Είναι σαν να έχει πέσει όλο το βάρος του πολέμου του Ισραήλ στη Γάζα πάνω στον Άμρ αλ-Χαμς. Ο 3χρονος έχει θραύσματα στο κρανίο του από ισραηλινή επίθεση στη σκηνή της οικογένειάς του. Η έγκυος μητέρα του σκοτώθηκε. Ο πατέρας του είναι παραλυμένος από τη θλίψη για τον θάνατο της αγαπημένης του από τα παιδικά του χρόνια.
Τώρα το αγόρι κείτεται σε νοσοκομειακό κρεβάτι, ανίκανο να μιλήσει, να κινηθεί, χάνει βάρος, ενώ οι γιατροί δεν διαθέτουν τα μέσα για να θεραπεύσουν την εγκεφαλική του βλάβη ή να βοηθήσουν στην αποκατάστασή του μετά από πολυήμερο αποκλεισμό και συνεχείς βομβαρδισμούς.
Πρόσφατα βγήκε από την εντατική. Το αδύναμο σώμα του στριφογυρίζει από τον πόνο. Τα μεγάλα του μάτια κοιτάζουν τριγύρω, και η θεία του είναι πεπεισμένη πως ψάχνει τη μητέρα του. Δεν μπορεί να μιλήσει, αλλά πιστεύει ότι προσπαθεί να πει: «μαμά».
«Προσπαθώ όσο μπορώ. Είναι δύσκολο», λέει η θεία του, Νουρ αλ-Χαμς, βασική του φροντίστρια, δίπλα του στο κρεβάτι στο Νοσοκομείο Νάσερ στο Χαν Γιούνις, στη νότια Γάζα.
«Αυτό που ζει δεν είναι εύκολο.»
Για να τον καθησυχάσει, του λέει μερικές φορές ότι η μαμά του θα επιστρέψει σύντομα. Άλλες φορές προσπαθεί να τον αποσπάσει, δίνοντάς του μια μικρή μπάλα.
Ο πόλεμος έχει καταστρέψει το σύστημα υγείας
Ο πόλεμος ξεκίνησε στις 7 Οκτωβρίου 2023, όταν μαχητές υπό την ηγεσία της Χαμάς εισέβαλαν στο Ισραήλ και σκότωσαν περίπου 1.200 ανθρώπους, κυρίως πολίτες, ενώ απήγαγαν 251.
Η αντεπίθεση του Ισραήλ έχει σκοτώσει περισσότερους από 57.000 Παλαιστινίους, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Γάζας, που αναφέρει ότι οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν την πλειοψηφία, χωρίς να διευκρινίζει πόσοι ήταν μαχητές.
Σχεδόν 21 μήνες μετά την έναρξη του πολέμου, είναι σχεδόν αδύνατο οι βαριά τραυματισμένοι να λάβουν την απαιτούμενη φροντίδα, όπως αναφέρουν γιατροί και ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Το σύστημα υγείας έχει διαλυθεί: Τα μισά από τα 36 νοσοκομεία της Γάζας έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας.
Οι καθημερινοί βομβαρδισμοί κατακλύζουν τα εναπομείναντα. Υπάρχουν ελλείψεις στα πάντα, από καύσιμα, γάζες και ράμματα μέχρι αναπνευστήρες και σαρωτές που δεν μπορούν να επισκευαστούν.
Οι ισραηλινές δυνάμεις έχουν επιτεθεί και πολιορκήσει νοσοκομεία, υποστηρίζοντας ότι η Χαμάς τα χρησιμοποιεί ως κέντρα διοίκησης. Πολλοί γιατροί σκοτώθηκαν ή εκτοπίστηκαν και δεν μπορούν να φτάσουν στα νοσοκομεία λόγω των συνεχιζόμενων επιχειρήσεων.
Για πάνω από 2,5 μήνες, το Ισραήλ μπλόκαρε κάθε είδος βοήθειας, κατηγορώντας τη Χαμάς ότι την καταχράται – παρότι ο ΟΗΕ δήλωσε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για συστηματική εκτροπή. Ο πληθυσμός ωθήθηκε στα όρια του λιμού.
Από τα μέσα Μαΐου, το Ισραήλ επιτρέπει ελάχιστη ροή βοήθειας, συμπεριλαμβανομένων ιατρικών προμηθειών.
Το Υπουργείο Υγείας της Γάζας εκτιμά ότι 33.000 παιδιά έχουν τραυματιστεί, εκ των οποίων 5.000 χρειάζονται μακροχρόνια αποκατάσταση. Πάνω από 1.000 παιδιά, όπως ο Άμρ, έχουν εγκεφαλικές ή νωτιαίες βλάβες ή ακρωτηριασμένα άκρα.
«Η Γάζα θα αντιμετωπίσει γενιές παιδιών με αναπηρίες που θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αν το σύστημα υγείας δεν είχε στοχοποιηθεί», λέει η Τάνια Χατζ-Χασάν, παιδίατρος εντατικής, με αποστολές στη Γάζα.
Μοιραίο ταξίδι στο βορρά
Τον Απρίλιο, μια εβδομάδα πριν γεννήσει, η μητέρα του Άμρ, η Ινάς, έπεισε τον άντρα της να επισκεφθούν τους γονείς της στο βόρειο τμήμα της Γάζας. Έφυγαν από τη σκηνή τους στη νότια ακτή και πήγαν στη σκηνή των γονιών της.
Την ώρα του δείπνου, χτυπήθηκαν από πύραυλο. Η μητέρα, το αγέννητο μωρό της, ο παππούς, ο αδερφός και η αδερφή του Άμρ σκοτώθηκαν.
Ο Άμρ μεταφέρθηκε στην εντατική του Ινδονησιακού Νοσοκομείου. Οι γιατροί εντόπισαν θραύσματα στον εγκέφαλο και μειωμένη εγκεφαλική λειτουργία. Τοποθετήθηκε αναπνευστήρας στον λαιμό του.
«Είναι 3 χρονών. Γιατί να κουβαλά το βάρος ενός πυραύλου;», ρωτά η θεία του.
Ο πατέρας του ήταν τόσο σοκαρισμένος που δεν μπορούσε καν να επισκεφτεί την Εντατική.
Άλλο ένα επικίνδυνο ταξίδι
Καθώς το Νοσοκομείο της Ινδονησίας χτυπήθηκε, οι ασθενείς μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο Shifa. Όμως ήταν υπερφορτωμένο. Η οικογένεια πήρε τον Άμρ με τον αναπνευστήρα στον λαιμό, για τα 25 χλμ. προς το Νοσοκομείο Νάσερ.
Ο Άμρ υπέφερε, έχανε οξυγόνο, λιποθυμούσε. «Διαβάζαμε Κοράνι σε όλη τη διαδρομή», λέει η θεία του.
Στη μέση της διαδρομής βρήκαν ασθενοφόρο. Ο Άμρ έφτασε στο Νάσερ με πολύ χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και ξαναμπήκε στην Εντατική.
Ανεπαρκής φροντίδα
Το Νοσοκομείο Νάσερ δεν μπορεί να προσφέρει όλα όσα χρειάζεται. Δεν υπάρχουν θρεπτικά ενδοφλέβια σκευάσματα. Το ειδικό γάλα έχει εξαφανιστεί λόγω αποκλεισμού. Ο Άμρ έχει χάσει το μισό του βάρος.
Η Νουρ, η θεία του, κοιμάται στο κρεβάτι του και του δίνει φαρμακευτική αγωγή. Του λιώνει ρύζι ή φακές για να τον ταΐζει με σύριγγα στο στομάχι.
«Έχουμε πείνα στη Γάζα. Δεν υπάρχει τίποτα να φας», λέει.
Η χαμένη φροντίδα του Άμρ θα έχει μακροχρόνιες συνέπειες. Η πρώιμη φροντίδα για εγκεφαλικές κακώσεις είναι κρίσιμη, όπως και η φυσικοθεραπεία και λογοθεραπεία.
Αναμονή για εκκένωση
Από τον Μάρτιο, περίπου 317 ασθενείς (216 παιδιά) έχουν φύγει από τη Γάζα για περίθαλψη, μαζί με σχεδόν 500 συνοδούς, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.
Περισσότεροι από 10.000 άνθρωποι, ανάμεσά τους 2.500 παιδιά, περιμένουν να εκκενωθούν. Ο Άμρ είναι ένας από αυτούς.
Η ισραηλινή υπηρεσία που διαχειρίζεται πολιτικές υποθέσεις της Γάζας, δηλώνει ότι έχουν εγκριθεί πάνω από 2.000 μεταφορές ασθενών τον τελευταίο καιρό.
Η Τες Ίνγκραμ της UNICEF δηλώνει: «Η μόνη ελπίδα για τα παιδιά που υπέφεραν τα αδιανόητα είναι να φύγουν. Οι χώρες πρέπει να ανοίξουν τις καρδιές, τα σύνορα και τα νοσοκομεία τους.»
Η θεία του Άμρ καταλαβαίνει τα πάντα. Ο Άμρ δυσανασχετεί με τις πάνες του – έχει μεγαλώσει πια. Ήταν έξυπνο παιδί. Τώρα κλαίει «λυπάται τον εαυτό του», λέει η Νουρ. Παθαίνει σπασμούς και χρειάζεται ηρεμιστικά για να κοιμηθεί.
«Ο εγκέφαλός του ακόμα αναπτύσσεται. Τι μπορούν να του προσφέρουν εδώ; Θα μπορέσει να περπατήσει ποτέ ξανά; Όσο είναι στη Γάζα, δεν υπάρχει ελπίδα αποκατάστασης.»
