Οι άνθρωποι που γράφουν και λένε μαντινάδες, οι μαντιναδολόγοι όπως συνηθίζουμε να τους αποκαλούμε στο νησί μας, έχαιραν πάντα σεβασμού, γιατί είναι αυτοί που συνεχίζουν την παράδοση του τόπου μας.
Η Μάρω Γεωργιλαδάκη, μία γυναίκα μαντιναδολόγος, μίλησε αποκλειστικά στην κάμερα της εκπομπής “Καλό Μεσημέρι” και στην Εύη Χρηστάκη για το πώς ξεκίνησε να ασχολείται με τη συγγραφή μαντινάδων, τις δυσκολίες που αντιμετώπισε και τις συνεργασίες της που έγραψαν ιστορία και οι οποίες “κρύβονται” σε κρητικά τραγούδια που όλοι μας έχουμε σιγοψιθυρίσει.
Γέννημα-θρέμμα Πομπιανή, δε χάνει ποτέ την ευκαιρία να μιλά για τον τόπο της, γι’ αυτό το κεφαλοχώρι της Μεσαράς, η ιστορία του οποίου την ενέπνευσε και τη γαλούχησε στον έμμετρο λόγο και γραφή.
«Η Πόμπια είναι ένα χωριό με τόση ιστορία, μ’ οπλαρχηγούς και ήρωες, της Κρήτης τα θηρία.
Ο τόπος απού γέννησε τον Καπετάν Μιχάλη με τόλμη επολέμησε και μια ψυχή μεγάλη.
Εκιά γεννήθηκα κι εγώ από φτωχούς γονέους, που σα θεριά παλεύουνε και θεωρώ σπουδαίους.
Γονέους που κληρονομιά μου δώσανε μεγάλη, αγάπη, πίστη κι αθρωπιά για της ζωής την πάλη».
Η πρώτη της μαντινάδα
Από μικρή ηλικία, η... μικρή Μάρω φαινόταν πως θα καταπιαστεί απ’ το “κλαδί” της παράδοσης και θα καταφέρει τελικώς να μετουσιώνει τη σκέψη σε μαντινάδα. Η ίδια μέσα από τις θύμησες μιας άλλης εποχής καταφέρνει να ανασύρει την πρώτη της μαντινάδα. Είχε πει, λοιπόν, τότε, μόλις στα 10 της χρόνια:
«Στα πρέπει εμεγάλωσα, τα θέλω ήταν λίγα, σα θέλησα δεν έπρεπε, με τα νερά τους πήγα», περιγράφοντας όπως είπε τη σχέση της με την “αυστηροσύνη” του πατέρα της εκείνα τα χρόνια.
Κατάθεση ψυχής στην εκπομπή “Καλό Μεσημέρι” της “ΚΡΗΤΗ TV” από την μαντιναδολόγο Μάρω Γεωργιλαδάκη
«Θυμάμαι επίσης πιο πολύ στο σχολειό από το γυμνάσιο και μετά, με τα λευκώματα. Γράφαμε λευκώματα τότε και ό,τι ήθελα να γράψω στο λεύκωμα το ’γραφα στίχο. Τα ’χω κρατήσει αυτά. Τα έχω ακόμα. Μετά ανακάλυψα ότι ο στίχος, η μαντινάδα είναι ένα πράγμα που μπορώ να το γράψω και να το πω και να το τραγουδήσω!».
Έμπνευσή της η αστείρευτη “στροφή” της σκέψης της, που συνεχώς επεξεργάζεται ακούσματα και βιώματα σχετικά με τα πάθη, τον έρωτα, την αγάπη, την απόσταση.
Γέννημα-θρέμμα Πομπιανή και δε χάνει ποτέ την ευκαιρία να μιλά για τον τόπο της
«Θεωρώ ότι εμπνέομαι από τον έρωτα, την αγάπη, την απόσταση, τη σκέψη. Εγώ με τη σκέψη το ’χω πάρα πολύ. Η σκέψη για μένα είναι το παν. Λατρεύω να γράφω μαντινάδες σκέψης. Λέει, λοιπόν, μια μαντινάδα: “Αν έκανα τη σκέψη μου κόσμημα θα ’χες ήδη, το πιο βαρύ και ακριβό απάνω σου στολίδι...”».
Όπως επισημαίνει η ίδια, είναι πολλές φορές που, θέλοντας να της εκφράσουν την αξία και τη δύναμη των μαντινάδων της, την παρομοιάζουν με αντρικό μυαλό, μιας και η μαντινάδα για πολλούς θεωρούνταν αντρική υπόθεση.
«Όταν συγκεντρωθώ να γράφω, πάω πολύ μακριά, πολύ πίσω και σκέφτομαι πράγματα. Και χαρά όχι μόνο να πονάω ή να ’χω πίκρα ή στεναχώρια, είναι τα πάντα. Και θάνατο ακόμα. Μπορεί να σκεφτώ πώς ένιωσα εκείνη τη στιγμή και να το γράψω. Μια γυναίκα μπορεί να γράψει διαφορετικά, όμως υπάρχουν και γυναίκες που γράφουν και αντρίστικα».
Συνεργασίες μιας ζωής...
Η συζήτηση με τη Μάρω Γεωργιλαδάκη, όμως, απέκτησε σφυγμό στην πορεία αλλά και έντονο συναίσθημα, όταν της ζητήσαμε να αναφερθεί σε συνεργασίες καλλιτεχνικές που έδωσαν στις μαντινάδες της «φτερά για να πετάξουν», όπως είπε.
«Ο φίλος μου ο Διονύσης Κονδυλάκης τραγούδαγε. Έπαιρνε από μένα και τραγούδαγε, μετά σιγά-σιγά γνωρίσανε τον στίχο μου οι περισσότεροι Κρήτες καλλιτέχνες. Ο Γιώργης Καραγιώργης, δε, έχει γράψει πολλά πράγματα δικά μου. Επίσης, έχω συνεργαστεί με τον Μανόλη Κονταρό - γνωριστήκαμε μέσω του Νεκτάριου Κλωστράκη - αλλά και με τον Μπάμπη Τερζάκη. Από την άλλη, θα πρέπει να γνωρίζετε πως ο Νεκτάριος Σαμόλης έχει κάνει γνωστή μία από τις μαντινάδες μου, που λέει: “Στο πέρασμά του ο καιρός πολλά ξεκαθαρίζει, ποιος σ’ αγαπά, ποιος σε μισεί και ποιος σε υπολογίζει”».
Με το βλέμμα στην παράδοση - Οι μαντινάδες που αντικατοπτρίζουν τον εαυτό της
Ρίμες και μαντινάδες που “τσακίζουν κόκκαλα”, θα έλεγε κανείς, είναι το βασικό γνώρισμα αυτής της γυναίκας, που έχει αφιερώσει τη ζωή της στο μετερίζι της παράδοσης, παρότι τα τελευταία χρόνια έχει επιλέξει να ζει στην πρωτεύουσα, μακριά από την Κρήτη της. Ρωτήθηκε εάν ξεχωρίζει και ποιες από τις μαντινάδες που γεννήθηκαν σε περίεργες στροφές... της σκέψης.
Γέννημα-θρέμμα Πομπιανή και δε χάνει ποτέ την ευκαιρία να μιλά για τον τόπο της
«Όλες τις αγαπώ μετά που τις διαβάζω ή όταν έφτιαξα το βιβλίο που διάλεξα να βρω μαντινάδες. Αλλά εντάξει... η μαντινάδα που είναι η “Μάρω” είναι η εξής: “Εγώ δεν άλλαξα ποτέ, έχω την ίδια όψη, κι ας πολεμά η μοίρα μου το γέλιο να μου κόψει...”», συνεχίζοντας «... τον κόσμο που ονειρεύτηκα, δεν έχω ζήσει πράμα, φαίνεται λάθος εποχή μ’ έχει γεννήσει μάνα».
“Στα ζάλα μου” - Μεράκι για τη συγγραφή
Το 2011 αποφάσισε να γράψει ένα βιβλίο με τίτλο “Για τα μεράκια μας” μαζί με τον Απόστολο Καραπιδάκη και τον Νεκτάριο Σκουλά, το οποίο γνώρισε επιτυχία και ορισμένες μαντινάδες της μελοποιήθηκαν. Από τότε συνέχιζε να γράφει υπέροχες μαντινάδες, αλλά και να τις αναρτά στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο, πράγμα που την έκανε περισσότερο γνωστή. Το 2017, αφού είχε συγκεντρώσει αρκετό υλικό, κάνοντας μια επιλογή, αποφάσισε να εκδώσει το πρώτο της προσωπικό βιβλίο με τίτλο “Στα ζάλα μου”.
Το βιβλίο αυτό μέσα στις 220 σελίδες του περιέχει καταπληκτικές μαντινάδες αλλά και σπουδαία πολύστιχα στιχουργήματα, που έχουν να κάνουν με πολλά συναισθήματα, όπως η χαρά, ο πόνος, η φιλία, ο χωρισμός, ο θάνατος, αλλά και άλλα κοινωνικά θέματα που υπάρχουν στη ζωή μας.
Η Μάρω με δεξιοτεχνία, φαντασία και πρωτοτυπία, χρησιμοποιώντας αρκετές λέξεις της κρητικής διαλέκτου, καταφέρνει να εντυπωσιάζει και να συγκινεί. Διότι, αν δεν καταφέρεις να συγκινήσεις τον αναγνώστη που θα διαβάσει τα στιχουργήματά σου, σημαίνει ότι γράφεις κοινά πράγματα, που έχουν ξαναγραφτεί κατά κόρον στο παρελθόν.
Κλείνοντας την υπέροχή μας συνέντευξη για το βιβλίο της, είπε: «Στα ζάλα μου περήφανη νιώθω κι ας έχω λάθη, ποιος άνθρωπος γεννήθηκε μην πάθει για να μάθει...».
