Νωρίτερα από άλλες χρονιές άρχισε φέτος η ωοτοκία για τις θαλάσσιες χελώνες Καρέτα, με τις επιπτώσεις των καιρικών συνθηκών να προβληματίζουν.
Για πρώτη φορά στα 40 χρόνια καταγραφών του “Αρχέλων”, 11 και 12 Μαΐου εντοπίστηκαν φωλιές στον κόλπο Λαγανά Ζακύνθου, παραλίες της Πελοποννήσου και της Κρήτης, όπως είπε στο Ράδιο 98,4 ο Γιώργος Βράμπας, υπεύθυνος του προγράμματος “Αρχέλων” στην Κρήτη.
«Η αναδρομή σε χρονοσειρές δεδομένων από τα προηγούμενα έτη επιβεβαίωσε ότι για πρώτη φορά βρέθηκε φωλιά τόσο νωρίς τον Μάιο στον κόλπο του Λαγανά», ανέφερε η Αλίκη Παναγοπούλου PhD, υπεύθυνη Ερευνητικών Θεμάτων του “Αρχέλων”.
Οι επιστήμονες απάντησαν και στο γιατί οι θαλάσσιες χελώνες ξεκίνησαν νωρίτερα την ωοτοκία τους.
Ενδεικτικά ανέφεραν ότι «οι θαλάσσιες χελώνες είναι ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα. Ειδικά η θερμοκρασία παίζει σημαντικό ρόλο καθ’ όλο τον κύκλο ζωής των συγκεκριμένων ζώων, επηρεάζοντας σημαντικά και την αναπαραγωγή τους. Το ξεκίνημα της ωοτοκίας νωρίτερα μέσα στο έτος ίσως να λειτουργεί ως μηχανισμός προσαρμογής των χελωνών, ώστε να αποφύγουν τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού (Patel et al., 2016).
Η πρόσφατη έκθεση για την κατάσταση του κλίματος στην Ευρώπη το 2023, που δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια όλου του έτους 2023 η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας σε όλες τις θάλασσες της Ευρώπης ήταν η θερμότερη που έχει ποτέ καταγραφεί.
Η υψηλή θερμοκρασία είναι κι εκείνη που επηρεάζει το αν μία χελώνα θα είναι θηλυκή ή αρσενική, καθώς άνω των 27,7 βαθμών Κελσίου τα χελωνάκια είναι θηλυκά, όπως είπε ο υπεύθυνος του προγράμματος στην Κρήτη στο Ράδιο 98,4
Τμήματα της Μεσογείου και του Ατλαντικού σημείωσαν τις υψηλότερες μέσες τιμές θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας που έχουν καταγραφεί εκεί. Στη Μεσόγειο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο καταγράφηκαν θαλάσσιοι καύσωνες, με τη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας να φτάνει 5,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τον μέσο όρο σε ορισμένες περιοχές. Οι ωκεανοί είναι μία σημαντική αποθήκη θερμότητας για το κλιματικό σύστημα του πλανήτη μας, καθώς καλύπτουν τα 2/3 της επιφάνειας της γης και έχουν απορροφήσει το 90% της παραπάνω θερμότητας που έχει προκληθεί από τις ανθρωπογενείς εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Οι αλλαγές στη θερμοκρασία των ωκεανών μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγές στους βιοτόπους και μαζικούς θανάτους θαλάσσιων ειδών.

Οι επιστήμονες ήδη από το 2016 προέβλεπαν ότι η περίοδος ωοτοκίας θα μετακινηθεί νωρίτερα στη σεζόν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Η υψηλή θερμοκρασία είναι κι εκείνη που επηρεάζει το αν μία χελώνα θα είναι θηλυκή ή αρσενική, καθώς άνω των 27,7 βαθμών Κελσίου τα χελωνάκια είναι θηλυκά, όπως είπε ο υπεύθυνος του προγράμματος στην Κρήτη στο Ράδιο 98,4.
Έκκληση από “Αρχέλων”: «Προσοχή στα χελωνάκια»
Παράκληση του κ. Γιώργου Βράμπα προς τους πολίτες να είναι προσεχτικοί και σε περίπτωση που τα μικρά χελωνάκια πάρουν τον δρόμο για τη θάλασσα τις ζεστές ώρες της ημέρας, όποιος τα δει και μπορεί με μία πετσέτα να βοηθήσει ώστε να τους κάνει σκιά και να ανανεώσει λίγο τη ζεστή άμμο, ώστε να μπορέσουν να φτάσουν μόνα τους στο νερό.
Για πρώτη φορά στα 40 χρόνια καταγραφών του “Αρχέλων”, 11 και 12 Μαΐου εντοπίστηκαν φωλιές στον κόλπο Λαγανά Ζακύνθου, παραλίες της Πελοποννήσου και της Κρήτης
«Ακόμα όμως κι αν η μετακίνηση της ωοτοκίας σε πιο δροσερές ημέρες μπορεί να προσφέρει μια ανακούφιση στις χελώνες, η κλιματική αλλαγή μπορεί να τις επηρεάσει αρνητικά με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα, η αύξηση των θερμοκρασιών που επικρατούν μέσα στη φωλιά κατά τη διάρκεια της επώασης μπορεί να επηρεάσει το φύλο των εκκολαπτόμενων χελωνών. Υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν στη γέννηση περισσότερων θηλυκών απ’ ό,τι αρσενικών χελωνών, πράγμα που μπορεί να επηρεάσει τους πληθυσμούς και την επιβίωσή τους», προειδοποιεί η Αλίκη Παναγοπούλου, υπεύθυνη Ερευνητικών Θεμάτων του “Αρχέλων”.
Η μελέτη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και οι προβλέψεις για τη μελλοντική συμπεριφορά των θαλάσσιων χελωνών Καρέτα είναι εφικτές εξαιτίας της συστηματικής καταγραφής της αναπαραγωγής του είδους στην Ελλάδα που εφαρμόζει ο “Αρχέλων” τα τελευταία 40 χρόνια. Ταυτόχρονα, εξίσου σημαντική είναι η συνέχεια της προστασίας των φωλιών και των νεοσσών της Καρέτα στις παραλίες.
Παράλληλα με τις προετοιμασίες για την εγκατάσταση των Ερευνητικών και Ενημερωτικών Σταθμών, ξεκίνησε και η εκπαίδευση των νέων εθελοντών.
Ο υπεύθυνος προγραμμάτων Κρήτης Γιώργος Βράμπας σημείωσε, τέλος, ότι μπορεί όποιος το επιθυμεί να γίνει εθελοντής με τον “Αρχέλων” και να πάρει μέρος στα προγράμματα καταγραφής, στηρίζοντας τη δράση του.