Πλησιάζει το ετήσιο έθιμο του Black Friday, με την τελευταία Παρασκευή του μήνα να βρίσκει τους καταναλωτές στους δρόμους και τις επιχειρήσεις να κατεβάζουν τις τιμές τους ενόψει της εκπτωτικής γιορτής. Το Black Friday είναι ένας θεσμός που δεν έχει σύνορα πλέον, ξεκίνησε από την Αμερική και αργότερα εξαπλώθηκε στις ευρωπαϊκές χώρες, ενώ το 2015 η υπερατλαντική γιορτή προσφορών καταφτάνει στην Ελλάδα, καθώς από 2016 οι ελληνικές επιχειρήσεις αρχίζουν να συμμετέχουν ενεργά στους κανόνες του Black Friday.
Σήμερα είναι μια πρακτική που έχει εδραιωθεί σχεδόν σε όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με πολλούς καταστηματάρχες να την έχουν “αγκαλιάσει”, καθώς θεωρούν πως είναι ευκαιρία τόσο για τις επιχειρήσεις και την τοπική αγορά, όσο και για τους καταναλωτές να προμηθευτούν προϊόντα σε χαμηλότερες τιμές. Παρότι το Black Friday θα πραγματοποιηθεί την τελευταία Παρασκευή του μήνα, οι τοπικές επιχειρήσεις μπορούν προαιρετικά να παραμείνουν ανοιχτές και την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου.
Βέβαια, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η τάση του Black Friday δεν είναι καινούργια για την ελληνική αγορά, αφού ήδη από τη δεκαετία του ’60 το λιανεμπόριο είχε χρησιμοποιήσει αντίστοιχες πρακτικές προσέλκυσης με “συνθήματα” όπως η “Εβδομάδα Προσφορών” και το “Ξεπούλημα”, καθώς φωτογραφίες του ’70 απεικονίζουν μεγάλες ουρές ανθρώπων έξω από τις εισόδους καταστημάτων, επιβεβαιώνοντας έτσι πως ήταν μια επιτυχημένη πρακτική πολύ πιο πριν την έναρξη του Black Friday.
Πράγματι, τα δεδομένα της δεκαετίας που διανύουμε δεν είναι πολύ μακριά από εκείνα των περασμένων δεκαετιών, αφού ακόμα υπάρχουν παρόμοιες πρακτικές εκπτώσεων, όπως είναι και το Black Friday. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως υπάρχουν και σημαντικές διαφορές, όπως είναι ο καταιγισμός διαφημίσεων που έχουν σκοπό να προωθήσουν την εκπτωτική γιορτή, αλλά και την προσέλκυση του κόσμου, κάτι που σαφώς παλαιότερα δεν υπήρχε ή τουλάχιστον υπήρχε σίγουρα λιγότερο απ’ ό,τι σήμερα.
Τι λένε οι επιχειρηματίες
Σαφώς, τα καταστήματα και οι επιχειρήσεις στο κέντρο του Ηρακλείου επωφελούνται από την εκπτωτική ημέρα του Black Friday, κατεβάζοντας τις τιμές τους, ενώ σε πολλές περιπτώσεις οι χαμηλές τιμές εξακολουθούν να υπάρχουν και τις επόμενες ημέρες, και όπως δηλώνει ιδιοκτήτης καταστήματος ένδυσης, «ο χώρος των υποδημάτων και της ένδυσης έχει τη μεγαλύτερη απήχηση στο κοινό. Όλοι οι καταναλωτές επιλέγουν να αγοράσουν αυτού του είδους προϊόντα και γι’ αυτό κι εμείς ως καταστηματάρχες επεκτείνουμε τον θεσμό του Black Friday, με σκοπό την αύξηση των εσοδών μας, αλλά και για την καλύτερη αγοραστική εμπειρία των καταναλωτών. Μέχρι στιγμής, το κατάστημά μας θα παραμείνει ανοιχτό και την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου, καθώς σύμφωνα με την περσινή εκπτωτική ημέρα αξίζει».
Ωστόσο, σε μια κοινή κατεύθυνση βρίσκεται όλη η αγορά του Ηρακλείου, καθώς όλα τα καταστήματα, ανεξαρτήτως τομέα, έχουν προετοιμάσει εκπτωτικές τιμές, όπως επιβεβαιώνει και καταστηματάρχης στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr: «Οι τιμές και οι εκπτωτικές ημέρες είναι πολύ συγκεκριμένες. Άμα μια επιχείρηση θέλει να είναι ανταγωνιστική στην αγορά, είναι αναγκασμένη να ακολουθήσει και την προβλεπόμενη “ταρίφα”. Αν κάποιος έχει κατεβασμένες τιμές ακριβώς δίπλα από το κατάστημά σου, είναι λογικό να προτιμήσουν αυτόν».
Βέβαια, αυτό δε σημαίνει πως οι επιχειρήσεις ακολουθούν τον θεσμό του Black Friday αναγκαστικά, καθώς υπάρχουν και περιπτώσεις που επιλέγουν να έχουν πιο συντηρητικές τιμές σε ορισμένα προϊόντα, χρησιμοποιώντας πιο επιλεκτικά τις εκπτώσεις. Ωστόσο, μικρές ελληνικές επιχειρήσεις, όπως δηλώνουν οι ιδιοκτήτες τους στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr, προβλέπουν πως η φετινή εκπτωτική ημέρα αναμένεται να πάει καλύτερα από την περσινή, καθώς αναλογικά κάθε χρόνο είναι όλο και μεγαλύτερη η προσέλευση των καταναλωτών, αφού ο κόσμος φαίνεται να εξοικειώνονται με την Black Friday και να αναζητά προϊόντα που έχει ανάγκη.
Ταυτόχρονα, η μέρα της “Μαύρης Παρασκευής” δεν ενισχύει μόνο τα καταστήματα που διαθέτουν προϊόντα προς πώληση, αλλά τη συνολική αγορά του Δήμου Ηρακλείου, καθώς μαγαζιά που δραστηριοποιούνται στον χώρο της εστίασης έχουν κατά 20%-30% αυξημένη επισκεψιμότητα την Black Friday.
Τέλος, σε μια γενικότερη εικόνα, οι κάτοικοι του Ηρακλείου φαίνεται να μην έχουν την τάση να περιμένουν απαραίτητα τις εκπτώσεις, καθώς αν θέλουν κάτι θα το πάρει, κυρίως σε είδη ένδυσης και σε προϊόντα καλλωπισμού. Την ίδια ώρα, σε προϊόντα μεγαλύτερης αξίας, όπως ηλεκτρικές συσκευές, οι καταναλωτές αναμένουν τις καλύτερες τιμές και όταν ανακοινωθούν επίσημα οι εκπτώσεις, η προσέλευση του κόσμου είναι αρκετά μεγάλη σε σχέση με ημέρες που τα προϊόντα βρίσκονται στην αρχική τους τιμή, όποτε είναι φανερό πως μάλλον εξαρτάται περισσότερο από το προϊόν πάρα από τη διάθεση των καταναλωτών.
Τέλος, τα περισσότερα μαγαζιά σίγουρα έχουν “αγκαλιάσει” την Black Friday και όχι μόνο εκείνη την ημέρα, καθώς μέχρι στιγμής προβλέπεται να παραμείνουν ανοιχτά και την Κυριακή 1η Δεκεμβρίου, με τις ίδιες χαμηλές τιμές.
Τι πιστεύουν οι καταναλωτές
Φαίνεται πως οι καταναλωτές χωρίζονται σε δύο ομάδες. Η πρώτη είναι οι καταναλωτές που όντως περιμένουν την εκπτωτική γιορτή του Black Friday και θεωρούν πως είναι μια ετήσια ευκαιρία να αποκτήσουν προϊόντα που επιθυμούν όλον τον χρόνο, την ώρα που υπάρχουν και άλλοι καταναλωτές που θεωρούν τη “Μαύρη Παρασκευή” ένα κόλπο, με σκοπό να προσεγγίσουν μαζικά τους αγοραστές, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει πως πρόκειται για ευκαιρία.
Πολλοί κάτοικοι του Ηρακλείου βγαίνουν στους δρόμους, από μαγαζί σε μαγαζί, για να εντοπίσουν την πιο συμφέρουσα προσφορά, καθώς γνωρίζουν ακριβώς τι αναζητάνε και παίζουν το κλασικό “παιχνίδι του κρυμμένου θησαυρού”, όπως δηλώνει και τοπικός καταναλωτής. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και εκείνοι που δηλώνουν δύσπιστοι, καθώς αναφέρουν στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr τα εξής: «Ο θεσμός του Black Friday είναι ένα εμπορικό κόλπο, το οποίο στηρίζεται στην εξής μέθοδο: οι τιμές στην πραγματικότητα δεν είναι χαμηλές, απλώς οι προηγούμενες κοστολογήσεις ήταν υπερβολικά υψηλές, με αποτέλεσμα ο καταναλωτής να νομίζει πως πρόκειται για ευκαιρία».
Παράλληλα, άλλος κάτοικος του Ηρακλείου αναφέρει μια ακόμα υπόθεση, η οποία στηρίζεται στην εξής θεωρία: «Τα προϊόντα που διατίθενται στην αγορά τη μέρα του Black Friday είναι παλιά και σκοπός των επιχειρήσεων είναι να πωλήσουν προϊόντα τα οποία με λίγα λόγια έχουν ξεμείνει».
Ωστόσο, αρκετοί κάτοικοι του Δήμου Ηρακλείου, οι οποίοι έχουν οικιακές και οικογενειακές υποχρεώσεις, δηλώνουν στη “Νέα Κρήτη” πως η ακρίβεια είναι πλέον ανυπόφορη, με αποτέλεσμα να κυνηγάνε τις καλύτερες τιμές και κατ’ επέκταση τις προσφορές, ώστε να μπορέσουν επιτέλους να πάρουν μια οικονομική ανάσα. Παράλληλα, βέβαια, καταναλωτές της ίδιας οικογενειακής και οικονομικής κατάστασης υποστηρίζουν πως ακόμα και αν οι τιμές είναι χαμηλότερες, ο συνωστισμός που δημιουργείται από την προσέλευση του κόσμου στα τοπικά καταστήματα είναι αφόρητος, με αποτέλεσμα να μην μπαίνουν καν στη διαδικασία να ανακαλύψουν τις ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει η Black Friday.
Τέλος, υπήρξε η γενικότερη πεποίθηση πως αδιαμφισβήτητα οι τιμές είναι χαμηλότερες, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τον καθένα, καθώς είναι μια διαδικασία που έχει ως κύριο σκοπό τη μείωση της αρχικής τιμής και την αύξηση της αγοραστικής κίνησης.
Γίνεται λοιπόν φανερό πως οι απόψεις διίστανται και ο θεσμός του Black Friday είναι αμφιλεγόμενος για τους κατοίκους του Ηρακλείου, σίγουρα όμως ο κόσμος επιθυμεί τις κατεβασμένες τιμές και πολλοί είναι αυτοί που αναμένουν την εκπτωτική αυτή γιορτή.
Cyber Monday: Μια καινούργια εκπτωτική ημέρα, ειδικά για το διαδίκτυο
Παράλληλα, μια νέα τάση πάει να κατακτήσει τον εμπορικό και επιχειρησιακό χώρο, το Cyber Monday, καθώς πρόκειται για μια νέα προσέγγιση, η οποία δραστηριοποιείται στο διαδίκτυο και ενισχύει το online shopping, δηλαδή τις διαδικτυακές αγορές. Βέβαια, στην Ελλάδα φαίνεται πως δεν έχει εδραιωθεί ακόμα, αφού οι ιστοσελίδες προϊόντων βάζουν εκπτώσεις τις ίδιες μέρες με τα φυσικά καταστήματα, ακολουθώντας τους κανόνες του Black Friday. Ωστόσο, το Cyber Monday πραγματοποιείται την πρώτη Δευτέρα του Δεκεμβρίου, ακριβώς μετά το Black Friday.
Προς το παρόν, στην Ελλάδα δεν έχει γίνει κάποια σημαντική διάκριση μεταξύ των δύο εκπτωτικών ημερών και ούτε αποτελεί κίνδυνο για τα φυσικά καταστήματα. Αναμένεται όμως τα επόμενα χρόνια οι διαδικτυακές αγορές να κατακτήσουν ίσως τον κόσμο του εμπορίου και του καταναλωτισμού, και ενδεχομένως να αποτελεί μια μελλοντική απειλή για τα φυσικά καταστήματα, προς το παρόν όμως η δραστηριοποίηση είναι συλλογική, καθώς όλοι οι επιχειρηματίες κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση.
Η ιστορία του Black Friday - Η γιορτή του εμπορίου και του καταναλωτισμού
Η “Μαύρη Παρασκευή”, που είναι γνωστή στους περισσότερους ως Black Friday, έχει καθιερωθεί ως η γιορτή του εμπορίου και του καταναλωτισμού. Πιο συγκεκριμένα, η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ο όρος “Black Friday” ήταν στις 24 Σεπτεμβρίου του 1869, για να περιγράψει μια από τις πιο άτυχες μέρες του αμερικανικού χρηματιστηρίου. Οι υπεύθυνοι για το οικονομικό σκάνδαλο που προκλήθηκε ήταν οι δύο κερδοσκόποι, ο Τζέι Γκουλντ και ο Τζέιμς Φισκ, οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες της σιδηροδρομικής γραμμής Errie.
Οι δύο εκατομμυριούχοι της Wall Street προσπάθησαν να αγοράσουν όσο περισσότερο χρυσό μπορούσαν για να ανέβει η τιμή του και μετά να τον πουλήσουν σε εξωφρενικά υψηλές τιμές. Με αυτήν τους την κίνηση ήταν επόμενο, βέβαια, πολλές επιχειρήσεις να καταστραφούν και πολλοί άλλοι επενδυτές να βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση. Ωστόσο, λίγο αργότερα η πλεκτάνη που είχαν φτιάξει οι δύο εκατομμυριούχοι αποκαλύφθηκε, με αποτέλεσμα η τιμή του χρυσού να πέσει κατά 30 μονάδες και η αγορά να χρεωκοπήσει.
Οι κάτοικοι του Ηρακλείου φαίνεται να μην έχουν την τάση να περιμένουν απαραίτητα τις εκπτώσεις, καθώς αν θέλουν κάτι θα το πάρουν, κυρίως σε είδη ένδυσης και σε προϊόντα καλλωπισμού
Λίγα χρόνια αργότερα, βέβαια, ο όρος Black Friday χρησιμοποιήθηκε με θετικό πρόσημο, ξεχνώντας όλες τις ατυχίες του παρελθόντος, αφού το Black Friday είναι μια μέρα μετά τη μεγάλη γιορτή “Ημέρα των Ευχαριστιών”. Ωστόσο, φαίνεται πως υπάρχουν πολλές εικασίες για τον όρο Black Friday, καθώς η άλλη εκδοχή αναφέρει πως κατά τον 19ο αιώνα τα μαγαζιά διοργάνωναν παρελάσεις στους δρόμους των μεγαλουπόλεων για να σηματοδοτήσουν την πρώτη ημέρα των προσφορών της χριστουγεννιάτικης περιόδου. Στο τέλος των παρελάσεων πάντα εμφανιζόταν ένας άνδρας ντυμένος Άγιος Βασίλης.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’60, τα λογιστικά φύλλα και οι αποδείξεις ήταν χειρόγραφα, με τα καταστήματα να έχουν δύο χρώματα μελανιού για την καταγραφή των στοιχείων τους. Με κόκκινο μελάνι σημειώνονταν οι ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και με μαύρο οι ημέρες με θετικό απολογισμό. Η πρώτη μέρα των πωλήσεων της χριστουγεννιάτικης περιόδου, που είχε αυξημένους τζίρους για τους καταστηματάρχες, σημειωνόταν με μαύρο. Έτσι λοιπόν δημιουργήθηκε και ο όρος Black Friday, υποδεικνύοντας τα αυξημένα έσοδα των επιχειρήσεων.
