάνω σε κάθε θερμαντικό σώμα ξεχωριστά και ρυθμίζουν προοδευτικά τη ροή του ζεστού νερού. Έτσι κάθε θερμαντικό σώμα γίνεται ανεξάρτητο και απομονώνεται αυτόματα όταν επιτευχθεί η επιθυμητή θερμοκρασία, τη στιγμή που οι υπόλοιποι χώροι που έχουν ανάγκη θέρμανσης συνεχίζουν να λειτουργούν
17. Εγκατάσταση συστήματος αντιστάθμισης στον λέβητα
18. Συντήρηση συστήματος θέρμανσης/ψύξης, π.χ. λέβητα, αντλιών θερμότητας, κλιματιστικών
19. Εγκατάσταση ηλιακού θερμοσίφωνα
20. Αντικατάσταση συσκευών με συσκευές υψηλής ενεργειακής απόδοσης βάσει του πλαισίου ενεργειακής σήμανσης και των προδιαγραφών EnergyStar.
21. Αντικατάσταση λαμπτήρων φωτισμού με τεχνολογία led.
22. Αντικατάσταση των υπαρχόντων κουφωμάτων με νέα θερμομονωτικά – ενεργειακά.
23. Εγκατάσταση συστήματος ενεργειακής διαχείρισης