Αλυσιδωτές αρνητικές παρενέργειες έχει δημιουργήσει στον κλάδο των θερμοκηπιακών κηπευτικών της Ιεράπετρας ο φετινός ήπιος χειμώνας με τις υψηλές θερμοκρασίες, που έδωσαν μια πρωτόγνωρη πρωιμότητα στις χειμωνικές καλλιέργειες, μίκρυναν τον κύκλο ζωής των φυτών, που έδωσαν μικρότερη και σε πιο σύντομο χρόνο παραγωγή, με αποτέλεσμα οι αγρότες να πάρουν μικρότερο εισόδημα σε όγκο και σε τιμές.
«Η γρήγορη γήρανση των καλλιεργειών αγγουριού κυρίως οδήγησε τους παραγωγούς στο ξερίζωμα των φυτών τους γύρω στον Μάρτη και στην επιλογή μιας δεύτερης καλοκαιρινής καλλιέργειας για να μη μείνουν αφύτευτα τα θερμοκήπια 6 ή 7 ολόκληρους μήνες μέχρι το ερχόμενο φθινόπωρο. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να φυτευτεί το 30% περίπου από τα 16.000 στρέμματα των θερμοκηπίων της Ιεράπετρας, με διάφορα προϊόντα. Άλλες κανονικές σε θέματα καιρού χρονιές, οι φυτεύσεις ήταν γύρω στο 10% των θερμοκηπίων.
Ενώ μέχρι πριν 15 μέρες οι τιμές σε όλα σχεδόν τα κηπευτικά ήταν πολύ χαμηλές και τα έξοδα της παραγωγής δεν έβγαιναν, αναγκάζοντας πολλούς να ξεριζώσουν τα φυτά τους για να σταματήσουν να προσθέτουν καθημερινά καινούργια έξοδα στα παλιά χρέη, τις τελευταίες ημέρες βλέπουμε μια μικρή διόρθωση στις τιμές, γιατί έχουν μειωθεί πάρα πολύ τα προϊόντα που συγκομίζονται, επειδή το έντομο Tuta absolouta καταστρέφει τις ντομάτες και οι αλλεπάλληλοι καύσωνες αναπτύσσουν πολύ υψηλές θερμοκρασίες μέσα στα θερμοκήπια, που δεν επιτρέπουν στους βομβίνους να βγουν από τη σκιά, να πετάξουν πάνω στους ανθούς και να επιτελέσουν τη γονιμοποίηση που γίνεται αποσπασματικά, δίνοντας τελικά μικρό σε όγκο εισόδημα στον παραγωγό που δε θέλει να χρησιμοποιήσει άλλα μέσα», μας είπε ο ταμίας του Δ.Σ. του Α.Σ. “Ανατολή” κ. Φώντας Δουλούμης, ο οποίος έχει φυτέψει καλοκαιρινό ντοματίνι (βελανίδι) και δεν έχει καταφέρει να βγάλει ούτε τα έξοδά του.
«Παρά τα σοβαρά προβλήματα των καλοκαιρινών καλλιεργειών, εμείς στον Αγροτικό Συνεταιρισμό “Ανατολή” αυτήν την περίοδο μελετούμε τα δεδομένα που υπάρχουν και προσπαθούμε να καταγράψουμε τις διαθέσεις των μελών μας, παρακολουθώντας τι σχεδιάζουν και οι άλλες σκάλες παραγωγής, ώστε να μην πέσουμε πάνω στον ίδιο χρόνο φύτευσης και δημιουργήσουμε υπερπροσφορά νωπών κηπευτικών στην αγορά και συνεπώς ασύμφορες τιμές παραγωγού.
Σε γενικές γραμμές, από αυτά που έχουμε καταγράψει μέχρι τώρα δε βλέπουμε μεγάλες μετακινήσεις από τη μια καλλιέργεια στην άλλη. Το μόνο στοιχείο που φαίνεται από την αρχή είναι η διάθεση των παραγωγών ντομάτας να αυξήσουν λίγο τις εκτάσεις που καλλιεργούν, αφού υπάρχουν πλέον υβρίδια ανθεκτικά στην καστανή ρυτίδωση, που τους είχε προκαλέσει πανικό τα δύο προηγούμενα χρόνια», πρόσθεσε ο κ. Φώντας Δουλούμης.
Μια πολύχρονη ιστορία
Η καλλιέργεια των κηπευτικών πρέπει να αναζητηθεί σε βάθος χρόνου, τότε που ο άνθρωπος άρχισε να καλλιεργεί τη γη γύρω από τον τόπο διαμονής του, για να ικανοποιήσει μέρος των αναγκών του σε τροφή. Με τη βελτίωση των συνθηκών ζωής του, βελτιώθηκαν και οι μέθοδοι καλλιέργειας των λαχανικών. Ανασκαφές έφεραν στο φως υπολείμματα φυτών, σπόρων, καθώς και παραστάσεις με κηπευτικά. Οι αρχαίοι συγγραφείς δίνουν λεπτομερείς περιγραφές, όχι μόνο των φυτών και ποικιλιών, αλλά και των απαιτήσεών τους σε κλίμα και έδαφος, τη χρησιμότητά τους σαν είδη διατροφής, καθώς επίσης και των φαρμακευτικών ιδιοτήτων τους.
Από τέτοιες μαρτυρίες γνωρίζουμε ότι τα λαχανικά καλλιεργούνταν στην Ελλάδα από αρχαιοτάτων χρόνων. Αρχικά, ο αριθμός των λαχανικών που καλλιεργούνταν ήταν περιορισμένος. Τα τελευταία 60 χρόνια τόσο η παραγωγή όσο και οι αποδόσεις των καλλιεργειών αυξήθηκαν σημαντικά. Αυτό ενδεχομένως να οφείλεται στα βελτιωμένα μέσα παραγωγής (γεωργικά μηχανήματα, λιπάσματα κλπ.), διατήρησης και διακίνησης (μεταφοράς), καθώς επίσης και της γενετικής βελτίωσης των λαχανικών. Στα παραπάνω συνέβαλε ουσιαστικά η εκπαίδευση επιστημόνων γεωπόνων με τον καθοδηγητικό τους ρόλο, καθώς επίσης και η ενημέρωση του πληθυσμού ως προς τη σημασία των λαχανικών στη δίαιτά του.
Η αύξηση των ειδών, του αριθμού των ποικιλιών που καλλιεργούνται, αλλά και η παραγωγή των πιο βασικών κηπευτικών, σε όλη τη διάρκεια του έτους, με την παροχή προστασίας την περίοδο των δυσμενών καιρικών συνθηκών, οφείλεται κατά κόρον στην αυξημένη ζήτησή τους.
Γιατί θερμοκηπιακές καλλιέργειες εκτός εποχής;
Στις χώρες με μεσογειακό κλίμα, όπως η Ελλάδα, τα κηπευτικά που έχουν ανάγκη να καλλιεργηθούν σε θερμοκήπιο είναι κυρίως τα θερμής εποχής. Στόχος είναι η παραγωγή των αντίστοιχων προϊόντων την ψυχρή εποχή του έτους, όταν δηλαδή η καλλιέργειά τους στην ύπαιθρο είναι αδύνατη κυρίως λόγω χαμηλών θερμοκρασιών. Συχνά όμως τα θερμής εποχής κηπευτικά καλλιεργούνται στο θερμοκήπιο και το καλοκαίρι, με στόχο: Να αποφευχθούν τα σοβαρά προβλήματα καρπόδεσης που παρουσιάζει τους μήνες Ιούλιο και Αύγουστο στην ύπαιθρο λόγω των υπερβολικά υψηλών θερμοκρασιών αέρα. Να επιτευχθεί καλύτερη ποιότητα προϊόντων, λόγω αποφυγής φυσιολογικών διαταραχών και εγκαυμάτων, καθώς και λόγω ελέγχου των προσβολών από έντομα.
Τα κηπευτικά αποτελούν ένα από τα σπουδαιότερα και σημαντικότερα καλλιεργούμενα φυτά, αφού αποτελούν βασικό είδος συντήρησης του ανθρώπου και δευτερευόντως των ζώων. Χαρακτηρίζονται από μεγάλη περιεκτικότητα σε νερό, μικρή περιεκτικότητα σε λίπος, σχετικά μικρή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες και σημαντική περιεκτικότητα σε άλατα και βιταμίνες. Η ανάγκη εξασφάλισης σχεδόν όλων των ειδών των νωπών κηπευτικών όλες τις εποχές του χρόνου (κηπευτικά εκτός εποχής) οφείλεται κατά κύριο λόγο στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του ανθρώπου και στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών του πληθυσμού.
