Όσα “τυράκια” κι αν αμολάει η κυβέρνηση μέσω των συναρμόδιων υπουργών, υφυπουργών και γ.γ. του ΥΠ.ΕΝ., περί «παγώματος», «αλλαγών», μεταβατικών χρονικών περιθωρίων και ερμηνευτικών εγκυκλίων, το μόνο που υπάρχει επίσημα στο τραπέζι και μάλιστα σε πλήρη ισχύ, χωρίς καμία άλλη τροποποίηση, είναι το Προεδρικό Διάταγμα 194/25 για τις οριοθετήσεις των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων, που μετατρέπει οικόπεδα εν μία νυκτί σε χωράφια, κατακρημνίζοντας αξίες και περιουσίες χιλιάδων πολιτών.
Αν η βούληση ήταν άλλη, πρώτον δε θα περνούσε με Προεδρικό Διάταγμα, χωρίς καμία διαβούλευση, κρυφίως και από τους κυβερνητικούς βουλευτές (που είναι οι άμεσα υπόλογοι στους πολίτες και ψηφοφόρους τους), αλλά με νομοσχέδιο διαβούλευσης και συζήτησης στο Κοινοβούλιο και, δεύτερον, θα είχε ήδη αποσυρθεί πάραυτα αυτό το εκτρωματικό Π.Δ. Αντίθετα υφίσταται, κι εδώ η ευθύνη της κυβερνητικής πλειοψηφίας των βουλευτών είναι απόλυτη. Όχι μόνο υφίσταται, αλλά με φιοριτούρες, ασαφείς δηλώσεις, ευχολόγια και μελλοντολογία, επιχειρείται να κατευναστούν οι σφοδρές αντιδράσεις και κυρίως να μην αντιληφθεί στην πλειοψηφία της η κοινωνία το τι επιχειρείται να συντελεστεί με μία βίαιη ανακατανομή προς όφελος λίγων και οικονομικά πανίσχυρων συμφερόντων και κατά βάση εξωχώριων funds, η αναδιανομή οικοπέδων και γης.
Αναγνώστης μας πρόσφατα, με ένα μήνυμα στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr, μας έδωσε μια ευρύτερη διάσταση στην υπόθεση μετατροπής των οικοπέδων σε αξία χωραφιών, και όχι μόνο. Το μήνυμά του έλεγε χαρακτηριστικά: «Το νέο Προεδρικό Διάταγμα μού βγάζει εκτός αρτιότητας και δόμησης δύο οικόπεδα. Το ένα κληρονομιά απ' τον πατέρα μου και το άλλο αγορασμένο πανάκριβα από εμένα.
Έχω ακούσει και διαβάσει τα πάντα γύρω από την υπόθεση. Μου δημιουργήθηκε η εξής αρχικά απορία: Στα Ε9 όπου τα έχουμε (όλοι οι ιδιοκτήτες) και στα κτηματολόγια, τι θα γίνει;; Θα έχουμε ως οικόπεδο απλά χωράφια; Και τι θα γίνει με τους φόρους που έχουμε πληρώσει και θα εξακολουθήσουμε να πληρώνουμε;; “Τούτη την άνοιξη ραγιάδες, ραγιάδες, τούτο το καλοκαίρι...”».
Εγείρονται και θέματα συνταγματικότητας στο νέο Π.Δ.
Με το νέο Π.Δ. του ΥΠ.ΕΝ., που θεσμοθετήθηκε σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, για τη νέα οριοθέτηση των πάνω από 10.000 οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων της χώρας, εγείρονται δύο σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας, καθώς παραβιάζεται η προστασία της ιδιοκτησίας και η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών. Με τις ρυθμίσεις του Π.Δ. 194/15.04.2025, που αλλάζουν ριζικά και αιφνιδιαστικά την υφιστάμενη κατάσταση οικοδομησιμότητας και αρτιότητας στην περιουσία χιλιάδων πολιτών σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, περιαστικούς και μη, καταργούνται θεμελιωμένα εμπράγματα δικαιώματα των πολιτών και δημιουργούν ανεπανόρθωτη οικονομική βλάβη σε αυτούς.
Οι πολίτες, κατά σφοδρή παραβίαση της αρχής της ασφάλειας δικαίου, θα υποστούν απροσδόκητα και εν πολλοίς αδικαιολόγητα την αλλαγή των κανόνων δόμησης και αρτιότητας, με μεγάλη οικονομική βλάβη σε θεμελιωμένα από δεκαετίες εμπράγματα δικαιώματά τους. Με το παραπάνω Διάταγμα εγείρονται σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας με την ευθεία παραβίαση του άρθρου 17 του Συντάγματος για την προστασία της ιδιοκτησίας, αλλά επίσης και της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών, οι οποίοι, κατέχοντας με ποικίλους τρόπους ακίνητα εντός ορίων οικισμών και αποκτώντας τα με αξία οικοπέδων, εύλογα προσδοκούσαν τη μη απώλεια των δικαιωμάτων τους.
Το ζήτημα απασχόλησε την Ολομέλεια των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας κατά τη συνεδρίαση της 3ης/5/2025, κατόπιν εισήγησης του προέδρου του Δ.Σ. Ηρακλείου κ. Νίκου Λογοθέτη, η ρητή δε θέση της περιλαμβάνεται στην από 4/5/2025 ανακοίνωση των αποφάσεών της. Η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων εκφράζει τον έντονο προβληματισμό της για τις ρυθμίσεις του Π.Δ. 194/15.04.2025, που αλλάζουν ριζικά και αιφνιδιαστικά την υφιστάμενη κατάσταση οικοδομησιμότητας και αρτιότητας στην περιουσία χιλιάδων πολιτών σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων, περιαστικούς και μη, καταργούν θεμελιωμένα εμπράγματα δικαιώματα των πολιτών και δημιουργούν ανεπανόρθωτη οικονομική βλάβη σε αυτούς. Με τις ρυθμίσεις αυτές εγείρονται σοβαρά ζητήματα συνταγματικότητας, καθώς παραβιάζεται η προστασία της ιδιοκτησίας και η αρχή της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών.
Η Ολομέλεια καλεί την κυβέρνηση να διασφαλίσει άμεσα όλα τα υφιστάμενα σήμερα πάσης φύσεως δικαιώματα των ιδιοκτητών και ιδίως να διαφυλάξει την οικοδομησιμότητα ακινήτων που πληρούσαν τις προϋποθέσεις με το μέχρι τώρα νομικό και πολεοδομικό καθεστώς, με πλήρη σεβασμό προς την προστασία του περιβάλλοντος.
20 αποκαλυπτικές ερωτο-απαντήσεις για το Π.Δ. που μετατρέπει σε χωράφια περιουσίες οικοπέδων
Το neakriti.gr, θέλοντας μέσα στη “θολούρα” των ερμηνειών που επιχειρούν το ΥΠ.ΕΝ. και οι κυβερνητικοί επικοινωνιακοί “παπαγάλοι” να μπλέξουν τους πολίτες, ώστε να μην αντιληφθούν το πόσο καταστροφικό θα είναι για τις περιουσίες τους αυτό που συντελείται ήδη με το Π.Δ. που είναι σε κανονική ισχύ, χωρίς καμία αναστολή ή εμπλοκή, απευθύνθηκε σε έναν εκ των κορυφαίων στην ανάλυση του θέματος, τον αρχιτέκτονα-μηχανικό με ειδίκευση στην πολεοδομική και οικιστική νομοθεσία και μέλος της επιτροπής του ΤΕΕ που μετείχε στη χάραξη των ορίων των οικισμών το 1985, Ηρακλής Πυργιανάκη.
Μέσα από 20 ερωτήσεις-απαντήσεις που του θέσαμε για τις ανάγκες του ρεπορτάζ αποτυπώνει ανάγλυφα το μέγεθος της βίαιης ανατροπής περιουσιακών στοιχείων για εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες και ιδιοκτήτες ανά την Ελλάδα. Ταυτόχρονα με την παράθεση ενδεικτικά ενός τοπογραφικού της Εμπάρου στον Δήμο Βιάννου, δίνει και ένα παράδειγμα τού τι θα συμβεί σε περιουσίες με τη μείωση των ορίων του οικισμού:
1) Τι σημαίνει μείωση ορίων οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων;
«Ένα πολύ μεγάλο μέρος οικοπέδων που, σήμερα, βρίσκονται εντός οικισμού, θα βρεθεί εκτός σχεδίου. Δηλαδή, από οικόπεδα μετατρέπονται σε χωράφια».
2) Ποιες οι επιπτώσεις;
«Άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα μετατρέπονται σε μη άρτια και μη οικοδομήσιμα».
3) Ποιο το πραγματικό ιστορικό της υπόθεσης;
«Η κυβέρνηση και το Συμβούλιο της Επικρατείας ισχυρίζονται ότι η οριοθέτηση των οικισμών που έγινε το 1985 είναι παράνομη, διότι είχε υπογραφεί από τους νομάρχες και δεν τηρήθηκαν στοιχειώδεις κανόνες σχεδιασμού. Οι δηλώσεις αυτές είναι εντελώς ψευδείς, αφού, πρώτον, το Π.Δ. 24.4/3/5/1985 πριν υπογραφεί και δημοσιευτεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θεωρήθηκε νόμιμο με την υπ’ αριθμόν 342/1985 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας και, δεύτερον, πριν υπογραφούν τα όρια από τους νομάρχες προηγήθηκε μία μακροχρόνια και επίπονη διαδικασία χωροθέτησης, η οποία προβλεπόταν από το Π.Δ. Συγκεκριμένα, έγιναν μελέτες για κάθε οικισμό από εξειδικευμένα γραφεία που ασχολούνται με τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό, αφού έλαβαν υπόψη τις περιοχές ακαταλληλότητας, όπως αρχαιολογικούς χώρους, εδάφη με κλίση μεγαλύτερη του 30%, ρέματα, ζώνες υψηλής παραγωγικότητας και κεντρικούς οδικούς άξονες. Τους ίδιους περιορισμούς θέτει και το νέο Π.Δ. 194/2025.
Επιπλέον, γνωμοδότησαν τότε τα Κοινοτικά Συμβούλια, το Συμβούλιο Οικισμών Χωροταξίας και Περιβάλλοντος. Έγιναν για κάθε οικισμό δελτία Αρχιτεκτονικής Φυσιογνωμίας, λήφθηκαν υπόψη τα πληθυσμιακά κριτήρια της τελευταίας απογραφής, έγινε κατηγοριοποίηση των οικισμών σε μικρούς, μεσαίους και μεγάλους-παραλιακούς, περιαστικούς, δυναμικούς κ.λπ. Αντίστοιχοι χαρακτηρισμοί προβλέπονται και από το νέο Π.Δ. 194/2025».
4) Πότε θα ισχύσει το νέο Π.Δ. 194/2025;
«Το υπουργείο έχει αναθέσει και είναι σε εκπόνηση 250 τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια για όλους τους Δήμους της χώρας και αυτό στα πλαίσια υλοποίησης ενός αναπτυξιακού σχεδίου 750.000.000 ευρώ. Το πρόγραμμα έχει ξεκινήσει και πολλά σχέδια είναι να παραδοθούν το καλοκαίρι του 2025 και το αναπτυξιακό πρόγραμμα έχει ορίζοντα υλοποίησης το τέλος του 2025, ειδάλλως η Ελλάδα θα υποχρεωθεί να επιστρέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση το παραπάνω ποσό. Οι μελετητές των σχεδίων αυτών πρέπει να ολοκληρώσουν τα σχέδια έως εκείνη την περίοδο. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να οριοθετήσουν τους οικισμούς με βάση το νέο Π.Δ. 194/2025, εφόσον αυτό δεν τροποποιηθεί. Μετά την ολοκλήρωση των σχεδίων αυτών, θα δημοσιευτούν με Π.Δ. σε ΦΕΚ και θα έχουν άμεση ισχύ».
5) Τι προτείνει το νέο Π.Δ. για την οριοθέτηση των οικισμών;
«Προτείνει τρεις ζώνες. Τη Ζώνη Α, η οποία περιλαμβάνει τα όρια του οικισμού που είχε το 1923. Τη Ζώνη Β, η οποία περιλαμβάνει τα όρια του πυκνοδομημένου τμήματος, από τα όρια της Ζώνης Α έως τα όρια του 1983, και τη Ζώνη Β1, η οποία με τη σειρά της περιλαμβάνει τα αραιοδομημένα τμήματα από τα όρια της Ζώνης Α’ έως τα όρια του 1983».
6) Υπάρχει τρικ με την περίφημη Ζώνη Γ’ που επικαλείται το υπουργείο;
«Το υπουργείο είχε προτείνει άλλη μία Ζώνη Γ’, που θα περιλάμβανε στην ουσία τα υπόλοιπα όρια έως του 1985 με ελάχιστο εμβαδόν, χωρίς παρεκκλίσεις, τα 2.000m2 και θα ήταν εκτός σχεδίου. Αυτή η ζώνη, σύμφωνα με το Συμβούλιο της Επικρατείας, δεν εγκρίθηκε και δε συμπεριλήφθηκε στο Π.Δ. 194/2025. Βέβαια, και να είχε συμπεριληφθεί θα ήταν δώρο άδωρο, αφού τα όρια όλων των οικισμών είχαν οριοθετηθεί με αρτιότητα οικοπέδων τα 300m2, 500 m2, 750 m2, 1.000 m2 και 1.500 m2 ανάλογα με τον οικισμό. Άρα, όλα τα οικόπεδα που έχουν μεταβιβαστεί με τις παραπάνω αρτιότητες θα ήταν μη άρτια και μη οικοδομήσιμα».
7) Πόσοι οικισμοί της Ελλάδας επηρεάζονται;
«Περίπου 12.600 οικισμοί».
8) Η μείωση των ορίων των οικισμών, εάν αυτή εφαρμοστεί, πόσο ποσοστό οικοδομικής γης θα επηρεάσει;
«To 85% της επιφάνειας των οικοπέδων που βρίσκονται εντός οικισμών μετατρέπονται σε χωράφια».
9) Οικονομικά πώς μεταφράζεται αυτή η μείωση των ορίων;
«Η αξία των οικοπέδων μειώνεται 8 με 10 φορές από τη μετατροπή τους από οικόπεδα σε χωράφια».
10) Τι ισχύει για όσους έχουν βγάλει νόμιμη οικοδομική άδεια, έχουν χτίσει και τώρα βρίσκονται εκτός οικισμού;
«Το Π.Δ. 194/2025 αναφέρει ότι δε θα έχουν καμία επίπτωση και όσοι έχουν οικοδομικές άδειες ή θα προλάβουν να εκδώσουν οικοδομική άδεια, έως ότου εκδοθεί το Π.Δ., θα είναι νομίμως υφιστάμενες, ανεξάρτητα εάν βρίσκονται εκτός του οικισμού. Όμως, προσοχή, διότι νομικοί κύκλοι λένε ότι πιθανόν να κινδυνεύουν και αυτοί από μια ενδεχόμενη προσφυγή στα δικαστήρια από τους γείτονές τους, βλ. και απόφαση Ολομέλειας Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, που με ομόφωνο ψήφισμα προειδοποιεί ότι το Π.Δ. 194/15-04-2025 είναι προδήλως παράνομο και έχει πρόβλημα αντισυνταγματικότητας. Από τη στιγμή που βγήκαν άκυρες οι αποφάσεις των νομαρχών, δεν προστατεύονται ρητά και όλες οι οικοδομικές άδειες που είχαν εκδοθεί βάσει αυτών των αποφάσεων .Καλό θα ήταν να συμβουλευτούν και τους δικηγόρους τους».
11) Μπορεί να γίνει αναθεώρηση σε κτίσμα που τώρα θα βρίσκεται εκτός οικισμού;
«Επιτρέπεται η ενημέρωση και η αναθεώρηση οικοδομικών αδειών σε ισχύ και για παράταση ισχύος, όπως επίσης και η έκδοση αδειών μικρής κλίμακας, σύμφωνα με τους όρους δόμησης, σύμφωνα με τους οποίους εκδόθηκε η άδεια, με την προϋπόθεση ότι δεν αυξάνεται ο συντελεστής δόμησης που προβλέπεται από την οικοδομική άδεια».
12) Μπορεί να γίνει προσθήκη σε κατοικίες που δεν εξάντλησαν τον συντελεστή δόμησης;
«ΟΧΙ! Όλες οι μεταγενέστερες προσθήκες γίνονται με τους νέους όρους δόμησης και εφόσον το οικόπεδο θα βρίσκεται πλέον εκτός σχεδίου, θα χρειάζεται εμβαδόν 4.000 m2, και πρόσοψη 25m σε αναγνωρισμένο-κοινόχρηστο δρόμο».
13) Να επισπεύσουν να εκδώσουν οικοδομικές άδειες έως ότου δημοσιευτούν τα χωροταξικά σχέδια;
«Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να συμβουλευτούν τους μηχανικούς τους, αλλά όμως, θα πρέπει να έχουν υπόψη ότι προϋπόθεση για έκδοση οικοδομικών αδειών είναι να υπάρχει έγκριση από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και προέγκριση από την Πολεοδομία. Γνωρίζοντας ότι αυτές οι υπηρεσίες υπολειτουργούν λόγω έλλειψης προσωπικού, μπορεί οι ιδιοκτήτες να μην προλάβουν. Επιπλέον, ελλοχεύει ο κίνδυνος ακύρωσης της άδειας, από οποιονδήποτε την προσβάλλει δικαστικώς».
14) Μπορεί κάποιος να ζητήσει χρήματα πίσω από εφορία για φόρους που πλήρωσε και τον ΕΝΦΙΑ για οικόπεδα, που θα βρεθούν εκτός σχεδίου;
«Από τη στιγμή που για να γίνει η αγορά ο μηχανικός έχει βεβαιώσει ότι το οικόπεδο είναι άρτιο και οικοδομήσιμο, είναι σχεδόν αδύνατον να πάρει χρήματα πίσω».
15) Η κυβέρνηση λέει ότι δεν έχει αλλάξει το παραμικρό και ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας των πολιτών.
«Ο συγκεκριμένος ισχυρισμός είναι παραπλανητικός. Όσο το Π.Δ. 194/2025 δεν αποσύρεται ή δεν τροποποιείται, παραμένει σε ισχύ και είναι εφαρμοστέο».
16) Γιατί η κυβέρνηση έφερε ξαφνικά αυτό το Π.Δ. 194/2025;
«Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι εντελώς ξαφνικά. Όλα ξεκίνησαν με την κατάργηση των παρεκκλίσεων της εκτός σχεδίου δόμησης, με τον Ν. 4759/2020. Ήρθε τώρα η κατάργηση των ορίων των οικισμών μικρότερων των 2.000 κατοίκων και ακολουθεί στο αμέσως προσεχές διάστημα η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης, αφού είναι έτοιμο για κατάθεση το νομοσχέδιο όπου αναφέρει ότι για να είναι άρτιο ένα αγροτεμάχιο εκτός σχεδίου, πρέπει να έχει ελάχιστο εμβαδόν 4.000m2 και να έχει πρόσοψη σε δρόμο, προϋφιστάμενο του 1977. Ήδη το υπουργείο έχει ανακοινώσει ότι ολοκλήρωσε την καταγραφή όλων των δρόμων σε όλη την επικράτεια».
17) Γιατί το κάνει αυτό η κυβέρνηση;
«Εξυπηρετούνται οικονομικά συμφέροντα: Α) όσων επιθυμούν να κάνουν ιδιωτική πολεοδόμηση που θα αγοράσουν αγροτεμάχια- “φιλέτα” πολύ φθηνά, ως εκτός σχεδίου, θα πολεοδομήσουν αυτές τις περιοχές και στη συνέχεια θα πουλήσουν πανάκριβα οικόπεδα ή σπίτια, που θα ανοικοδομήσουν σε αυτές τις περιοχές, Β) Οι ιδιώτες που επιθυμούν να επενδύσουν στον τουρισμό θα αγοράσουν φθηνή γη και θα ανοικοδομήσουν τουριστικά κτήρια, με αυξημένο, μάλιστα, συντελεστή δόμησης, Γ) Πριμοδοτείται η αστυφιλία με το να συγκεντρώσει όλους τους πολίτες στα μεγάλα αστικά κέντρα και, συνεπώς, θα ερημώσει παντελώς η ύπαιθρος».
18) Ποιοι έχουν αντιδράσει έως τώρα;
«Όλος ο επιστημονικός κόσμος έχει εκφράσει τη διαφωνία του: α) το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ), β) η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδων (ΚΕΔΕ), γ) η Ολομέλεια των Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας, δ) όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ε) πολύ μεγάλος αριθμός βουλευτών του κυβερνόντος κόμματος έχουν ζητήσει την απόσυρση του Π.Δ. 194/2025».
19) Τι μπορεί να κάνει η κυβέρνηση;
«Εάν το επιθυμεί, μπορεί να φέρει νόμο στη Βουλή που να καταργεί το Π.Δ. 194/2025 ή να φέρει νέο Π.Δ. που να τροποποιεί το ισχύον».
20) Τι μπορεί να κάνει ο απλός πολίτης που θίγεται από το Π.Δ. 194/2025;
«Ο κάθε Έλληνας πολίτης οφείλει να αντιδράσει, ατομικά ή συλλογικά, με κάθε νόμιμο τρόπο. “Φωνή λαού οργή Θεού”!!! Πολύ καλό παράδειγμα αποτελούν οι πρόσφατες μαζικές διαδηλώσεις για τα Τέμπη, όπου έφεραν την κυβέρνηση και όλους τους υπεύθυνους σε πολύ δυσχαιρή θέση».
Συνεχίζονται οι αντιδράσεις
Για ένα Προεδρικό Διάταγμα που αλλάζει τα δεδομένα για χιλιάδες ιδιοκτήτες σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων και επιφέρει σημαντικές ανατροπές στον πολεοδομικό χάρτη της υπαίθρου της πατρίδας μας κάνουν λόγο οι φορείς του τόπου, που ζητούν από την κυβέρνηση να αντιληφθεί το σοβαρό πρόβλημα που δημιουργείται.
Σχέδιο ψηφίσματος για απόφαση στην προγραμματισμένη τακτική συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης τη 15η Μαΐου κατέθεσε η παράταξη της μείζονος αντιπολίτευσης του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης “Η Κρήτη μας Αλλιώς”, με επικεφαλής τον Σπύρο Δανέλλη.
Στο σχέδιο ψηφίσματος, η μείζονα αντιπολίτευση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης ζητά την κατάργηση του Π.Δ. 129/2025 για την οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων και να ξεκινήσει η συζήτηση από μηδενική βάση με τους εκπροσώπους των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού, καθώς και με τη διοίκηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, για ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο και αυτοδιοικητικά συμμετοχικό πλαίσιο οριοθέτησης των οικισμών και την εξεύρεση μιας ρεαλιστικής και εφαρμόσιμης λύσης, που δε θα υποβαθμίζει την αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής υπαίθρου, χωρίς να μειοδοτεί και να υποβαθμίζει την αξία των περιουσιών των πολιτών.
Μεταξύ άλλων, στο κείμενο της εισηγητικής έκθεσης και του κατατεθέντος ψηφίσματος τονίζονται τα εξής: «Το νέο Π.Δ. έχει προκαλέσει εύλογη ανησυχία και έντονες αντιδράσεις τόσο στους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όσο και στην κοινωνία, λόγω της αυστηρής, αναδρομικής προσέγγισης στην οριοθέτηση των οικισμών, με βάση την κατάσταση που επικρατούσε το 1983.
Η επιλογή αυτή οδηγεί στον αποκλεισμό μεταγενέστερα ανεπτυγμένων περιοχών, με αποτέλεσμα χιλιάδες οικόπεδα να χάνουν την οικοδομησιμότητά τους και να σημειώνεται σοβαρή απαξίωση περιουσιών, πλήττοντας κυρίως τη μικροϊδιοκτησία στην ύπαιθρο. Επιπλέον, το Π.Δ. απαγορεύει ρητά κάθε δυνατότητα επέκτασης των υφιστάμενων ορίων, ακόμη και σε περιπτώσεις αποδεδειγμένης ανάγκης, παραπέμποντας αποκλειστικά στη χρονοβόρα και κοστοβόρα διαδικασία εκπόνησης ΤΠΣ και ΕΠΣ, κάτι που κρίνεται ανέφικτο για πολλούς Δήμους λόγω έλλειψης πόρων και τεχνικής υποστήριξης.
Επιπλέον, οι φορείς σχολιάζουν ότι το νέο πλαίσιο βασίζεται αποκλειστικά σε παλιές απογραφές και αεροφωτογραφίες, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη σημερινή αναπτυξιακή δυναμική πολλών περιοχών - ιδιαίτερα σε οικισμούς κοντά σε νέα έργα υποδομής ή περιοχές με πληθυσμιακή πίεση.
Τέλος, δημιουργεί σοβαρές ανισότητες: π.χ. δύο όμορα οικόπεδα μπορεί να βρίσκονται στην ίδια λειτουργική ενότητα, αλλά να αντιμετωπίζονται διαφορετικά ως προς τη δυνατότητα δόμησης, με βάση παρωχημένα ή τυπικά κριτήρια. Με βάση όλα τα παραπάνω δεδομένα, ζητούμε από τους συναδέλφους μας περιφερειακούς συμβούλους να υπερψηφίσουν στην προγραμματισμένη συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης της 15η Μαΐου 2025 το παρακάτω ψήφισμα:
Το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης εκφράζει την αντίθεσή του στο Προεδρικό Διάταγμα 129/2025 (ΦΕΚ Δ’ 194/15.05.2025) με τίτλο “Καθορισμός κριτηρίων, τρόπου και διαδικασιών οριοθέτησης των οικισμών της χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, περιλαμβανομένων και των προϋφιστάμενων του 1923, καθώς και καθορισμός χρήσεων γης και γενικών όρων και περιορισμών δόμησης”.
Η οριζόντια εφαρμογή του εν λόγω Προεδρικού Διατάγματος, το οποίο προβλέπει όχι μόνο την απαγόρευση διεύρυνσης των ορίων των οικισμών, αλλά και την αναδρομική συρρίκνωση αυτών, όπως και την επιβολή νέων αυστηρότερων όρων δόμησης, δημιουργεί σειρά από ανορθολογισμούς και αδικίες προς τους πολίτες, υπονομεύοντας κατάφωρα την ασφάλεια δικαίου, όπως και θεμελιώδη συνταγματικά δικαιώματα περί ιδιοκτησίας.
Με το εν λόγω Προεδρικό Διάταγμα επέρχονται σημαντικές αλλαγές στα δεδομένα που αφορούν χιλιάδες ιδιοκτήτες γης σε οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων.
Το Π.Δ. οδηγεί σε δραματική απαξίωση της ιδιωτικής ακίνητης περιουσίας στους οικισμούς αυτούς, καθώς χιλιάδες ακίνητα καθίστανται μη άρτια, μη οικοδομήσιμα, με αποτέλεσμα την πλήρη απώλεια της αξίας τους.
Το νέο πλαίσιο που θα δημιουργηθεί με την εφαρμογή του Π.Δ. θα οδηγήσει σε “πολεοδομικό αποκλεισμό” πολλών περιοχών της ελληνικής υπαίθρου, με αποτέλεσμα την αναπτυξιακή υποβάθμιση, τον μαρασμό και την ερήμωσή της.
Το Περιφερειακό Συμβούλιο Κρήτης καλεί την κυβέρνηση να προχωρήσει στην κατάργηση του Π.Δ. 129/2025 και να ξεκινήσει συζήτηση από μηδενική βάση με τους εκπροσώπους των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού, καθώς και με τη διοίκηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας, για ένα επιστημονικά τεκμηριωμένο και αυτοδιοικητικά συμμετοχικό πλαίσιο οριοθέτησης των οικισμών και την εξεύρεση μιας ρεαλιστικής και εφαρμόσιμης λύσης, που δε θα υποβαθμίζει την αναπτυξιακή προοπτική της ελληνικής υπαίθρου».
Η πρόταση του Γιάννη Κουράκη
Να ανακληθεί το Π.Δ. και να αρχίσει άμεσα η διαβούλευση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τα Τεχνικά Επιμελητήρια και άλλους φορείς, ώστε να υπάρξει το βέλτιστο αποτέλεσμα για τις τοπικές κοινωνίες, τους πολίτες, αλλά και το περιβάλλον, ζητά ο πρώην υφυπουργός και αυτοδιοικητικός Γιάννης Κουράκης, που τοποθετείται με σαφήνεια σχετικά με το Προεδρικό Διάταγμα (ΦΕΚ 194/Δ/15-4-2025). Όπως σημειώνει, το Διάταγμα δημιουργεί πλήθος προβλημάτων και ασάφειες, καθώς αγνοεί θεσμικά δεδομένα του παρελθόντος και επιβάλλει ενιαίες ρυθμίσεις, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.
Ο κ. Κουράκης ζητά την άμεση ανάκληση του Π.Δ. και προτείνει διάλογο με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς, για την επίτευξη ενός δικαιότερου και αποτελεσματικότερου πλαισίου. Όπως τονίζει ο κ. Κουράκης, το Π.Δ. «δε λαμβάνει υπόψη ότι τα όρια των οικισμών που επιβλήθηκαν με το Π.Δ. 1985 - ΦΕΚ 181/Δ και σύμφωνα με τις διατάξεις του, μελετήθηκαν από ομάδες αρμόδιων μηχανικών, υπεβλήθηκαν στα σχετικά συμβούλια “ΣΧΟΠ” και στη συνέχεια εκδόθηκαν Αποφάσεις Νομαρχών, οι περισσότερες εξ αυτών δημοσιευμένες σε ΦΕΚ», με τον ίδιο να επισημαίνει πως «θα έπρεπε το νέο Π.Δ. να δίνει οδηγίες στην εξέταση του κάθε οικισμού από τους μελετητές, οι οποίοι να ελέγξουν την εσφαλμένη ή όχι έκδοση της τότε Απόφασης Νομάρχη και όχι οριζόντια να σταματάει το όριο του οικισμού στο ότι υπήρχε το έτος 1983. Πώς είναι δυνατόν να είναι σωστό αυτό όταν το 1985 με το Π.Δ. υπαγορευόταν η οριοθέτηση των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Το Π.Δ. καθορίζει γενικούς όρους και περιορισμούς δόμησης των επιτρεπόμενων χρήσεων. Επίσης, σε αυτά υπάρχουν πολλές ασάφειες που πρέπει να διευκρινιστούν και θα πρέπει να τροποποιηθούν.
Πώς είναι δυνατόν να ορίζεται στη Ζώνη Α κατά κανόνα αρτιότητα οικοπέδου 2.000 τ.μ., δηλαδή στο πολύ παλιό τμήμα του οικισμού που συνήθως αποτελείται από μικρές ιδιοκτησίες και τελευταία κατά παρέκκλιση αρτιότητα για τα οικόπεδα που προϋφίστανται του 1979 150 τ.μ. με πρόσωπο σε υφιστάμενο κοινόχρηστο χώρο. Τη στιγμή μάλιστα που το Π.Δ. του 2011, δηλαδή πριν 14 χρόνια, για τους οικισμούς πάλι έλεγε άρτια και οικοδομήσιμα όλα τα οικόπεδα, όπως προϋπήρχαν το 1985, με πρόσωπο σε κοινόχρηστο χώρο».
Ανδρουλάκης στην ΚΡΗΤΗ TV: «Το Διάταγμα αυτό γυρίζει τη χώρα έναν αιώνα πίσω»
Καταπέλτης ήταν ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. Νίκος Ανδρουλάκης, μιλώντας στην εκπομπή “Ώρα Αιχμής” της “ΚΡΗΤΗ TV” για το Προεδρικό Διάταγμα μείωσης ορίων των οικισμών κάτω των 2.000 κατοίκων. Σύμφωνα με τον κ. Ανδρουλάκη, το διάταγμα αυτό γυρίζει τη χώρα κυριολεκτικά έναν αιώνα πίσω, καθώς ακυρώνει το δικαίωμα δόμησης σε χιλιάδες μικρές ιδιοκτησίες, μετατρέποντας άρτια και οικοδομήσιμα οικόπεδα σε αγροτεμάχια.
Αυτό, όπως υποστήριξε, υπονομεύει την αξία της περιουσίας των πολιτών και ενισχύει τις τάσεις ερήμωσης της ελληνικής υπαίθρου.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ κατηγόρησε τη Νέα Δημοκρατία ότι εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ολίγων εις βάρος της περιουσίας των πολιτών. Ειδική αναφορά κάνει στην έλλειψη διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες, επισημαίνοντας πως η κυβέρνηση αγνόησε τις ανάγκες και τις φωνές των κατοίκων που θίγονται άμεσα από τη νέα ρύθμιση.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης υπογράμμισε την ανάγκη για βιώσιμο πολεοδομικό σχεδιασμό με κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, αντί για τον αποκλεισμό και την απαξίωση της περιουσίας των μικρομεσαίων και των μικρών. Τονίζει ότι για πολλούς συμπολίτες μας η δυνατότητα αυτής της μικρής ιδιοκτησίας αποτελεί και το τελευταίο καταφύγιο για την παραμονή τους στον τόπο τους. Ωστόσο, όπως αποκάλυψε στη διάρκεια του τηλεοπτικού αέρα, το ζήτημα αυτό θα το φέρει άμεσα στη Βουλή.
