Η Ουκρανία πρέπει να αποφύγει την οπισθοδρόμηση στις προσπάθειες κατά της διαφθοράς, εάν θέλει να παραμείνει «στην ταχεία λωρίδα» για την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δήλωσε την Τρίτη η επίτροπος Διεύρυνσης Μάρτα Κος, παρουσιάζοντας την ετήσια έκθεση προόδου της Κομισιόν που επαινεί τις φιλοευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις της Μολδαβίας, της Αλβανίας και του Μαυροβουνίου.
Αν και αναγνώρισε τις προσπάθειες του Κιέβου να προωθήσει μεταρρυθμίσεις εν μέσω πολέμου, η Κος κάλεσε την ουκρανική ηγεσία να συνεχίσει την πορεία της κατά της διαφθοράς, μετά τη θύελλα αντιδράσεων που προκάλεσε το καλοκαίρι ένας νόμος που θα περιόριζε την ανεξαρτησία δύο βασικών ελεγκτικών φορέων.
«Παρά τις προκλήσεις που προκαλεί ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας, η Ουκρανία έχει δείξει τη δέσμευσή της στην ευρωπαϊκή της πορεία», δήλωσε η Κος ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, πριν παρουσιάσει τις εκθέσεις προόδου για τις υποψήφιες χώρες. «Είναι κρίσιμο να διατηρηθεί αυτή η δυναμική και να αποφευχθεί κάθε κίνδυνος οπισθοδρόμησης, ιδίως σε ζητήματα διαφθοράς».
Αντιμέτωπος με τη διεθνή κατακραυγή, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναγκάστηκε τον Ιούλιο να αναιρέσει την αμφιλεγόμενη απόφασή του να θέσει υπό πολιτικό έλεγχο τις αντιδιαφθορικές αρχές και να αποκαταστήσει την ανεξαρτησία δύο οργανισμών που είχαν δημιουργηθεί για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
Ωστόσο, η ζημιά στην εικόνα της Ουκρανίας ως «υποδειγματικής υποψήφιας χώρας» είχε ήδη γίνει, σύμφωνα με την 111σέλιδη έκθεση προόδου της Κομισιόν, η οποία επισημαίνει ως ζήτημα «ιδιαίτερης ανησυχίας» την ανάγκη να διασφαλιστεί ένα «ισχυρό και ανεξάρτητο πλαίσιο κατά της διαφθοράς».
Σε ανάρτησή του στο Facebook, ο Ζελένσκι υπογράμμισε την πρόοδο της Ουκρανίας προς την ένταξη, αποφεύγοντας να αναφερθεί στο θέμα της διαφθοράς.
«Πρόκειται για την καλύτερη αξιολόγηση μέχρι σήμερα — απόδειξη ότι, ακόμη κι ενώ αμυνόμαστε απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα, η Ουκρανία συνεχίζει να μεταρρυθμίζεται και να μετασχηματίζεται σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα», έγραψε.
Η διεύρυνση ως εργαλείο ισχύος
Σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες, η ύπατη εκπρόσωπος της Ε.Ε. για θέματα εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλας παρουσίασε τη διεύρυνση ως κομβικό εργαλείο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής επιρροής στη διεθνή σκηνή.
«Μέσα από τη διεύρυνση, η Ευρώπη μπορεί να ενισχύσει τη γεωπολιτική της δύναμη», δήλωσε η Κάλας, προσθέτοντας ότι το 2030 αποτελεί μια «ρεαλιστική προθεσμία» για την ένταξη νέων μελών.
Για την Ουκρανία, η ένταξη στην Ε.Ε. συνιστά «μια σημαντική εγγύηση ασφάλειας», τόνισε, επισημαίνοντας τη «εντυπωσιακή δέσμευση» του Κιέβου στην ευρωπαϊκή του πορεία.
Δίπλα της, η Κος επαίνεσε τη Μολδαβία, λέγοντας πως έχει σημειώσει τη «μεγαλύτερη πρόοδο» τον τελευταίο χρόνο, χάρη στις μεταρρυθμίσεις που υλοποιούνται με «επιταχυνόμενους ρυθμούς, παρά τις συνεχιζόμενες υβριδικές απειλές και τις προσπάθειες αποσταθεροποίησης».
Ανάμεσα σε όλες τις υποψήφιες χώρες, η Κομισιόν αποδίδει τα υψηλότερα εύσημα στο Μαυροβούνιο, την Αλβανία, την Ουκρανία και τη Μολδαβία, αναφέροντας ότι στόχος είναι να ολοκληρώσουν τις διαπραγματεύσεις ένταξης έως το 2026, το 2027 και το 2028 αντίστοιχα για τις δύο τελευταίες.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. αναγνώρισαν ότι και η ίδια η Ένωση πρέπει να προετοιμαστεί εσωτερικά για την αποδοχή νέων μελών.
Τον τελευταίο χρόνο, η άρνηση της Ουγγαρίας να εγκρίνει το άνοιγμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία έχει παγώσει τη διαδικασία, εμποδίζοντας παράλληλα και την πρόοδο της Μολδαβίας, λόγω του ότι οι δύο υποψηφιότητες είναι συνδεδεμένες.
Το αδιέξοδο αυτό έχει οδηγήσει σε προτάσεις να επιτραπεί σε Κίεβο και Κισινάου να προχωρήσουν ανεξάρτητα, αλλά μέχρι στιγμής οι πιο επιφυλακτικές χώρες-μέλη έχουν απορρίψει αυτή τη λύση.
Η Κάλας προανήγγειλε «αναθεωρήσεις και μεταρρυθμίσεις» που θα επιτρέψουν στην Ε.Ε. «να μπορεί να μεγαλώσει», περιλαμβανομένης μιας προενταξιακής έκθεσης που αναμένεται να δημοσιευθεί μέσα στον μήνα.
«Συζητούμε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για το πώς θα προχωρήσουμε ώστε να ξεμπλοκάρουμε τη διαδικασία», ανέφερε η πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας, ενώ η Κος πρόσθεσε ότι οι μελλοντικές συνθήκες ένταξης θα περιλαμβάνουν ρήτρες προστασίας των συμφερόντων των υφιστάμενων μελών.
Σκληρά λόγια για την ηγεσία της Γεωργίας
Η φετινή έκθεση για τη διεύρυνση δόθηκε στη δημοσιότητα μέσα σε κλίμα ανησυχίας στις Βρυξέλλες και στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς αυξάνονται οι φόβοι ότι η Μόσχα επιχειρεί να επαναφέρει υποψήφιες χώρες στη σφαίρα επιρροής της.
Η πρόσφατη προεκλογική εκστρατεία στη Μολδαβία, όπου τελικά επικράτησαν οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις, σημαδεύτηκε από «μαζική ρωσική παρέμβαση», σύμφωνα με την πρόεδρο Μάγια Σάντου, ενώ η Ρωσία προσέγγισε ανοιχτά τον Σέρβο ηγέτη Αλεξάνταρ Βούτσιτς, προσκαλώντας τον στη Μόσχα για στρατιωτική παρέλαση τον Μάιο.
Μιλώντας για τη Σερβία, η Κος προειδοποίησε ότι ο ρυθμός των μεταρρυθμίσεων έχει επιβραδυνθεί σημαντικά τον τελευταίο χρόνο, ενώ η έκθεση επισημαίνει σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την ελευθερία του Τύπου, τη διαφθορά και τη λογοδοσία των δημόσιων αξιωματούχων, τα οποία συνιστούν εμπόδια στην πορεία προς την ένταξη.
Ωστόσο, η επίτροπος επιφύλαξε τα πιο αιχμηρά σχόλιά της για τη Γεωργία, όπου το φιλορωσικό κυβερνών κόμμα έχει στραφεί ενάντια σε φιλοδημοκρατικές και φιλοευρωπαϊκές διαδηλώσεις.
«Αγαπητή κυβέρνηση της Γεωργίας: δεν οδηγείτε τη χώρα σας προς την Ε.Ε.», είπε η Κος.
«Την απομακρύνετε από την Ευρώπη.»
