Η περιοχή του Λάκκου αναγεννιέται μέσα από τον πολιτισμό και την τέχνη. Μια “πολιτιστική φωλιά” έχει δημιουργηθεί στην περιοχή του Λάκκου τα τελευταία χρόνια, προσφέροντας αισιοδοξία στους κατοίκους και στους επισκέπτες.
Είναι γνωστό πως τις περασμένες δεκαετίες ο Λάκκος υπήρξε κέντρο διαφθοράς, καθώς εκεί σύχναζαν παραβατικά στοιχεία, δημιουργώντας έναν μικρόκοσμο με δικούς τους κανόνες γύρω από τα γλέντια των ρεμπετών και τις πόρνες. Ωστόσο, μετά από μια μακρά περίοδο παρακμής, τα τελευταία χρόνια γίνεται μια προσπάθεια ανάπλασης της ευρύτερης περιοχής, χρωματίζοντας τους τοίχους με ζωγραφιές, εκσυγχρονίζοντας τις κατοικίες και δημιουργώντας νέους χώρους καλλιτεχνικής έκφρασης. Η γειτονιά του Λάκκου είναι πλέον ζωντανή και πολυσύχναστη, ταβέρνες και καφενεία διατηρούν τον γραφικό χαρακτήρα της, αναδεικνύοντας έτσι τη μεγάλη ιστορία του Λάκκου.
Οι καλλιτεχνικές δράσεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στα στενά του Λάκκου έχουν αποκαταστήσει τη φήμη της περιοχής και ξαφνικά γίνεται μια εναλλακτική γειτονιά, που φιλοξενεί καλλιτέχνες απ’ όλον τον κόσμο, με έναν και μόνο σκοπό, την αναβάθμιση της ιστορικής περιοχής.
Η συμβολή του Δήμου και κυρίως η παρουσία ανεξάρτητων δραστηριοποιήσεων από καλλιτέχνες και επιχειρήσεις είναι φανερό πως έχουν αλλάξει την εικόνα του Λάκκου, δίνοντας επιτέλους θετικό πρόσημο στην παρεξηγημένη περιοχή.
Πολιτιστικές δράσεις που οδηγούν στην αναβάθμιση του Λάκκου
Ήδη από το 2019 η ύπαρξη του Πολιτιστικού Κέντρου Ηρακλείου και η δραστηριοποίησή του έδωσε ώθηση σε καλλιτέχνες να ανοίξουν χώρους, όπως θέατρα και art spaces.
Η Γιάννα Κεφάλα, υπεύθυνη του θεάτρου “Χωρομορφές” στην οδό Σπιναλόγκας και κάτοικος της περιοχής, δήλωσε στη «Νέα Κρήτη» και στο neakriti.gr τα εξής: «Όλοι μαζί προσπαθούμε να δημιουργήσουμε στον Λάκκο το αντίστοιχο Γκάζι της Αθήνας, ήδη υπάρχουν χώροι που φιλοξενούν πολλές δραστηριότητας. Το θέατρο τώρα θα κλείσει έναν χρόνο λειτουργίας και οι κάτοικοι με έχουν υποδεχτεί πολύ θερμά και η προσέλευση του κόσμου είναι τεράστια». Στη συνέχεια τόνισε: «Προσπαθούμε να είμαστε ένας χώρος τέχνης που φιλοξενεί κάθε είδος της. Όλοι είναι επαγγελματίες και πρόκειται για έναν επαγγελματικό θίασο».
Ένας από τους πρώτους ανθρώπους που ευαισθητοποιήθηκε και θέλησε να αναβάθμιση την περιοχή του Λάκκου, ήταν ο Mathew Halpin με το “Lakkos Project”, ο οποίος μίλησε στη “Νέα Κρήτη” και στο neakriti.gr ως ζωγράφος και ως κάτοικος. Συγκεκριμένα ανέφερε: «Ο Λάκκος ήταν η πιο φτωχή και εγκαταλελειμμένη περιοχή του Ηρακλείου. Ήταν μια περιοχή όπου όλοι οι ντόπιοι δεν ένιωθαν ασφάλεια, καθώς το έβλεπαν μόνο σαν έναν χώρο παρκαρίσματος κοντά στο κέντρο του Ηρακλείου. Σήμερα έχει γίνει πολύ πιο φιλικός προς τον κόσμο και το μέλλον του Λάκκου φαίνεται να κατευθύνεται προς μια δημιουργική πορεία, με ντόπιους καλλιτέχνες να ανοίγουν καλλιτεχνικούς χώρους στην ευρύτερη περιοχή».
Στη συνέχεια τοποθετήθηκε κυρίως ως ζωγράφος, παρά ως κάτοικος του Λάκκου, αναφέροντας τα εξής: «Εγώ και μερικοί ντόπιοι, σε συνεργασία με τον προηγούμενο δήμαρχο, βάψαμε κάποια από τα παλιά σπίτια με έντονα χρώματα. Στην συνέχεια, Έλληνες και ξένοι καλλιτέχνες ενώθηκαν στην περιοχή του Λάκκου, ώστε να δημιουργήσουν τοιχογραφίες, δίνοντας έτσι στην περιοχή μια ταυτότητα. Μετά την επιτυχία αυτών των έργων, ο Δήμος αναβάθμισε τους δρόμους και μείωσε τους χώρους στάθμευσης αυτοκινήτων, κάνοντας την περιοχή πολύ πιο ελκυστική για τους πεζούς».
Λίγα χρόνια αργότερα, η κ. Φλώρα Ρουμελιώτη, μία από τις πρώτες ζωγράφους που δραστηριοποιήθηκε, συνεργάστηκε με τον ζωγράφο Mathew Halpin, στο πλαίσιο της διοργάνωσης “Τέχνη καθ’ οδόν”. Όπως ανέφερε στη “Νέα Κρήτη”, «είναι καλό οι καλλιτέχνες να ενώνονται με τον Δήμο, ώστε να δημιουργείται κάτι όμορφο, οι κάτοικοι και οι περαστικοί δηλαδή να νιώθουν πιο οικεία με το πέρασμά τους στην περιοχή του Λάκκου». Η ίδια, όσον αφορά στα έργα που έχουν πραγματοποιηθεί, τόνισε: «Οποιαδήποτε δράση έχει συμβεί είναι εθελοντική, όλες είναι σε συνεννόηση με τον Δήμο, ενώ άλλες στο πλαίσιο κάποιου φεστιβάλ και κάποιες άλλες είναι ανεξάρτητες, όλες όμως έχουν ένα σκοπό».
Βέβαια, είναι σημαντικό να πούμε πως υπήρξαν και τοιχογραφίες που ίσως ήταν λίγο πιο σκοτεινές ή μελαγχολικές, με αποτέλεσμα να σβηστούν ενδεχομένως επίτηδες.
Ωστόσο, μια νέα δράση που τοποθετείται στα στενά του Λάκκου είναι το “Βιτρίνα SPACE art”, ένας χώρος καλλιτεχνικής έκφρασης και συνάντησης, που ενώνει νέους και ανερχόμενους καλλιτέχνες, καθώς μέσω της συζήτησης και της δημιουργίας πραγματοποιούνται εκθέσεις με καλλιτεχνικό χαρακτήρα.
Η κ. Νάστια Ρεθύμνη, όπως δήλωσε στη “Νέα Κρήτη”, έφτιαξε έναν χώρο που διαθέτει καλλιτεχνικό και κοινωνικό χαρακτήρα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε νέους να εκφραστούν στο πλαίσιο μιας οργανωμένης ομάδας, ώστε να μπορέσουν να εξελίξουν την καλλιτεχνική τους έκφραση. Σε πολλές από αυτές τις εκθέσεις, η ομάδα του art SPACE θέλησε να δώσει έναν κοινωνικό χαρακτήρα ή να δημιουργήσει μια σύνδεση μεταξύ των τεχνών, καθώς αυτό που θέλει είναι να πετύχει μια συνύπαρξη μεταξύ πολιτισμού, κοινωνίας και εκπαίδευσης.
Όπως είπε η κ. Νάστια Ρεθύμνη, «θέλουμε να αναβαθμίσουμε τον Λάκκο με γνώμονα τον πολιτισμό, με ποιοτικές εκθέσεις, μακριά από εμπορευματοποιημένες δράσεις που δεν έχουν σκοπό να αναδείξουν την τέχνη μας».
Τέλος, δε θα μπορούσε να λείπει το καφενείο “Ο Λάκκος”, το οποίο βρίσκεται στην κεντρική πλατεία και αναμφισβήτητα έχει δώσει ζωή και χρώμα στη γειτονιά. Το καφενείο φιλοξενεί όλες τις ηλικίες ανθρώπων, ενώ ταυτόχρονα ο κόσμος που επισκέπτεται το καφενείο είναι ποικιλόμορφος, απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα, οικογένειες, νέους και ομάδες ανθρώπων που υπάγονται στον χώρο της τέχνης.
Το μεζεδοπωλείο “Ο Λάκκος” έχει ως θεσμό κάθε χρόνο το καλοκαίρι να πραγματοποίει εκθέσεις φωτογραφίας σε συνεργασία με την Ελληνική Φωτογραφική Εταιρεία Ηρακλείου. Έτσι φαίνεται πως ο Λάκκος έχει δημιουργήσει μια ισχυρή καλλιτεχνική αλυσίδα, που ο ένας καλλιτέχνης συνεργάζεται με τον άλλον, φτιάχνοντας μια συσπειρωμένη καλλιτεχνική φωλιά.
Η θέση των κατοίκων
Είναι γνωστό πως τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες και από τους κατοίκους και από την Περιφέρεια, ώστε τα στενά του Λάκκου να αλλάξουν όψη. Τα σχέδια ανάπλασης που έχουν υλοποιηθεί έως τώρα και που αξιολογούνται σωστά και χρήσιμα από τους κατοίκους είναι ο φωτισμός της περιοχής και η ανακατασκευή των δρόμων. Αρχικά, οι κάτοικοι της περιοχής πλέον νιώθουν πολύ πιο ασφαλείς τόσο να μένουν στη γειτονιά, όσο και να κυκλοφορούν.
Επιχειρηματίας και κάτοικος του Λάκκου ανέφερε χαρακτηριστικά στη “Νέα Κρήτη”: «Αναμένουμε να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο η περιοχή, καθώς όλες οι δράσεις που συμβαίνουν στη γειτονιά του Λάκκου έχουν αυξήσει την προσέλευση του κόσμου, αλλά και τα έσοδα των επιχειρήσεων. Ο Λάκκος όμως θα γνωρίσει μεγάλη ανάπτυξη όταν αρχίσει να λειτουργεί η Περιφέρεια».
Όλοι οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες της περιοχής υποστηρίζουν τις πολιτιστικές δράσεις, αρκεί βέβαια να σέβονται την ταυτότητα του Λάκκου και τη γενικότερη εικόνα του.
Να σημειωθεί πως είναι σημαντικό να εξεταστεί και το άλλο “πρόσωπο” του Λάκκου. Προφανώς οι κάτοικοι αντιλαμβάνονται πως δεν αρκούν μόνο οι πολιτιστικές κινητοποιήσεις, καθώς ορισμένα κτήρια είναι ετοιμόρροπα και μερικές γωνιές του Λάκκου ακόμα παραμελημένες. Ωστόσο, ο Δήμος Ηρακλείου καθημερινά προσπαθεί να βελτιώσει την εικόνα του Λάκκου, αφού πολύ κάτοικοι αναφέρουν πως συνεργεία συστηματικά περιποιούνται την περιοχή.
Τέλος, αξίζει να επισημανθεί πως η περιοχή προσελκύει όλο και περισσότερο καινούργιους κατοίκους, καθώς νέοι επιλέγουν να μετακομίσουν στην πολιτιστική γειτονιά του Λάκκου, αφού φαίνεται πως τα ενοίκια παραμένουν χαμηλά, αλλά η ποιότητα ζωής υψηλή.
“Διάδοχοι” του Λάκκου
Και άλλες περιοχές του Ηρακλείου φαίνεται να είναι μεν παραμελημένες, αλλά στην ίδια κατεύθυνση με εκείνη του Λάκκου. Η Άγια Τριάδα φαίνεται να είναι η αμέσως επόμενη περιοχή που έχει όλες τις προδιαγραφές να αποτελέσει μια νέα πολιτιστική “φωλιά” και να θεωρηθεί διάδοχος του Λάκκου. Σαφώς, η Αγία Τριάδα προς το παρόν δεν έχει χαρακτηριστικά παραδείγματα πολιτιστικής ταυτότητας όπως έχει ο Λάκκος, αφού τα στενά της είναι πιο παραμελημένα και οι πολιτιστικές δράσεις πιο περιορισμένες. Αυτό βέβαια δε σημαίνει πως δεν πρόκειται για μια σταδιακά ανερχόμενη περιοχή.
