Την ώρα που η ανατολική Κρήτη συνεχίζει να ταλαιπωρείται από έλλειψη νερού και ειδικά φέτος που κατά τη διάρκεια του υδρολογικού έτους οι βροχοπτώσεις ήταν φτωχές και η συγκράτηση των υδάτων πολύ μικρή λόγω της καρστικότητας του εδάφους, ο περιφερειακός σχεδιασμός υιοθετεί την αύξηση του δικτύου φραγμάτων, απορρίπτοντας κάθε άλλη λύση που θα μπορούσε να συνεπικουρήσει στην επάρκεια των υδατικών διαθέσιμων, όπως η αφαλάτωση, η οποία απορρίπτεται ως πολύ ακριβή αν και βαθμολογείται με πολύ υψηλό βαθμό τουλάχιστον ως προς τη μείωση της αβεβαιότητας.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι στη μελέτη της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης για την αξιοποίηση των νερών του Αλμυρού το εργοστάσιο αφαλάτωσης απορρίπτεται ως ακριβή λύση, ενώ προκρίνεται η άντληση του γλυκού νερού όποτε εκρέει από τον Αλμυρό, δηλαδή για 46 μέρες τον χρόνο και η μεταφορά του στο δίκτυο της ΔΕΥΑΗ, συνολική ποσότητα 1,65 εκατ. κυβικών. Ως δεύτερη καλύτερη λύση προτείνεται η μεταφορά του νερού του Αλμυρού, όποτε αυτό εκρέει γλυκό, σε ταμιευτήρα, δηλαδή σε ένα νέο φράγμα που θα πρέπει να φτιαχτεί ή να συνδεθεί, όπως για παράδειγμα τον Αποσελέμη, χωρητικότητας 21 εκατ. κυβικών.
Η μελετητική ομάδα που διερεύνησε τις δυνατότητες αξιοποίησης των υδάτων του Αλμυρού στο Ηράκλειο, του Αλμυρού του Αγίου Νικολάου και των πηγών της Μαλαύρας για λογαριασμό της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης υπερκοστολόγησε τις τιμές της αφαλάτωσης, βγάζοντας αυτή τη λύση εκτός συναγωνισμού και υιοθέτηση είτε τη μεταφορά περιορισμένης ποσότητας στη ΔΕΥΑΗ, είτε στη δημιουργία φραγμάτων ενός ολοκαίνουργιου ή τη μετατροπή της φυσικής λίμνης του Αλμυρού με ανύψωση της στέψης και τη δημιουργία ταμιευτήρα ανάντη.
Όπως αποκάλυψε αφήνοντας σαφέστατες αιχμές για τους μελετητές ο Dr - Ing και πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Sychem Αλέξανδρος Υφαντής, μιλώντας στην εκπομπή “Ελεύθερο Σημείο” της “ΚΡΗΤΗ TV” με τον Λευτέρη Συμβουλάκη, η μελετητική ομάδα βαθμολόγησε με λάθος βιβλιογραφικά στοιχεία τη λύση της αφαλάτωσης του Αλμυρού ποταμού, χρησιμοποιώντας οικονομικά στοιχεία που αφορούν στην αφαλάτωση νερού από τη θάλασσα την ώρα που η αλατότητα των νερών του Αλμυρού ποταμού είναι 20 φορές χαμηλότερη της θάλασσας και έθεσε εκτός πλάνου την αφαλάτωση, φέρνοντας στο προσκήνιο και πάλι τη δημιουργία νέων φραγμάτων, που σημαίνει ακριβές μελέτες, για ακριβά έργα και πολλά λεφτά σε χωματουργικά και αναδόχους την ώρα που η αφαλάτωση του Αλμυρού θα έλυνε μια και καλή το πρόβλημα του Ηρακλείου οριστικά.
Σύμφωνα με τον ίδιο λοιπόν, η μελέτη έβγαλε ότι ένα εργοστάσιο αφαλάτωσης θα κοστίσει 41 εκατ. ευρώ, υπολογίζοντας σε τιμές Ισραήλ που αφαλατώνει θάλασσα την αφαλάτωση από τον Αλμυρό, που έχει πολύ μικρότερη αλατότητα. Σύμφωνα με τον κ. Υφαντή, η μονάδα αφαλάτωσης 3.000 κυβικών κοστίζει 950.000 ευρώ, δηλαδή 316 ευρώ το κυβικό, και όσο μεγαλώνει η παραγωγή, η τιμή αυτή πέφτει. Αντιθέτως, οι βαθμολογητές της μελετητικής ομάδας στη μελέτη της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης αναφέρουν στη σελίδα 56 της μελέτης ότι η παραγωγή του κυβικού ανέρχεται σε 900-1.000 ευρώ και η τελική τιμή προς τον καταναλωτή θα είναι 0,77 ευρώ το κυβικό, ενώ ο κ. Υφαντής υποστηρίζει ότι θα είναι 0,16 ευρώ το κυβικό. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο, που λειτουργεί τη μονάδα των 5.000 κυβικών στο Μαλεβίζι, αυτή τη στιγμή το κυβικό κοστίζει 0,26 ευρώ και με τη χρήση φωτοβολταϊκών η τιμή θα πέσει στο 0,18, ενώ η τιμή πώλησης του νερού από τον ταμιευτήρα του Αποσελέμη φτάνει τώρα για παράδειγμα προς τη ΔΕΥΑΗ τα 0,30 ευρώ.
Ο κ. Υφαντής αναφέρει ακόμη ότι η πραγματική κατανάλωση ενέργειας για κάθε κυβικό είναι 1 kWh, ενώ η μελέτη κάνει λόγο για 2,5 kWh και χρησιμοποιούνται, όπως υποστηρίζει, τιμές Ισραήλ, που είναι σχεδόν τριπλάσιες των πραγματικών, καθώς το Ισραήλ αφαλατώνει θάλασσα!
Συγκεκριμένα, η μελέτη αναφέρει: «Στην περίπτωση της προτεινόμενης μονάδας αφαλάτωσης στον Αλμυρό Ηρακλείου, με βάση το μέγεθος της μονάδας ημερήσιας παραγωγής περί τα 41000 m3/d, το κόστος αρχικής εγκατάστασης για αφαλάτωση υφάλμυρου νερού, με βάση ενδεικτικές τιμές όλων των παραμέτρων από άλλες μεσογειακές χώρες, προκύπτει ίσο με 900-1.000 ευρώ/m3 που παράγεται ανά ημέρα. Δηλαδή το κόστος αρχικής εγκατάστασης εκτιμάται περί τα 40 εκατ. ευρώ».
Τα στοιχεία αυτά, όπως υποστήριξε ο κ. Υφαντής αλλά και ο γενικός διευθυντής της ΔΕΥΑ Μαλεβιζίου Γιώργος Κουγιουμτζάκης, μιλώντας στην εκπομπή της “ΚΡΗΤΗ TV”, δεν αποτυπώνουν τα πραγματικά δεδομένα και είναι η τριπλάσια τιμή από την πραγματική. Έτσι αξιολογήθηκαν 7 προτάσεις. Από αυτές κρατήθηκαν οι πέντε και εκτός βγήκε η λύση της υδρομαστευτικής στοάς της Κέρης, που δε βαθμολογήθηκε και χρονολογείται ως ιδέα από το 1969. Η μελετητική ομάδα πρόκρινε ως πιο συμφέρουσα λύση τον εντοπισμό της περιόδου γλυκού νερού και την απευθείας ενίσχυση του δικτύου της ΔΕΥΑΗ με απολήψιμο νερό περίπου 1,65 εκατ. κυβικά με άντληση μόνο 46 ημέρες, που θα κοστίσει περίπου 3-4 εκατ. ευρώ με νέους αγωγούς μεταφοράς του νερού.
Ως δεύτερη καλύτερη λύση προκρίνεται η δημιουργία ενός νέου φράγματος, προϋπολογισμού άνω των 70 εκατ. ευρώ, για την αποθήκευση 22 εκατ. κυβικών, και ως τρίτη καλύτερη λύση η ανύψωση στέψης στη φυσική λίμνη του Αλμυρού και η κατασκευή ουσιαστικά ταμιευτήρα με ύψος 20 μέτρων, η κατασκευή φράγματος αποθήκευσης ανάντη της πηγής με ταμιευτήρα χωρητικότητας 100 εκατ. κυβικών, σε υψόμετρο 200 μέτρων, και η δημιουργία μικρού υδροηλεκτρικού έργου 11 εκατ. Kwh τον χρόνο.
Τελευταία βαθμολογήθηκε η αφαλάτωση ως ακριβή λύση, αναφέροντας ότι για 41.000 κυβικά θα κοστίσει 41 εκατ. ευρώ, ενώ, όπως υποστηρίζει ο κ. Υφαντής, η πραγματική τιμή θα είναι περίπου στο 1/3 από αυτό που υπολόγισε η μελετητική ομάδα, βγάζοντας εκτός συναγωνισμού την αφαλάτωση και προκρίνοντας αγωγούς και φράγματα.
Ο ίδιος αποκάλυψε ότι ο Δήμος Μαλεβιζίου και ο Δήμος Ηρακλείου μέσω των ΔΕΥΑ βρίσκονται σε συνεχή επαφή, ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία, και πως ο Δήμος Ηρακλείου “σκέφτεται” ξανά τη λύση της αφαλάτωσης. Ο κ. Υφαντής είπε ότι ο Δήμος Ηρακλείου είναι έτοιμος να φέρει ξανά στο προσκήνιο τη συζήτηση για την υιοθέτηση αφαλάτωσης από τον Αλμυρό ποταμό, πως πολιτικά υπάρχει συμφωνία μεταξύ Καλοκαιρινού και Μποκέα και πως ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΗ Γ. Βουρεξάκης είναι απολύτως σύμφωνος να υιοθετήσει τη λύση της αφαλάτωσης, που μπορεί να συνεπικουρεί στην υδροδότηση του Ηρακλείου όταν το φράγμα Αποσελέμη δεν μπορεί να δώσει νερό σε περιόδους μακράς ανομβρίας!
Οι προτάσεις για τον Αλμυρό - Ποιες είναι οι πιο συμφέρουσες
Συνοπτικά οι προτάσεις αξιοποίησης της πηγής του Αλμυρού Ηρακλείου, εκ των οποίων προτείνονται ως πιο συμφέρουσες η 3η για μεταφορά του γλυκού νερού στη ΔΕΥΑΗ, αμέσως μετά η 2η για δημιουργία φράγματος και εν συνεχεία η 1η για ανύψωση φράγματος στην υπάρχουσα λίμνη του Αλμυρού, με την 4η για υδρομαστευτική στοά να απορρίπτεται και την 5η για αφαλάτωση να κρίνεται ως “πολύ ακριβή” είναι οι ακόλουθες:
1. Ανύψωση φράγματος και κατασκευή ταμιευτήρα
Πρόκειται για την ανύψωση του υπάρχοντος φράγματος στα 20 m, την κατασκευή φράγματος αποθήκευσης ανάντη της πηγής με ταμιευτήρα χωρητικότητας 100 εκατ. m3 σε υψόμετρο 200-300 m, την άντληση του νερού της πηγής και τη μεταφορά του στον ταμιευτήρα και την παράλληλη δημιουργία μικρού υδροηλεκτρικού έργου (ΜΥΗΕ) ετήσιας παραγωγής 11 εκατ. kwh.
2. Εντοπισμός περιόδου γλυκού νερού - αποθήκευση σε ταμιευτήρα
Η πρόταση στηρίζεται στην παρατήρηση ότι 1-2 μήνες τον χειμώνα το νερό της πηγής είναι κατάλληλο για διάφορες χρήσεις. Υπάρχει πρόταση για φράγμα στον Ταβερώνα και ταμιευτήρα 10-22 εκατ. m3. Η πρόταση που αναλύεται παρακάτω αναφέρεται στον ταμιευτήρα των 22 εκατ. m3.
3. Εντοπισμού περιόδου γλυκού νερού και απευθείας ενίσχυση του δικτύου της ΔΕΥΑΗ
Η πρόταση περιλαμβάνει κατασκευή αντλιοστασίου παρά την πηγή και σύνδεσή του με τη δεξαμενή Κέρης χωρητικότητας 750 m3 σε υψόμετρο +283, με χαλυβδοσωλήνα 1820 m διαμέτρου Φ500mm. Η πρόταση αφορά στην αξιοποίηση συνολικού ετήσιου όγκου νερού 1.656.000 m3 με άντληση σε 46 ημέρες.
4. Στοά υδρομάστευσης
Η πρόταση αφορά στην ανόρυξη κύριας υδρομαστευτικής στοάς μήκους περί το 1,2-1,8 km με διατομή 18-20 m2 και δύο κάθετων συμπληρωματικών στοών. Έχουν προταθεί δύο οριζοντιογραφικά εναλλακτικές λύσεις. Η παροχή του έργου εκτιμάται από τους προτείνοντες ότι θα είναι στα 13-30 m3/s.
5. Εργοστάσιο αφαλάτωσης
Η κατασκευή εργοστασίου αφαλάτωσης κατάντη της πηγής για αφαλάτωση του υφάλμυρου νερού της πηγής. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η παραγωγή 20.000-50.000 m3/d μπορεί να παράγεται από ένα μικρό εργοστάσιο αφαλάτωσης με κόστος περί τα 0,50-0,60 €/m3 και κατανάλωση ενέργειας που δεν ξεπερνά τα 3 kwh/m3.
