Ό,τι καλύτερο μπορούσε, με στόχο πάντα την ασφάλεια των λουομένων, έγινε τη φετινή τουριστική σεζόν για τη ναυαγοσωστική κάλυψη στις παραλίες των δήμων Χερσονήσου και Μαλεβιζίου, παρά την πενιχρή χρηματοδότηση που δόθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών για την αναγκαία αυτή παροχή προς τους δημότες και τους τουρίστες, με δεδομένο ότι η Κρήτη θρηνεί κάθε χρόνο δεκάδες αδικοχαμένες ψυχές στις θάλασσές της.
Έτσι, στις θέσεις τους βρίσκονται μεν από την 1η Ιουνίου οι απαιτούμενοι ναυαγοσώστες, χωρίς όμως να έχει γίνει αποδεκτό το αίτημα επέκτασης της ναυαγοσωστικής κάλυψης με βάση το ότι πολύς κόσμος επισκέπτεται τις παραλίες πέραν της τετράμηνης περιόδου (Ιούνιος-Σεπτέμβριος) που προβλέπει η σχετική νομοθεσία. Ούτε όμως και το αίτημα δημιουργίας επίσημης ναυαγοσωστικής σχολής με σκοπό να αποφοιτούν από αυτήν άρτια καταρτισμένοι επαγγελματίες που θα έχουν μόνιμη θέση εργασίας και αξιοπρεπή μισθό, για να αποκτήσει αυτό το τόσο σημαντικό επάγγελμα τη θέση που του πρέπει, σε ένα κατεξοχήν τουριστικό νησί όπως η Κρήτη. Να σημειωθεί βέβαια πως “στη θέση τους” την ίδια στιγμή βρίσκονται και πολλές αυθαίρετες κατασκευές σε αιγιαλούς και παραλίες, κατάσταση που έχει δημιουργήσει μέγα ζήτημα σχετικά με τη νομιμοποίησή τους για την απρόσκοπτη χρήση από όμορες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
Αναφορικά πάντως με τη ναυαγοσωστική κάλυψη, μετά την υπογραφή της σχετικής σύμβασης, στις πολυσύχναστες παραλίες του Δήμου Χερσονήσου και Μαλεβιζίου έχει εξασφαλιστεί η παρουσία ναυαγοσωστών. Οι Δήμοι βρίσκονται σε ετοιμότητα ναυαγοσωστικής κάλυψης για την τρέχουσα τουριστική περίοδο και έχουν διασφαλίσει όλες τις προϋποθέσεις βάσει του σχετικού νομοθετικού πλαισίου που αφορούν στην προστασία των λουομένων. Κάθε ναυαγοσώστης είναι εφοδιασμένος με τον προβλεπόμενο υλικοτεχνικό εξοπλισμό και η υπηρεσία της ναυαγοσωστικής κάλυψης παρέχεται ανελλιπώς σε καθημερινή βάση, επτά ημέρες την εβδομάδα για τέσσερις μήνες, από 1η Ιουνίου 2024 μέχρι και 30 Σεπτεμβρίου 2024, από τις 10 το πρωί έως τις 6 το απόγευμα.
Λίγα τα χρήματα σε σχέση με τις ανάγκες
Συνολικά στις πολυσύχναστες παραλίες του Δήμου Χερσονήσου έχουν λάβει ήδη θέση, με στόχο την ασφάλεια των λουομένων, 45 ναυαγοσώστες και εφεδρικοί αυτών.
«Έχουμε τοποθετήσει μετά από ανάθεση σε τρίτο μέσω σύμβασης τις θέσεις, τα σωστικά μέσα, το ανθρώπινο δυναμικό σε όλες τις πολυσύχναστες παραλίες, όπως προστάζει σχετικός νόμος, εντός των ορίων του δήμου μας από το Αρίνα μέχρι την παραλία Ποταμός στα Μάλια», τόνισε ο δήμαρχος Χερσονήσου Ζαχαρίας Δοξαστάκης. Συγκεκριμένα, οι θέσεις αυτές στον Δήμο Χερσονήσου είναι 22, οι οποίες και αφορούν την παρουσία αντίστοιχων ναυαγοσωστών αλλά και 23 εφεδρικών, προκειμένου να καλύπτουν τις περιπτώσεις αναπλήρωσης, όπως και συντονιστών.
Οι ναυαγοσώστες αυτοί διαθέτουν τον βασικό εξοπλισμό που χρειάζονται για να εκτελούν αποτελεσματικά τα καθήκοντά τους, όπως παρατηρητήριο και εργαλεία επικοινωνίας, αξεσουάρ παρατήρησης και αναγνώρισης, εξοπλισμός διάσωσης και πρώτων βοηθειών, ένδυση και ατομική προστασία, σήμανση, καταδυτικός εξοπλισμός, αλλά και διάφορα εργαλεία.
Κατά την περσινή θερινή περίοδο, οι πνιγμοί στις παραλίες της Κρήτης ήταν συχνοί, καταδεικνύοντας και τις σοβαρές ελλείψεις όσον αφορά στη ναυαγοσωστική κάλυψη. Η χρηματοδότηση όμως που δόθηκε φέτος από το υπουργείο προς τους Δήμους για να καλύψουν τις δαπάνες δεν ήταν επαρκής. Χαρακτηριστικά, στον Δήμο Χερσονήσου, ο οποίος είναι και ο τρίτος δήμος σε επίπεδο χώρας στη χρηματοδότηση που έλαβε (1ος είναι ο Δήμος Λευκάδας, 2ος ο Δήμος Ρόδου και 3ος ο Δήμος Χερσονήσου), χορηγήθηκαν για τη ναυαγοσωστική κάλυψη 420.000 ευρώ, πόσο όμως που καλύπτει κάτι λιγότερο από το 40% της απαιτούμενης δαπάνης, με τον δήμαρχο να επισημαίνει ότι χρειάζονται άλλες τουλάχιστον 300.000 ευρώ.
«Έχουμε τα έσοδα τα οποία αφορούν στο ποσοστό επί των εισπράξεων από το σύνολο των παραλιών, δηλαδή το 60%, αφαιρουμένων των όποιων εξόδων. Η χρηματοδότηση όμως που μας δόθηκε δεν επαρκεί», είπε ο δήμαρχος, υπογραμμίζοντας παράλληλα την ανάγκη επέκτασης του χρόνου παρουσίας ναυαγοσωστών στις παραλίες πέραν των τεσσάρων μηνών που ισχύουν, όπως επίσης και την ανάγκη δημιουργίας σχολής Ναυαγοσωστικής που θα λύσει το πρόβλημα εύρεσης ναυαγοσωστών και παράλληλα θα ανοίξει θέσεις εργασίας.
Συνολικά 190.000 ευρώ έλαβε ο Δήμος Μαλεβιζίου για το έργο της ναυαγοσωστικής κάλυψης, την ώρα που όπως τονίζει ο δήμαρχος της περιοχής, Μενέλαος Μποκέας, χρειάζονταν, σύμφωνα με τον σχετικό προϋπολογισμό, τουλάχιστον 330.000 ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, όπως ανέφερε ο κ. Μποκέας, αν και η χρηματοδότηση έπρεπε να ήταν τουλάχιστον η διπλάσια για να μπορεί ο Δήμος να προσφέρει μια διευρυμένη υπηρεσία «οι παραλίες του δήμου μας έχουν καλυφθεί με 12 και με μια κατεπείγουσα σύμβαση και όταν ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός θα αναλάβει και ο ανάδοχος», τόνισε ο δήμαρχος Μαλεβιζίου, υπογραμμίζοντας την επιτακτική ανάγκη επέκτασης του ωραρίου, αλλά και του χρονικού διαστήματος της ναυαγοσωστικής κάλυψης.
Την ίδια στιγμή, σχολιάζοντας τα χρήματα που δόθηκαν από το κράτος στους Δήμους της Κρήτης, παρά τα δεκάδες περιστατικά πνιγμών που καταγράφονται κάθε χρόνο, στέλνοντας το δικό του μήνυμα είπε πως «δεν μπορούν οι Δήμοι να αναλαμβάνουν υποχρεώσεις οι οποίες είναι δυσανάλογες σε σχέση με τις χρηματοδοτήσεις και τα έσοδά τους. Η Κτηματική εισπράττει το μεγαλύτερο ποσοστό των εσόδων από τη διαχείριση του αιγιαλού και από παραχωρήσεις σε ιδιώτες και την ίδια στιγμή δεν επιτρέπει στους Δήμους να διαχειριστούν τις υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για ένα ποιοτικό και ασφαλές τουριστικό περιβάλλον», σημειώνοντας παράλληλα ότι καθώς οι παραλίες είναι προσβάσιμες και εκτός θερινής περιόδου, τίθεται ταυτόχρονα θέμα καθαρισμού και συντήρησής τους όλο τον χρόνο.
«Δε θα τις αφαιρέσουμε μεσούσης της σεζόν» - Μέγα ζήτημα οι κατασκευές σε αιγιαλούς και παραλίες
Την ίδια ώρα, όμως, μέγα ζήτημα έχει προκύψει αναφορικά με τη νομιμοποίηση των λειτουργικών κατασκευών σε αιγιαλούς και παραλίες για την απρόσκοπτη χρήση αυτών από όμορες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις.
Θέση στο ζήτημα έχουν πάρει φορείς του τόπου, μεταξύ αυτών ο δήμαρχος Χερσονήσου και το στέλεχος της Ν.Δ., Νίκος Αντωνακάκης, ο οποίος με ανοικτή επιστολή του προς τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας Κωστή Χατζηδάκη αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι «πολλά ξενοδοχεία της Κρήτης και συνολικά 350 ξενοδοχειακές μονάδες σε όλη την Ελλάδα αντιμετωπίζουν ένα σημαντικό πρόβλημα. Έχουν εκτελεστεί από παλιά μικρές ή μεγαλύτερες αυθαίρετες εργασίες στον όμορο προς αυτές αιγιαλό και στην παραλία, όπου υπάρχει ζώνη παραλίας. Οι κατασκευές αυτές σκοπό είχαν, διαχρονικά, την εξυπηρέτηση των επισκεπτών και λουομένων. Δεν εμποδίζουν λειτουργικά την πρόσβαση στον αιγιαλό και τη θάλασσα.
Αντιθέτως την αναβαθμίζουν σε πολλές περιπτώσεις. Τέτοια παραδείγματα είναι η εγκατάσταση υποδομής ναυαγοσώστη, η πεζοδρόμηση για πρόσβαση σε Άτομα με Αναπηρία, οι ράμπες, τα σκαλοπάτια εύκολης προσπέλασης κ.λπ.
Έως το 2019, η Κτηματική Υπηρεσία υπέβαλλε στους ιδιοκτήτες αυτών των ξενοδοχείων πρόστιμα με τη μορφή της αποζημίωσης αυθαίρετης χρήσης αιγιαλού. Οι επιχειρήσεις προσέφευγαν στα Δικαστήρια και άλλοτε κατάφερναν να μειώσουν τα πρόστιμα, άλλοτε όχι. Από το 2019 έως και το 2024 επιβάλλονταν σε αυτές τις επιχειρήσεις, εκτός από την αποζημίωση, και επιπλέον πρόστιμο έως και το διπλάσιο της αποζημίωσης.
Περαιτέρω, με τον πρόσφατο Ν. 5092/2024, αυτές οι επιχειρήσεις έχουν περιέλθει σε πλήρες λειτουργικό αδιέξοδο. Αυτό γιατί υπό το νέο καθεστώς απαγορεύεται ολότελα η χρήση της όμορης παραλίας από τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που έχουν συντελέσει τις αντίστοιχες αυθαίρετες επεμβάσεις, όσο απλές ή θεμελιώδεις για τη λειτουργική χρήση του αιγιαλού κι αν είναι αυτές. Το αποτέλεσμα είναι να κινδυνεύουν να έρθουν αντιμέτωποι με τσουχτερά πρόστιμα και ποινές. Ακόμη και στέρηση της προσωπικής τους ελευθερίας. Επίσης, λόγω αυτού του περιορισμού, οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις δεν μπορούν πλέον να εγκαταστήσουν ναυαγοσώστες στις αντίστοιχες παραλίες. Και μιλάμε για παραλίες που ο κυματισμός, και ιδιαίτερα στην Κρήτη, ξεπερνά τα 6 μέτρα».
Με βάση τα παραπάνω, ο κ. Αντωνακάκης ρωτά τον υπουργό αν θα προβεί σε άμεση ρύθμιση για την τακτοποίηση των αυθαιρεσιών (ανάλογα με τον Ν. 4495/2017). Αν σκοπεύει να προχωρήσει σε θεσμοθέτηση συγκεκριμένου απλού και εφαρμόσιμου πλαισίου έκδοσης αδειών για στοιχειώδεις διαμορφώσεις ασφάλειας και πρόσβασης στον αιγιαλό με συγκέντρωση των αρμοδιοτήτων σε μια υπηρεσία, όπως και αν σκοπεύει, μέχρι να θεσπιστούν οι παραπάνω διαδικασίες, να επιτρέψει προσωρινά την εκμίσθωση των παραλιών στις ξενοδοχειακές μονάδες που έχουν νόμιμη άδεια λειτουργίας, άσχετα με τις προϋφιστάμενες αυθαιρεσίες».
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Χερσονήσου κ. Δοξαστάκης σε δήλωσή του για το θέμα αναφέρει πως «νόμος του 2001 προέβλεπε κάποια πράγματα σχετικά με την απομάκρυνση, την καθαίρεση και την κατεδάφιση παρεμβάσεων εντός του αιγιαλού. Η Κτηματική Υπηρεσία είχε εκδώσει πρωτόκολλα κατεδάφισης, τα οποία έως και σήμερα δεν έχουν υλοποιηθεί στο σύνολό τους. Ο νέος νόμος του 2024 προσεγγίζει τον τρόπο με τον οποίο προστατεύονται οι αιγιαλοί και οι παραλίες. Αν για οποιονδήποτε λόγο υπάρξει αυθαίρετη παρέμβαση, τότε συντάσσεται πρωτόκολλο και πράξη απομάκρυνσης. Η εμπλοκή των Δήμων είναι, πριν προχωρήσει η οποιαδήποτε ενέργεια για να κατεδαφιστούν, ως Δήμοι έχουμε την υποχρέωση να αφαιρέσουμε από τον χώρο συγκεκριμένα πράγματα για να μπορεί η Αποκεντρωμένη, όπως ορίζει ο νόμος, να βάλει μηχανήματα και να τα αφαιρέσει.
Δεν είναι όμως δυνατόν μήνα Ιούνιο, με τους επισκέπτες μας να απολαμβάνουν ήδη τις παραλίες μας, μέσω του Δήμου να μπαίνει στη διαδικασία να απομακρύνει τραπεζοκαθίσματα ή οτιδήποτε άλλο, να βάζει κορδέλα, να σφραγίζει ταμειακές μηχανές και να καλείται να αποθηκεύει τα αντικείμενα αυτά σε αποθήκες του Δήμου που δεν υπάρχουν. Αυτές οι κινήσεις πρέπει να γίνονται σε χρόνο και με τρόπο που δε δημιουργούν προβλήματα. Δεν υπάρχει συντονισμός και, δυστυχώς, η Αυτοδιοίκηση εμπλέκεται χωρίς να έχει κανένα λόγο», με τους φορείς του τόπου να ζητούν άμεσα λύση γύρω από το σοβαρό αυτό θέμα.
