Τεράστιες δυσκολίες συναντούν οι πολίτες στην προσπάθειά τους να συμμορφωθούν από τη μια με τον νέο Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων για την περιουσία τους, που βρίσκεται εντός ή κοντά σε δασικές εκτάσεις, και από την άλλη με την υποχρέωση καθαρισμού αστικών οικοπέδων.
Οι δαιδαλώδεις διαδικασίες, οι περιορισμένες χρονικές προθεσμίες που έχουν στη διάθεσή τους και το τεράστιο κόστος που θα κληθούν να επωμισθούν οι ιδιοκτήτες ανάλογα με την έκταση και τον βαθμό επικινδυνότητας των ακινήτων έχουν δημιουργήσει ποικίλες αντιδράσεις και τεράστια αναστάτωση, η οποία προκάλεσε μέχρι και παρέμβαση- “καταπέλτη” του Συνηγόρου του Πολίτη, ο οποίος θέτει και θέμα συνταγματικότητας της Κοινής Υπουργικής Απόφασης για τον Κανονισμό Πυροπροστασίας.
Όλα αυτά, βέβαια, την ώρα που βραδυφλεγείς “βόμβες” έτοιμες να μετατρέψουν σε παρανάλωμα και αποκαΐδια τεράστιες εκτάσεις σε περίπτωση πυρκαγιάς αποτελούν δεκάδες οικόπεδα που παραμένουν ακαθάριστα με ξερόχορτα, εύφλεκτα υλικά, μπάζα και σκουπίδια σε γειτονιές, χωριά και περιοχές υψηλού κινδύνου στην Κρήτη, ειδικά τώρα το καλοκαίρι, σε συνδυασμό με τις υψηλές θερμοκρασίες που σημειώνονται. Οι εικόνες σε αυτά είναι αποκαλυπτικές, καθώς εντός τους φιγουράρουν σπασμένα τζάμια, πεταμένα μπάζα, κομμένα δέντρα και ξερά χόρτα, ακόμα και εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα και στρώματα και ηλεκτρικές συσκευές.
Μπορεί λοιπόν εύκολα να φανταστεί κανείς τι θα συμβεί με την παραμικρή σπίθα, οπότε και για να αποτραπούν τα χειρότερα θεωρείται απολύτως αναγκαίο να λάβουν τόσο οι ιδιώτες που καταγγέλλουν ο ένας τον άλλο για το ακαθάριστο οικόπεδό του, όσο όμως και οι αρμόδιες Αρχές τα μέτρα τους, σταματώντας να πετούν το “μπαλάκι” η μία στην άλλη για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα.
Έντονη αντίδραση μέσα στο όλο θέμα έχει προκαλέσει και το γεγονός πως, όπως καταγγέλλουν πολίτες, μόνο για την προσαρμογή στα μέτρα που πρέπει να εφαρμοστούν έως τα τέλη Ιουνίου, οι χρεώσεις έχουν πολλαπλασιαστεί συγκριτικά με πέρυσι, με το “μαύρο χρήμα” να δίνει και να παίρνει στην προσπάθεια του ιδιοκτήτη να βρει επαγγελματία για τον καθαρισμό του οικοπέδου του.
Συγκεκριμένα, χιλιάδες πολίτες φαίνεται να αναζητούν εργάτες για να καθαρίσουν τα οικόπεδά τους, όμως αυτοί είναι από τη μια περιζήτητοι και από την άλλη ζητάνε υπέρογκα ποσά γι’ αυτήν την υπηρεσία. Έτσι, εκεί που μέχρι πριν από μερικά χρόνια για έναν καθαρισμό ενός μέσης έκτασης οικοπέδου απαιτούνταν 1.500 ευρώ, τώρα μπορεί να ζητηθούν και τα διπλάσια και μάλιστα “μαύρα”.
Έκθεση επικινδυνότητας
Την ίδια στιγμή, όμως, στα ύψη έχουν εκτιναχθεί τα κόστη και για τη σύνταξη έκθεσης επικινδυνότητας, με τα ποσά που ζητούνται να ξεπερνούν ανάλογα την περίπτωση και τις 5.000 ευρώ, ενώ παράλληλα για την τεχνική έκθεση μπορεί να χρειαστούν επιπλέον τουλάχιστον άλλα 1.000 ευρώ. Για να μην αναφερθούμε στις περιπτώσεις ακινήτων εντός δασικών εκτάσεων, όπου σε βάθος χρόνου, σύμφωνα με αυτά που ορίζει ο κανονισμός και απαιτείται να γίνουν στα κτίσματα, το κόστος μπορεί να υπερβαίνει και τις 100.000 ευρώ, αναλόγως τον βαθμό επικινδυνότητας, αφού μεταξύ άλλων απαιτείται σε αρκετές περιπτώσεις να ξηλωθούν σκεπές και κουφώματα αν είναι από ξύλο, πλαστικό ή άλλα εύφλεκτα υλικά και να αντικατασταθούν με βάση τα όσα ορίζουν τα νέα δεδομένα.
Οπότε, με λίγα λόγια, όσοι ιδιοκτήτες δεν έχουν λεφτά για να προβούν σε αυτή τη δαπανηρή διαδικασία, θα πρέπει μάλλον να πουλήσουν το σπίτι τους...
«Όλα λοιπόν εξαρτώνται κατά πόσο ο εκάστοτε Δήμος θα κυνηγήσει το θέμα και αν διαθέτει το προσωπικό για να υλοποιήσει αυτό το έργο. Τα ακίνητα που έχουν την υποχρέωση συμμόρφωσης χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα άκτιστα εντός οικισμού ή εντός σχεδίου πόλης και τα κτισμένα εντός δασικής έκτασης, τα οποία έχουν υποχρέωση οι ιδιοκτήτες τους να κάνουν μελέτη για το τι χρειάζεται να γίνει, ώστε το κτίσμα να μην εκτίθεται σε περίπτωση πυρκαγιάς.
Η δεύτερη περίπτωση περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, αντικατάσταση ξύλινων κουφωμάτων, οι υδρορροές να μην είναι πλαστικές, όπως και να κουρευτούν τυχόν δέντρα που μπορεί να υπάρχουν σε απόσταση κοντινή από την οικοδομή. Τα οικόπεδα τώρα που βρίσκονται εντός σχεδίου, πρέπει να καθαριστούν από τους ιδιοκτήτες, να γίνει δήλωση και αν σε έλεγχο προκύψει ότι η δήλωση είναι ψευδής, προβλέπονται ποινικές ευθύνες.
Αν πάλι δε δηλωθούν καθόλου, προβλέπεται πρόστιμο. Το κόστος τώρα για τον καθαρισμό ενός οικοπέδου σχετίζεται με την έκτασή του, ενώ σίγουρα μεγαλύτερο είναι το κόστος στα εντός δασικής έκτασης. Όπως έχει προκύψει, υπάρχουν κάποιοι που εκμεταλλεύονται την αυξημένη ζήτηση που σημειώνεται και ζητούν υπερβολικά ποσά», τόνισε ο πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Νομού Ηρακλείου-δικηγόρος Κώστας Αράπογλου, σχολιάζοντας το ζήτημα που έχει δημιουργηθεί.
“Φωτιά” το κόστος για τα μέτρα στα ακίνητα
Πέρα από τις έντονες αντιδράσεις της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων (ΠΟΜΙΔΑ), αλλά και της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ), θέση πήρε προσφάτως και ο Συνήγορος του Πολίτη, σχετικά με τις υποχρεώσεις που προκύπτουν από τον Κανονισμό Πυροπροστασίας.
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται σε έγγραφο που εστάλη στους συναρμόδιους υπουργούς και υφυπουργούς των υπουργείων Περιβάλλοντος, Κλιματικής Κρίσης και Εσωτερικών, η επίμαχη ΚΥΑ του Κανονισμού «θίγει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας (άρθρο 17), καθώς τα έξοδα υλοποίησης των υποχρεωτικών μέτρων πυρασφάλειας είναι υπέρογκα και όσοι πολίτες δε δύνανται να τα καταβάλλουν θα κατευθυνθούν αναγκαστικά προς την επιλογή μεταβίβασης των ακινήτων τους ή θα βρεθούν υπόχρεοι καταβολής υψηλών διοικητικών προστίμων, που καμία αντιστοιχία δεν έχουν με τα πρόστιμα που προβλέπονται
στις υφιστάμενες πυροσβεστικές διατάξεις».
Ενστάσεις ως προς την εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας έχουν εκφράσει και οι μηχανικοί του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, θεωρώντας ότι δεν μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα. Ειδικότερα, όπως τονίζουν οι μηχανικοί, πρέπει να ξεκαθαρίσει ποιοι απ’ όσους διαθέτουν ακίνητο σε ακτίνα 300 μέτρων από τα όρια αλσών και περιαστικού πρασίνου είναι υπόχρεοι. Πώς θα εφαρμοστεί η αποξήλωση δάσους δίχως να καταπατηθεί η δασική νομοθεσία σε ακίνητα που βρίσκονται σε δάση ή σε επαφή με αυτά, σημειώνοντας πως ο Κανονισμός απαιτεί για τις εργασίες περιτοίχισης την εκπόνηση χιλιάδων τοπογραφήσεων και την έκδοση εκατοντάδων χιλιάδων πράξεων Έγκρισης Εργασιών Μικρής Κλίμακας από τις κατάφορτες Πολεοδομίες, έργο τιτάνιο, που για την ολοκλήρωσή του απαιτείται να δουλεύουν όλοι οι διαθέσιμοι μηχανικοί για δεκαετίες, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν. Παράλληλα, δημιουργεί νέα γενιά αυθαιρέτων, καθώς είναι εν τοις πράγμασι αδύνατη η συμμόρφωση των ιδιοκτητών με χαμηλό ή μεσαίο εισόδημα.
Τον πρώτο λόγο έχει η Πολιτική Προστασία
Πέρα από τα ακαθάριστα οικόπεδα ιδιωτών στο Ηράκλειο, που αποτελούν σοβαρή απειλή στην περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς, με τους ιδιοκτήτες να... τρέχουν για να προλάβουν τη σχετική προθεσμία υπό τον φόβο τσουχτερών προστίμων, που κυμαίνονται από 1.000 έως και 54.000 ευρώ και φτάνουν μέχρι και σε ποινή 2ετούς φυλάκισης, υπάρχουν και τα δημοτικά ακαθάριστα οικόπεδα.
Όπως ενημερωθήκαμε από τον αντιδήμαρχο Καθαριότητας, Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Νίκο Γιαλιτάκη, έως αυτή τη στιγμή έχουν καθαριστεί περίπου 60 δημοτικά οικόπεδα, με τον ίδιο, αναφερόμενο στην όλη σύγχυση που έχει προκαλέσει το θέμα, να τονίζει: «Εμείς είμαστε εκτελεστικά όργανα. Σε ό,τι αφορά τα δημοτικά οικόπεδα αλλά και τις ιδιωτικές υπηρεσίες ιδιαίτερα μετά από καταγγελία, τον πρώτο λόγο έχει η Πολιτική Προστασία καθώς είναι εκείνη που διερευνά αν το εκάστοτε οικόπεδο είναι δημοτικό ή ιδιωτικό.
Αφού λοιπόν προβεί σε αυτή τη διαδικασία, στη συνέχεια, αν είναι ιδιωτικό, θα πρέπει να επικοινωνήσει με τον ιδιοκτήτη και να τον ενημερώσει σχετικά με τις σχετικές υποχρεώσεις που έχει. Δυστυχώς, φορτώσανε τους Δήμους και την αρμοδιότητα του να πρέπει να κάνουν δειγματολογικούς ελέγχους και ανάλογα να επιβάλλεται ή όχι πρόστιμο. Και αυτό χωρίς να δίνουν την απαιτούμενη χρηματοδότηση και χωρίς να φροντίζουν τον τεχνικό μας εξοπλισμό αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό που απαιτείται για μια τέτοια διαδικασία».
Αυξημένες αρμοδιότητες
Στο μεταξύ, αυξημένες είναι και οι αρμοδιότητες των Δήμων, καθώς, μεταξύ άλλων και όπως ορίζει η σχετική πυροσβεστική διάταξη, χρειάζεται να προχωρήσουν στην ενημέρωση των υπόχρεων, στη διενέργεια τακτικών ή έκτακτων ελέγχων, όπως επίσης και στη διενέργεια καθαρισμού του οικοπέδου, αυτοψίας, αλλά και σε επείγων αυτεπάγγελτο καθαρισμό.
Επιπλέον, μεταξύ των αρμοδιοτήτων των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών είναι η ενημέρωση με κάθε πρόσφορο μέσο του οικείου Δήμου, η διενέργεια αυτοψίας κατόπιν αίτησης του οικείου Δήμου και η βεβαίωση της αρμόδιας Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε επείγουσες περιπτώσεις άμεσου και ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου πρόκλησης ή ταχείας επέκτασης πυρκαγιάς.
Η αντίστροφη μέτρηση, ωστόσο, για το χρονικό περιθώριο που έχουν στη διάθεσή τους οι πολίτες προκειμένου να δηλώσουν τον καθαρισμό των οικοπέδων και ακάλυπτων χώρων ιδιοκτησίας τους στην πλατφόρμα του Εθνικού Μητρώου Τήρησης Μέτρων Προληπτικής Πυροπροστασίας λήγει στις 30 Ιουνίου, ενώ παράλληλα να θυμίσουμε πως σε λειτουργία βρίσκεται ήδη η νέα ψηφιακή πλατφόρμα δήλωσης καθαρισμού οικοπέδων με τον τίτλο “Ακαθάριστα Οικόπεδα” (apps.gov.gr). Στην πλατφόρμα αυτοί οι πολίτες μπορούν να υποβάλουν αίτηση για τον καθαρισμό του οικοπέδου τους, καθώς και να προχωρήσουν σε καταγγελία για ακαθάριστα οικόπεδα. Οι δηλώσεις μπορούν να υποβληθούν και στον ιστότοπο του υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας civilprotection.gov.gr.
Διαμαρτύρονται και οι μηχανικοί - Αίτημα για την απόσυρση της ΚΥΑ
Εκφράζοντας την αντίθεσή της στο όλο θέμα, σε επιστολή παρέμβασής της η Π.Ο. ΕΜΔΥΔΑΣ, που εκπροσωπεί το σύνολο των διπλωματούχων μηχανικών, ζητά την απόσυρση της ΚΥΑ και της απόφασης που αφορούν στον “Κανονισμό Πυροπροστασίας Ακινήτων εντός ή πλησίον δασικών εκτάσεων”, τη ριζική επαναδιατύπωσή της και την πλήρη ανάληψη από την Πολιτεία των ευθυνών πρόληψης και προστασίας από τις δασικές πυρκαγιές που της αναλογούν.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν, η συγκεκριμένη ΚΥΑ καθιστά το έργο των μηχανικών των τεχνικών υπηρεσιών των Δήμων ακόμα δυσχερέστερο, με την προσθήκη νέων αρμοδιοτήτων, χωρίς την ανάλογη εκπαίδευση και εμπειρία και χωρίς να δημιουργούνται οι κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάληψη νέων ευθυνών εκ μέρους τους και την πυροπροστασία ατομική ευθύνη των ιδιοκτητών ακινήτων, χωρίς μάλιστα να διακρίνει μεταξύ εντός και εκτός σχεδίου ακινήτων, μικρές, μεσαίες και μεγάλες ιδιοκτησίες, αντιμετωπίζοντας οριζόντια ακίνητα με δόμηση από αγροτικές αποθήκες έως πολυτελείς ξενοδοχειακές μονάδες.
Επίσης, η ΚΥΑ επιβάλλει υποχρεωτικά μέτρα, ακόμα και πρακτικά ανεφάρμοστα (π.χ. 2.2.2. περί δομικής πυροπροστασίας), που συνεπάγονται υπέρογκα κόστη, τα οποία είναι μη αντιμετωπίσιμα από μικρούς ιδιοκτήτες των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων, συνοδευόμενα από πρόστιμα από 1.000 έως 54.000 € ή/και ποινή 2ετούς φυλάκισης. Μία σειρά από μέτρα πυροπροστασίας που μέσω της ΚΥΑ επιβαρύνουν τελικά τους πολίτες-ιδιοκτήτες ακινήτων και η ευθύνη τους μεταφέρεται στους “αρμόδιους τεχνικούς επιστήμονες” της ΚΥΑ αποτελούν ευθύνη της Πολιτείας, τα οποία καταγγέλλονται εν μέρει ως λανθασμένα και αναποτελεσματικά από πλήθος φορέων και επιστημόνων.
Κανονισμός πυροπροστασίας δασικών ακινήτων
Ο κανονισμός πυροπροστασίας αφορά τα δομημένα ακίνητα που βρίσκονται μέσα σε δάση, δασικές εκτάσεις, περιαστικό πράσινο, κηρυγμένες δασωτέες, αναδασωτέες και χορτολιβαδικές εκτάσεις, καθώς και σε ακτίνα 300 μ. από τα όρια των εκτάσεων αυτών. Αφορά επίσης κτίσματα εντός πάρκων και αλσών πόλεων και οικιστικών περιοχών.
Στην περίπτωση των αλσών, ο κανονισμός εφαρμόζεται μόνο στα κτήρια που βρίσκονται εντός αυτών και όχι στα όμορα του άλσους ακίνητα, ούτε και σε αυτά που έχουν πρόσωπο στο άλσος. Ο κανονισμός πυροπροστασίας δεν εφαρμόζεται σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, ούτε στην περίπτωση που υπάρχει εντός αυτών κτίσμα βοηθητικής χρήσης για την αποθήκευση εξοπλισμού, εργαλείων και υλικών που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση γεωργικής δραστηριότητας. Δε διευκρινίζεται αν αυτό ισχύει και για ημιτελείς οικοδομές.
Η μελέτη περιλαμβάνει τρία στάδια: την αξιολόγηση της επικινδυνότητας του ακινήτου, τη σύνταξη τεχνικής έκθεσης μέτρων και ενεργειών, καθώς και τη δήλωση εφαρμογής τους από τον ιδιοκτήτη του ακινήτου.
Στη Βουλή η πυροπροστασία των δημόσιων σχολείων
Την ίδια ώρα, το ασαφές τοπίο πυροπροστασίας των δημόσιων σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναδεικνύει ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτικής Συμμαχίας, βουλευτής Ηρακλείου Χάρης Μαμουλάκης, με ερώτηση που απευθύνει προς τους υπουργούς Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής, Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη, με τη συνυπογραφή 20 ακόμη βουλευτών.
«Η ενεργητική και παθητική/δομική πυροπροστασία των κτηρίων στα οποία στεγάζονται και λειτουργούν εκπαιδευτήρια είναι ουσιώδης για την ασφάλεια των μαθητών. Ωστόσο, για τα δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης δεν υφίσταται ρητή πρόβλεψη έκδοσης πιστοποιητικού πυρασφάλειας του αρμόδιου υπουργείου, εξαιρούμενης της περίπτωσης που οι φορείς εκμετάλλευσης των δομών αιτηθούν της έκδοση αυτού», αναφέρει σε δήλωσή του ο Χάρης Μαμουλάκης, τονίζοντας: «Γι’ αυτό και ζητάμε από τους συναρμόδιους υπουργούς να προβούν στις δέουσες ενέργειες, προκειμένου να καθιερωθεί η υποχρεωτική τήρηση στους Δήμους φακέλων πυρασφαλείας με εκδοθέντα πιστοποιητικά ενεργητικής πυροπροστασίας, υπό ανανέωση σε τακτά χρονικά διαστήματα, για τα σχολικά κτήρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης».
Με δεδομένα τα ανωτέρω, τη νομική πολυπλοκότητα, ασάφεια και διακριτική ευχέρεια αναφορικά με την υποχρέωση τήρησης πιστοποιητικών (ενεργητικής) πυροπροστασίας από τα δημόσια σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που έχει ως αποτέλεσμα πολλά εξ αυτών να μη διαθέτουν φάκελο πυρασφάλειας, ερωτώνται οι αρμόδιοι κ.κ. υπουργοί αν προτίθενται να προβούν στις δέουσες ενέργειες, προκειμένου να καθιερωθεί η υποχρεωτική τήρηση στους Δήμους φακέλων πυρασφαλείας με εκδοθέντα πιστοποιητικά (ενεργητικής) πυροπροστασίας, υπό ανανέωση σε τακτά χρονικά διαστήματα, για τα σχολικά κτήρια πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αντίγραφα των οποίων να τηρούνται από τις Διευθύνσεις των σχολικών δομών.
