Τα πρώην Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (ΤΕΙ) υπήρξαν για χρόνια πυλώνες τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Οι απόφοιτοί τους, εξοπλισμένοι με πρακτικές γνώσεις και δεξιότητες υψηλής ζήτησης, αποτέλεσαν σημαντικό κεφάλαιο για την παραγωγική οικονομία και την κοινωνική ανάπτυξη. Ωστόσο, σήμερα, παρά την αναβάθμιση αυτών των ιδρυμάτων σε πανεπιστημιακές σχολές, οι ίδιοι οι απόφοιτοι βρίσκονται αντιμέτωποι με μια σειρά από προβλήματα που υπονομεύουν το εργασιακό τους μέλλον και την κοινωνική τους καταξίωση.
«Σχεδόν 400.000 απόφοιτοι των πρώην Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΤΕΙ) βρίσκονται ακόμα εγκλωβισμένοι σε ένα πολύπλοκο νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο, το οποίο αδυνατεί να αναγνωρίσει πλήρως τα προσόντα τους και να κατοχυρώσει τα επαγγελματικά τους δικαιώματα», δηλώνει μιλώντας στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr ο πρόεδρος του Ανεξάρτητου Πανελλήνιου Συλλόγου Αποφοίτων ΤΕΙ, Λάμπρος Ανδριανάκης.
Οι πτυχιούχοι αυτοί βιώνουν ένα παράδοξο και αδικαιολόγητο πρόβλημα: παρότι έχουν ολοκληρώσει σπουδές Ανώτατης Εκπαίδευσης και παρότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο τα πτυχία τους είναι ισότιμα με τα πανεπιστημιακά πτυχία Bachelor, στην ελληνική πραγματικότητα αντιμετωπίζουν πλήθος νομικών, θεσμικών και επαγγελματικών περιορισμών. Η αναγνώριση, η κατοχύρωση επαγγελματικών δικαιωμάτων και η δυνατότητα ισότιμης ένταξης στην αγορά εργασίας παραμένουν ζητήματα που εκκρεμούν επί δεκαετίες.
Η ουσία του προβλήματος
Όπως εξηγεί ο κ. Ανδριανάκης, «παρά τις μεταρρυθμίσεις και τις συγχωνεύσεις που έλαβαν χώρα τα τελευταία χρόνια στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης, η ισοτιμία των πτυχίων ΤΕΙ με τα πτυχία κατηγορίας 6 (πτυχίο Bachelor) δεν έχει κατοχυρωθεί νομικά, ούτε έχει μεταφερθεί αποτελεσματικά στην ελληνική νομοθεσία και στην πρακτική του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Επίσης, στην Ελλάδα έχουμε άλλο ένα παράδοξο, να μην αναγνωρίζονται επαγγελματικά δικαιώματα από μεταπτυχιακές σπουδές».
Η Ελλάδα έχει ενσωματώσει στο εθνικό της σύστημα το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων (ΕΠΠ), το οποίο από το 2017, βάσει της επίσημης έκθεσης αντιστοίχισης, κατατάσσει τα πτυχία πρώτου κύκλου (Bachelor) στο 6ο επίπεδο. Σε αυτό το επίπεδο τοποθετούνται εξίσου οι τίτλοι που απονέμονται από τα πανεπιστήμια αλλά και από τα πρώην ΤΕΙ, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων (EQF). Το 6ο επίπεδο, δηλαδή, ισοδυναμεί με πλήρη ανώτατη εκπαίδευση.
Πάνω από 400.000 πολίτες που έχουν πτυχία από πρώην ΤΕΙ μένουν εκτός Δημοσίου
Η Συνθήκη της Μπολόνιας, την οποία έχει υπογράψει και η Ελλάδα, αναγνωρίζει ως βασικό προσόν για την απόκτηση πτυχίου Bachelor την ολοκλήρωση 3 ετών σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης. Όμως στην ελληνική νομοθεσία, τα πρώην ΤΕΙ, που προσφέρουν ακριβώς αυτά τα προγράμματα, αντιμετωπίζονται ακόμα με διακρίσεις, τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε επαγγελματικό επίπεδο.
«Πρακτικά αυτό για τους πάνω από 400.000 πολίτες που έχουν πτυχία από πρώην ΤΕΙ σημαίνει ότι συχνά αποκλείονται από κρίσιμες διαδικασίες του Δημοσίου, δεν έχουν πλήρη δικαίωμα συμμετοχής στα Επιμελητήρια (π.χ. ΤΕΕ, ΟΕΕ, ΓΕΩΤΕΕ) και αντιμετωπίζουν περιορισμούς σε ψηφιακές πλατφόρμες που σχετίζονται με την άσκηση των επαγγελμάτων τους.
Παράλληλα, υφίστανται τον διαχωρισμό σε κατηγορίες ΠΕ (Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης) και ΤΕ (Τεχνολογικής Εκπαίδευσης), που δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους, ειδικά στον δημόσιο τομέα. Πρόκειται για διακρίσεις που δεν έχουν αντίκρισμα σε διεθνές επίπεδο, καθώς τα ISCED 2011 (το διεθνές σύστημα κατηγοριοποίησης εκπαιδευτικών επιπέδων της UNESCO) και τα ευρωπαϊκά πλαίσια έχουν εξαλείψει τέτοιους διαχωρισμούς», τονίζει ο πρόεδρος του Ανεξάρτητου Πανελλήνιου Συλλόγου Αποφοίτων ΤΕΙ.
Ο Ανεξάρτητος Πανελλήνιος Σύλλογος Αποφοίτων ΤΕΙ, που δημιουργήθηκε προκειμένου να παλέψει για την ανατροπή αυτής της αδικίας, διεκδικεί:
1. Νομοθετική αναγνώριση ενιαίου τίτλου Bachelor για όλους τους αποφοίτους πρώην ΤΕΙ, ανεξαρτήτως χρόνου αποφοίτησης, ως ισότιμου και αντίστοιχου με τα πανεπιστημιακά πτυχία, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων.
2. Έκδοση επαγγελματικών δικαιωμάτων βάσει του προγράμματος σπουδών, χωρίς την απαίτηση “συνάφειας” με άλλες ανώτατες σχολές, ώστε να αρθούν διακρίσεις και αποκλεισμοί.
3. Άρση των διαχωρισμών μεταξύ διπλωματούχων και πτυχιούχων, ΠΕ και ΤΕ, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται στα διεθνή ακαδημαϊκά πρότυπα και δημιουργούν αδικίες στην εργασία και στην εξέλιξη στον δημόσιο τομέα.
4. Δυνατότητα επέκτασης των επαγγελματικών δικαιωμάτων μέσω μεταπτυχιακών και διδακτορικών σπουδών.
5. Κατάργηση των αποκλεισμών από επιμελητήρια και ηλεκτρονικές πλατφόρμες του κράτους (όπως το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, Οικονομικό Επιμελητήριο, Γεωτεχνικό Επιμελητήριο, e-adeies κ.λπ.), ώστε οι απόφοιτοι πρώην ΤΕΙ να μπορούν να ασκούν το επάγγελμα ισότιμα και να συμμετέχουν ενεργά στο επαγγελματικό γίγνεσθαι.
Πρόσφατη κινητικότητα και πολιτική υποστήριξη
Ο Σύλλογος έχει ήδη ξεκινήσει σειρά επαφών με πολιτικούς εκπροσώπους σε όλη τη χώρα, επιδιώκοντας διακομματική συναίνεση και άμεσες νομοθετικές πρωτοβουλίες. Κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον πρώην υπουργό και βουλευτή Ηρακλείου κ. Λευτέρη Αυγενάκη, τέθηκαν με σαφήνεια όλα τα παραπάνω αιτήματα και κατατέθηκε η επίσημη Έκθεση Αντιστοίχισης του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων με το Ευρωπαϊκό, η οποία πιστοποιεί την ισοτιμία των τίτλων.
Ο κ. Αυγενάκης, ο ίδιος απόφοιτος ΤΕΙ και γνωστός για τη στήριξη των δικαιωμάτων αυτών, δεσμεύτηκε να μεταφέρει τα αιτήματα στον αρμόδιο υπουργό Παιδείας κ. Ζαχαράκη και να βοηθήσει με κάθε δυνατό τρόπο.
Ο Σύλλογος πραγματοποίησε συνάντηση και με τον βουλευτή Ηράκλειου του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής κ. Φραγκίσκο Παρασύρη. Ο κ. Παρασύρης κατανόησε πλήρως τα αιτήματα του Συλλόγου και δήλωσε διατεθειμένος τόσο να καταθέσει ερώτηση στην αρμόδια υπουργό, όσο και να σταθεί αρωγός στις προσπάθειες του Συλλόγου.
Συνάντηση πραγματοποίησαν τα μέλη του Συλλόγου και με τον βουλευτή Ηράκλειου του ΣΥΡΙΖΑ Χάρη Μαμουλάκη, ο οποίος κατανόησε πλήρως το ζήτημα, τονίζοντας πως είναι επιτακτική η ανάγκη να λυθεί άμεσα και χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, σημειώνοντας πως κι ο ίδιος θα πιέσει στην κατεύθυνση αυτή.
Η αποκατάσταση μίας αδικίας - Είναι ζήτημα αξιοπρέπειας και ίσων ευκαιριών
Νωρίτερα, στις 16 Μαΐου 2025, ο Σύλλογος πραγματοποίησε συνάντηση με τον πρώην υφυπουργό Παιδείας, βουλευτή Α’ Αθηνών με τη Ν.Δ. και καθηγητή Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, κ. Άγγελο Συρίγο. Ο βουλευτής της Ν.Δ. αναφέρθηκε την προσπάθεια που είχε καταβάλει ως υφυπουργός Παιδείας, ώστε να λυθεί αυτό το πρόβλημα, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες εξέφρασε επιφυλάξεις για την εφαρμοσιμότητα λύσεων και αναγνώρισε την ανάγκη θεσμικής αποκατάστασης των αποφοίτων.
«Η διεκδίκηση των αποφοίτων πρώην ΤΕΙ δεν είναι απλώς μια γραφειοκρατική υπόθεση. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης, αξιοπρέπειας και ίσων ευκαιριών στην εργασία και την κοινωνία. Η μη αναγνώριση των πτυχίων και των επαγγελματικών δικαιωμάτων μας όχι μόνο μας αδικεί, αλλά στερεί από την ελληνική κοινωνία πολύτιμο ανθρώπινο δυναμικό. Η Πολιτεία οφείλει να κινηθεί γρήγορα και αποφασιστικά, εφαρμόζοντας τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και νομοθεσίες, για να κλείσει μια εκκρεμότητα που κρατάει δεκαετίες και βαραίνει το μέλλον χιλιάδων νέων επιστημόνων», σημείωσε μιλώντας στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr ο πρόεδρος του Συλλόγου Λάμπρος Ανδριανάκης.
Η επίλυση αυτών των ζητημάτων δεν αφορά μόνο τους αποφοίτους πρώην ΤΕΙ. Αφορά την αξιοπιστία της ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης, τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη βελτίωση της απασχολησιμότητας χιλιάδων επιστημόνων, που αποτελούν ζωτικό κομμάτι της αγοράς εργασίας.
Η ελληνική Πολιτεία οφείλει να τερματίσει τον διαχωρισμό και την αδικία που υφίστανται οι απόφοιτοι πρώην ΤΕΙ, ώστε να μην υπονομεύεται το επιστημονικό και επαγγελματικό τους μέλλον.
