«Φωτιές» έχει ανάψει σε τοπικό επίπεδο η προωθούμενη επένδυση των υβριδικών σταθμών ηλεκτρικής ενέργειας σε διάφορες περιοχές των δήμων Μινώα Πεδιάδος και Αρχανών-Αστερουσίων, ενώ, πέραν του ξεσηκωμού των εμπλεκόμενων Δήμων και τοπικών φορέων, αντιδράσεις (με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σκληρή ανακοίνωση που εξέδωσε η «Λαϊκή Συσπείρωση») υπήρξαν και με φόντο τη θετική - υπό όρους - γνωμοδότηση της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης επί της περιβαλλοντικής μελέτης του επενδυτικού σχεδίου.
Δεδομένου ότι γύρω από τη σχεδιαζόμενη επένδυση ΒΑΠΕ και τις εξελίξεις σε επίπεδο διαδικασιών έχει «σηκωθεί» έντονη συζήτηση και αντιδράσεις, η «ΝΚ» παρουσιάζει σήμερα το περιεχόμενο της απόφασης της Επιτροπής Περιβάλλοντος, που, αν και δεν υπήρχε θετική υπηρεσιακή εισήγηση (για την ακρίβεια η υπηρεσία δήλωσε ότι δεν μπορεί να γνωμοδοτήσει δεδομένου ότι διαπιστώνει ελλείψεις στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που πρέπει να επανα-υποβληθεί και εξέφρασε τη διαφωνία της για την έγκριση της ΜΠΕ ως έχει), άναψε πολιτικά ένα προκαταρκτικό “πράσινο φως”, θέτοντας βεβαίως όρους και προϋποθέσεις.
Η εισήγηση της υπηρεσίας
Στην εισήγηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης αναφέρονταν τα εξής:
- «Η εξεταζόμενη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων παρουσιάζει ουσιαστικές ελλείψεις ως προς την καταγραφή, την ανάλυση και την αξιολόγηση της “Υφιστάμενης κατάστασης του περιβάλλοντος”, η οποία προβλέπεται από την Υ.Α. 170225/2014 (ΦΕΚ 135 Β’/27.1.2014) περί “Εξειδίκευσης των περιεχομένων των φακέλων περιβαλλοντικής αδειοδότησης έργων και δραστηριοτήτων της Κατηγορίας Α’ της απόφασης του υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής με αρ. 1958/2012 (Β’ 21) όπως ισχύει”.
- Στο κεφάλαιο 8 της εξεταζόμενης ΜΠΕ καθορίζεται ακτίνα 1 χλμ. από τα όρια των προτεινόμενων έργων ως περιοχή μελέτης για την καταγραφή των περιβαλλοντικών παραγόντων που δύναται να επηρεαστούν από την κατασκευή και λειτουργία των έργων, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της παραπάνω Υ.Α. για έργα υποκατηγορίας Α2 11, Νόμος 3468/2006 (ΦΕΚ 129/Α/2006) “Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης και λοιπές διατάξεις, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει”. Στην περιοχή μελέτης θα έπρεπε να είχαν συμπεριληφθεί και οι γειτονικές προστατευόμενες περιοχές Natura 2000.
- Στα “Γενικά στοιχεία” για το φυσικό περιβάλλον αναφέρεται ότι “πλησίον της περιοχής ενδιαφέροντος, και σύμφωνα με τη Βάση Δεδομένων για την Ελληνική Φύση “Φιλότης”, τα αξιόλογα είδη βιοποικιλότητας καταγράφονται στους πίνακες που ακολουθούν” (ΜΠΕ, σελ. 140), χωρίς να διευκρινίζεται εάν η παρουσία των συγκεκριμένων ειδών έχει καταγραφεί εντός της περιοχής μελέτης.
- Ορισμένα από τα φυτικά είδη των πινάκων είναι ενδημικά, σπάνια και απειλούμενα και περιλαμβάνονται στον Κατάλογο των Ερυθρών Δεδομένων των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας (Πάτρα, 2009), και άλλα είναι προστατευόμενα είδη της αυτοφυούς χλωρίδας της Ελλάδας βάσει του Προεδρικού Διατάγματος 67/1981 (ΦΕΚ 23 Α’/30.1.1981). Όμως στην ΜΠΕ δεν παρατίθεται κανένα στοιχεία για το αν η υλοποίηση των προτεινόμενων έργων θα επηρεάσει την κατανομή και τους πληθυσμούς των ειδών αυτών, και μάλιστα αναφέρει ότι “δε θα επέλθει μεταβολή στη χλωριδική σύνθεση του οικοσυστήματος”, ενώ δεν έχει προηγηθεί καμία χλωριδική έρευνα πεδίου.
- Όπως για τη χλωρίδα, έτσι και για την πανίδα, δεν υπάρχει στην ΜΠΕ καμία αναφορά για τα καθεστώτα προστασίας που ισχύουν για ορισμένα από τα είδη που παρατίθενται με απλή αναφορά. Στην ΜΠΕ δεν εξετάζεται η οικολογική διάρθρωση της περιοχής μελέτης, ούτε οι οικοσυστημικές λειτουργίες και υπηρεσίες που προβλέπονται από τις προδιαγραφές της Υ.Α. 170225/2014 για το φυσικό περιβάλλον.
Συνέπεια των παραπάνω ελλείψεων είναι η υποεκτίμηση και η υποβάθμιση ορισμένων εκ των σημαντικότερων περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου», αναφερόταν στην εισήγηση της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, που κατέληγε: «Συνοψίζοντας τα ανωτέρω, διαφωνούμε για την έγκριση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, όπως υποβλήθηκε. Το έργο, ως προς τις περιβαλλοντικές του επιπτώσεις, θα πρέπει να επανεξεταστεί αφού γίνουν οι απαραίτητες συμπληρώσεις στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ώστε να καθορισθούν χωρικά οι επιπτώσεις σε (τυχόν) προστατευτέο αντικείμενο εντός της περιοχής της δραστηριότητας και να διερευνηθούν οι επιπτώσεις στις γειτνιάζουσες προστατευόμενες περιοχές. Ειδικότερα, προτείνεται η αδειοδοτούσα Αρχή να αποφανθεί αν θεωρεί ότι πρέπει να εκπονηθεί “Ειδική οικολογική αξιολόγηση”, προκειμένου να εκτιμηθούν δεόντως οι επιπτώσεις της δραστηριότητας στη γειτνιάζουσα προστατευόμενη περιοχή».
Οι όροι της θετικής γνωμοδότησης
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης αποφάσισε κατά πλειοψηφία (ψήφισε αρνητικά από τη “Λαϊκή Συσπείρωση” ο Αλέξανδρος Μαρινάκης) να γνωμοδοτήσει θετικά για τους περιβαλλοντικούς όρους της ΜΠΕ του έργου «Υβριδικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας συνολικής ισχύος 8MW αιολικό, 39,95 MW φωτοβολταϊκά και 22MW συσσωρευτές (εγγυημένη) και Υποσταθμός Ανύψωσης Μέσης/Υψηλής Τάσης στις θέσεις “Αγκινάρα”, “Άνω Καστελιανά”, “Κάτω Καστελιανά”, “Κάτω Καστελιανά νότια”, “Άγιος Γεώργιος”, “Μετόχι” και “Χούλι”» των τοπικών κοινοτήτων Καστελιανών-Αχεντριά Δ.Ε. Αρκαλοχωρίου των δήμων Μινώα Πεδιάδος και Αρχανών Αστερουσίων Π.Ε. Ηρακλείου, σύμφωνα με τους όρους και τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στο αριθμ. πρωτ. 282334/15.9.2022 έγγραφο του Τμήματος Περιβάλλοντος και Υδροοικονομίας Π.Ε. της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού Π.Κ., καθώς επίσης και με τους ακόλουθους πρόσθετους όρους:
α) Εκπόνηση και υποβολή Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης από τους μελετητές του έργου, εφόσον κριθεί ως αναγκαίο προαπαιτούμενο από την αδειοδοτούσα Αρχή.
β) Εξαίρεση του μικρού τμήματος όπου το έργο τοποθετείται επί εδάφους αρμοδιότητας του Δήμου Αρχανών-Αστερουσίων.
γ) Μέριμνα και λήψη κατάλληλων μέτρων που αφορούν στους συσσωρευτές, όπως κατάλληλες στεγανοποιήσεις εδαφών έδρασης και διαδικασίες αντικατάστασής τους. Στην παρούσα απόφαση:
- Γνωμοδότησε αρνητικά ο κ. Αλέξανδρος Μαρινάκης.
- Έδωσε λευκή ψήφο ο κ. Γεώργιος Κονταξάκης
- Δήλωσε “παρών” ο κ. Κωνσταντίνος Δανδουλάκης».
«Βολές» από τη «Λαϊκή Συσπείρωση»
Σε ανακοίνωσή της η “Λαϊκή Συσπείρωση” Κρήτης «καταγγέλλει ως βαθιά αντιλαϊκή και αντιπεριβαλλοντική τη θετική γνωμοδότηση που έδωσε στις 20 Σεπτέμβρη η πλειοψηφία της Επιτροπής Χωροταξίας-Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Κρήτης (παράταξη περιφερειάρχη-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ, και μείζονος αντιπολίτευσης-Ν.Δ.), για ένα ακόμα ένα έγκλημα των επιχειρηματικών ομίλων της ενέργειας, αυτή τη φορά στα Αστερούσια.
Συγκεκριμένα, κατά πλειοψηφία (με την αρνητική ψήφο της “Λαϊκής Συσπείρωσης”) εγκρίθηκε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της εταιρείας “Ακτίνα Κρήτης Α.Ε.”, χωρίς να ληφθούν υπόψη οι έντονες αντιδράσεις φορέων και συλλογικών οργάνων, όπως η ομόφωνη απόφαση του Δήμου Αρχανών-Αστερουσίων ούτε και η εμπεριστατωμένη αρνητική γνωμοδότηση της αρμόδιας Υπηρεσίας της Περιφέρειας».
Το προφίλ του έργου - Πώς περιγράφεται στην ΜΠΕ
Η προωθούμενη επένδυση, που έχει εγείρει έντονες αντιδράσεις, περιγράφεται στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, ως εξής:
«Υβριδικοί Σταθμοί Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενεργείας ισχύος 8 MW αιολικό, 39,95 MW φωτοβολταϊκά και 22 MW συσσωρευτές (εγγυημένη) και Υποσταθμός Ανύψωσης Μέσης/Υψηλής Τάσης στις θέσεις “Αγκινάρα”, “Άνω Καστελιανά”, “Κάτω Καστελλιανά”, “Κάτω Καστελιανά νότια”, “Άγιος Γεώργιος”, “Μετόχι” και “Χούλι” στη Δ.Ε. Αρκαλοχωρίου των δήμων Μινώα-Πεδιάδος και Αρχανών-Αστερουσίων της εταιρείας “Ακτίνα Κρήτης Α.Ε.”.
Το έργο της εταιρείας “Ακτίνα Κρήτης Α.Ε.” προτείνεται να αναπτυχθεί σε επτά θέσεις συνολικής έκτασης 1.889.000 τ.μ., από την οποία θα περιφραχθούν 455.000 τ.μ. Οι θέσεις αυτές βρίσκονται στις βόρειες υπώρειες της ανατολικής πλευράς των Αστερουσίων. Στους περιφραγμένους χώρους θα τοποθετηθούν 4 ανεμογεννήτριες, 86.847 φωτοβολταϊκά πλαίσια και 125 containers για τους συσσωρευτές του συστήματος αποθήκευσης, τους μετατροπείς και τους ελεγκτές συστήματος. Τα έργα θα συνδεθούν μέσω υπόγειων γραμμών μέσης τάσης σε νέο Υποσταθμό (Υ/Σ) 20/150kV, ο οποίος θα κατασκευαστεί στη θέση “Αγκινάρα” σε έκταση 10 στρ. Ο αιολικός σταθμός και τα φωτοβολταϊκά πάρκα θα συνδέονται από Κέντρα Ελέγχου με υπόγειες γραμμές μεταφοράς Μέσης Τάσης στον νέο Υ/Σ, και το ρεύμα θα μεταφέρεται από τον νέο Υ/Σ στο υφιστάμενο δίκτυο με υπόγεια Γραμμή Μεταφοράς Υψηλής Τάσης».