Παρά τα προβλήματα και τα εμπόδια που παρουσιάζονται, οι μεταβιβάσεις ακινήτων εμφανίζονται αυξημένες στην Κρήτη τη χρονιά που διανύουμε και σε λίγες μέρες μπαίνουμε στον τελευταίο μήνα της. Μάλιστα, οι αγοραπωλησίες βρίσκονται στην κορυφή, κι αυτό παρότι την ίδια ώρα το κλείσιμο των Υποθηκοφυλακείων και η καθυστέρηση στην ψηφιοποίηση των αρχείων στέκονται ακόμα εμπόδιο στις σχετικές διαδικασίες, αφού πολίτες και επαγγελματίες δεν έχουν πρόσβαση στα αρχεία τους.
Ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι αλλάζει σιγά-σιγά η εικόνα όσον αφορά στο κόστος των μεταβιβάσεων, καθώς με βάση τα τελευταία στοιχεία του Global Property Guide, η Ελλάδα τοποθετείται στη 15η θέση μεταξύ 30 χωρών, σχετικά με το κόστος των μεταβιβάσεων, αποδεικνύοντας έτσι τις μεγάλες προσπάθειες για τη μείωση του κόστους των μεταβιβάσεων που καταβάλλονται τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, η κατάργηση των Υποθηκοφυλακείων και η αργή ψηφιοποίηση των αρχείων τους οδήγησαν σε μια σειρά από δυσλειτουργίες, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες, οι μηχανικοί, οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι να μην έχουν πρόσβαση στα στοιχεία τους.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως από τη μια πλευρά το κόστος μεταβίβασης υποχωρεί, από την άλλη όμως η γραφειοκρατία, το Κτηματολόγιο και τα Υποθηκοφυλακεία δυσκολεύουν τους μελλοντικούς ιδιοκτήτες, κάνοντας τη διαδικασία ολοένα και πιο περίπλοκη. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως για πολλούς, οι οργανωμένες προσπάθειες που γίνονται για την οικονομική ενίσχυση των νοικοκυριών και των νέων ζευγαριών, αλλά και η μείωση της φορολογίας ή η δημιουργία σχετικών προγραμμάτων και δανείων δεν είναι αρκετές, καθώς, σύμφωνα με την πρόσφατη ανάλυση της Eurostat, τα εισοδήματα των ελληνικών νοικοκυριών είναι μεταξύ των χαμηλότερων στην Ευρώπη. Βέβαια, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως οι μεταβιβάσεις ακινήτων έχουν αυξηθεί, καθώς υπάρχουν επενδυτές που αναζητούν ξενοδοχειακές μονάδες, αλλά και οικογένειες που επιθυμούν να ολοκληρώσουν τις μεταβιβάσεις τους, ώστε να κλείσουν τις εκκρεμότητές τους στο Κτηματολόγιο.
Μεταβιβάσεις ακινήτων στον Δήμο Ηρακλείου
Τα τελευταία χρόνια σημειώνεται μια γενικότερη αύξηση στις μεταβιβάσεις ακινήτων, η οποία προκύπτει από κινήσεις όπως γονική παροχή, αποδοχή κληρονομίας και αγοραπωλησίες, οι οποίες βρίσκονται και στο επίκεντρο των μεταβιβάσεων, αφού στην Κρήτη και συγκεκριμένα το Ηράκλειο φαίνεται να έχει αυξημένο επενδυτικό ενδιαφέρον λόγω του τουρισμού, με τις ξενοδοχειακές μονάδες τα τελευταία χρόνια να έχουν ανεπανάληπτη ζήτηση.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr η συμβολαιογράφος Κλειώ Πλατάκη, οι μεταβιβάσεις, όπως γονική παροχή και αποδοχή κληρονομιάς, γίνονται για τον εξής λόγο: «Σε πολλές περιπτώσεις, οι κάτοικοι του Ηρακλείου και όχι μόνο, ολοκληρώνουν τη γονική παροχή και την αποδοχή κληρονομιάς, αφού τα τελευταία χρόνια το αφορολόγητο όριο καθορίστηκε στο ποσό των 800.000 ευρώ, κάνοντας έτσι τις μεταβιβάσεις ακινήτων πιο προσιτές».
Ωστόσο, πέρα από τον αυξημένο τουρισμό της Κρήτης και την κάλυψη εκκρεμοτήτων στο Κτηματολόγιο, υπάρχει και το πρόγραμμα “Σπίτι μου”, το οποίο πολλαπλασιάζει τις περιπτώσεις αγοράς και μεταβίβασης ακινήτων.
«Οι μεταβιβάσεις ακινήτων εκτοξεύτηκαν την προηγούμενη χρονιά, καθώς το πρόγραμμα “Σπίτι μου” φαίνεται να ήταν η κινητήριος δύναμη για την αύξηση των μεταβιβάσεων. Πιο συγκεκριμένα, το πρόγραμμα αυτό προβλέπει τη χορήγηση χαμηλότοκων ή άτοκων στεγαστικών δανείων προς νέους, ηλικίας από 25 έως 39 ετών, για την αγορά πρώτης κατοικίας», είπε στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr ο πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων, κ. Αράπογλου, ενώ συνέχισε λέγοντας ότι «πολλές συμβολαιογραφικές διαδικασίες έχουν “παγώσει”, καθώς όλοι οι εν δυνάμει αγοραστές ή ιδιοκτήτες αναμένουν την επίσημη ανακοίνωση για το ανανεωμένο πρόγραμμα “Σπίτι μου 2”, ώστε να ολοκληρώσουν οποιαδήποτε ενέργεια αγοραπωλησίας».
Παρότι όλα τα είδη ακινήτων βρίσκονται στην αγορά, είναι ορισμένα που πραγματικά βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας, καθώς η ζήτηση γι’ αυτά είναι τεράστια. Πιο συγκεκριμένα, όπως ανέφερε ο κ. Αράπογλου, «τα διαμερίσματα και οι κατοικίες είναι στην κορυφή της ζήτησης, ενώ τη δεύτερη θέση παίρνουν τα οικόπεδα, που και αυτά αγοράζονται με σκοπό να χτιστεί μια κατοικία».
Η κ. Κλειώ Πλατάκη από την πλευρά της είπε ότι «οι αγοραπωλησίες με επενδυτικό ενδιαφέρον, όπως ξενοδοχεία, έχουν μεγάλη ζήτηση στην Κρήτη, αφενός γιατί η προσέλευση των τουριστών είναι τεράστια, και αφετέρου γιατί όλοι οι επαγγελματίες εκμεταλλεύονται τις αφορολογήσεις, αλλά και τον χαμηλό ΦΠΑ, που φημολογείται πως θα ανασταλεί, προμηνύοντας έτσι ακόμα μεγαλύτερη αύξηση στις μεταβιβάσεις ακινήτων λόγω αγοραπωλησιών».
Τέλος, μικρότερη ζήτηση φαίνεται να έχουν τα αγροτεμάχια και ενδεχομένως οι μονοκατοικίες, αφού ο αριθμός των μεταβιβάσεων είναι αρκετά χαμηλός σε σχέση με τα υπόλοιπα είδη.
Υποθηκοφυλακεία
Υπενθυμίζεται πως πολλοί πολίτες είχαν μείνει “ξεκρέμαστοι”, αφού τα Υποθηκοφυλακεία έκλεισαν προτού προνοήσουν την έγκυρη ψηφιοποίηση των εγγράφων, ενώ ταυτόχρονα πολλοί δεν είχαν πρόσβαση στα έγγραφά τους, ούτε σε έντυπη ούτε σε ψηφιακή μορφή. Έτσι, όλοι οι ιδιοκτήτες, οι μηχανικοί αλλά και οι δικηγόροι είχαν μείνει εκτός των αρχειοφυλακείων, με αποτελέσματα επαγγελματίες και ιδιοκτήτες να μην έχουν γνώση για το τι ακριβώς συμβαίνει στα περιουσιακά τους στοιχεία. Το γεγονός αυτό παρεμπόδιζε οποιαδήποτε δικαιοπραξία και συμβολαιογραφική διαδικασία, δημιουργώντας μια αλυσίδα προβλημάτων, όπως αναφέρει συγκεκριμένα η συμβολαιογράφος Κλειώ Πλατάκη, υπερτονίζοντας τη δυσαρέσκειά της για την αργή ψηφιοποίηση των Υποθηκοφυλακείων, λέγοντας: «Δύσκολη και άσχημη ήταν η κατάσταση με την αργή ψηφιοποίηση και με την έλλειψη μέριμνας από την πλευρά των Υποθηκοφυλακείων, καθώς δημιούργησε μια αφόρητη ταλαιπωρία και ανασφάλεια στους πολίτες, αλλά και συγκεκριμένα στον Δήμο Ηρακλείου πολλοί επενδυτές αποτραβήχτηκαν από αγοραστικές διαπραγματεύσεις, καθώς ήταν αδύνατη η ολοκλήρωση των μεταβιβάσεων».
Η ίδια συνεχίζει λέγοντας ότι «σίγουρα και για τους επαγγελματίες είναι δύσκολη η ανυπαρξία των ψηφιοποιημένων εγγράφων, αλλά κι εμείς ανησυχούμε περισσότερο για τους πολίτες που κάθε μέρα αντικρίζουν και μια πιο περίπλοκη και δυσάρεστη εικόνα των αρχειοφυλακείων».
Σύμφωνα με τις δηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr, γίνεται αντιληπτό πως οι απόψεις για την αποκατάσταση των αρχειοφυλακείων διαφέρουν ανά επαγγελματία. Συγκεκριμένα, από τη μια πλευρά η συμβολαιογράφος κ. Πλατάκη αναφέρει την άσχημη εικόνα των αρχειοφυλακείων, η οποία κάθε μέρα γίνεται όλο και χειρότερη, ενώ την ίδια στιγμή ο κ. Αράπογλου, πρόεδρος ιδιοκτητών ακινήτων στον Δήμο Ηρακλείου, δηλώνει την ομαλοποίηση των Υποθηκοφυλακείων.
Βέβαια, κανένας από τους δύο δεν μπορεί να γνωρίζει απόλυτα την ακριβή ημερομηνία αποκατάστασης, καθιστώντας όμως αρκετά ξεκάθαρο πως η “ζημία” των μη ψηφιοποιημένων αρχείων προκάλεσε μια σειρά από προβλήματα και δυσλειτουργίες, που σίγουρα επηρέασε τη γενικότερη εικόνα των μεταβιβάσεων.
Παράλληλα, η συμβολαιογράφος κ. Πλατάκη, σημειώνοντας στη “Νέα Κρήτη” και το neakriti.gr την ανάγκη να μειωθεί η γραφειοκρατία για τη βελτιστοποίηση της αγοραστικής ή μεταβιβαστικής εμπειρίας των πολιτών, ανέφερε τα εξής: «Το Κτηματολόγιο πρέπει να επιταχύνει τις διαδικασίες, με λιγότερη γραφειοκρατία, ώστε όλοι να είναι σε θέση να ολοκληρώσουν τις μεταβιβάσεις ακινήτων, αφού μέχρι στιγμής οι ενδιαφερόμενοι είναι στα πρόθυρα να “παγώσουν” τις ενέργειές τους λόγω μεγάλης και εκτεταμένης πίεσης».
Τι ισχύει τώρα: Μείωση των φόρων μεταβίβασης
Μια αισιόδοξη ανακοίνωση είναι η βελτιωμένη κατάταξη της Ελλάδας στο κόστος της μεταβίβασης ακινήτων. Η εικόνα αυτή είναι σαφώς καλύτερη σε σχέση με την περίοδο της οικονομικής κρίσης, αφού για ένα διάστημα απαιτούνταν σχεδόν 11-15% της αξίας του ακινήτου για την ολοκλήρωση μιας μεταβίβασης. Σήμερα, η κατάσταση έχει εξορθολογιστεί σημαντικά, λόγω της κατακόρυφης μείωσης του φόρου μεταβίβασης, από το 8-10% που ήταν πριν από μερικά χρόνια, σε 3%.
Σημαντικό, επίσης, είναι να αναφερθεί πως προγράμματα όπως το “Σπίτι μου”, που εξακολουθούν να υπάρχουν, όπως αποκαλύπτει ο κ. Αράπογλου, βοήθησαν πολλούς νέους να επωφεληθούν με την αγορά πρώτης κατοικίας. Πιο συγκεκριμένα, ο νέος κύκλος του “Σπίτι μου” προβλέπει τα εξής: για ακίνητα αξίας 200.000 ευρώ, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να υπολογίζουν 5.000 ευρώ (με ΦΠΑ) για το 2% της μεσιτικής αμοιβής, περίπου 1.500 ευρώ για τη συμβολαιογραφική αμοιβή, 1.000 ευρώ για έξοδα δανείου και μηχανικού τραπέζης, ενώ το τέλος εγγραφής στο Κτηματολόγιο υπολογίζεται σε 1.173 ευρώ.
Παρ’ όλα αυτά, το ζήτημα των Υποθηκοφυλακείων και της γραφειοκρατίας δεν τοποθετείται δίπλα στην ευνοϊκή εξέλιξη των μειωμένων φόρων, καθώς, όπως δηλώνει και η κ. Πλατάκη, «η σταδιακή επιδείνωση χαρακτηρίζει άψογα την κατάσταση με τα Υποθηκοφυλακεία, την ώρα που το Κτηματολόγιο απαιτεί μεγάλο όγκο εγγραφών». Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως η διευκόλυνση των πολιτών περιορίζεται στη φορολογία και όχι στη γραφειοκρατία. Ωστόσο, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, η Ελλάδα σίγουρα έχει βελτιώσει τη θέση της σχετικά με το κόστος των φόρων μεταβίβασης, αλλά φαίνεται πως πρέπει να γίνουν και άλλες προσπάθειες για την ενίσχυση των νοικοκυριών, δεδομένου ότι το κόστος εξασφάλισης στέγης είναι ακόμα πολύ υψηλό.
Επομένως, η καλύτερη φορολόγηση των μεταβιβάσεων, ο χαμηλότερος ΦΠΑ και προγράμματα όπως το “Σπίτι μου” σίγουρα ενισχύουν το αγοραστικό ενδιαφέρον και την απόκτηση της πρώτης κατοικίας. Βέβαια, φαίνεται πως το ένα... φτιάχνει, την ώρα που το άλλο... χαλάει, καθώς η κατάσταση με τα Υποθηκοφυλακεία δεν ευνοεί καθόλου τις σχετικές δραστηριότητες, με πολλούς επενδυτές και αγοραστές να εγκαταλείπουν την αγορά ακινήτων.
Είναι σημαντικό να αναφερθεί πως ακόμα και η οικονομική ανάσα που δίνεται στους πολίτες λόγω της αφορολόγησης και του μειωμένου ΦΠΑ δεν είναι αρκετή για όλους τους κατοίκους του Δήμου Ηρακλείου, καθώς η ακρίβεια παραμένει ανασταλτικός παράγοντας για την αγορά μιας κατοικίας.
