Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο κεντρώος δήμαρχος του Βουκουρεστίου πλησιάζει τον ακροδεξιό λαϊκιστή Τζορτζ Σιμιόν, ενόψει της κυριακάτικης ψηφοφορίας. Αλλά είναι αυτή η άνοδος ικανή να ανατρέψει την εικόνα ή έρχεται πολύ αργά;
Ο αγώνας για την προεδρία της Ρουμανίας πλησιάζει στο τέλος του.
Η ψηφοφορία της Κυριακής θα καθορίσει εάν ένα στρατηγικά κρίσιμο μέλος του ΝΑΤΟ, στα ανατολικά σύνορα της Ε.Ε., θα στραφεί κατά της Ουκρανίας υπό την αποσταθεροποιητική επιρροή ενός ακροδεξιού λαϊκιστή ή θα παραμείνει σταθερά αγκυροβολημένο στο παραδοσιακό φιλοευρωπαϊκό ρεύμα.
Προηγείται μετά τον πρώτο γύρο ο Τζορτζ Σιμιόν, ετών 38, εθνικιστής που δηλώνει θαυμαστής του Ντόναλντ Τραμπ, αντιτίθεται στην παροχή βοήθειας στην Ουκρανία και στο παρελθόν υποστήριξε την ένωση της Ρουμανίας με τη γειτονική Μολδαβία.
Αντίπαλός του στον δεύτερο γύρο της Κυριακής είναι ο μετριοπαθής, κεντρώος μαθηματικός Νίκουσορ Νταν, 55 ετών, ανεξάρτητος δήμαρχος του Βουκουρεστίου από το 2020. Ο Νταν υπόσχεται να κρατήσει τη Ρουμανία στον ευρωπαϊκό και φιλοδυτικό της προσανατολισμό και έχει ζητήσει από τον Τραμπ να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στη Ρωσία.
Η αντιπαράθεσή τους έχει πάρει κατά καιρούς τη μορφή «κοκορομαχίας σχολικής αυλής»: ο Σιμιόν, που τσακώνεται διαρκώς με επικριτές του, αποκάλεσε τον πράο διανοούμενο Νταν «αυτιστικό» την Πέμπτη.
«Βασικά, κερδίζουμε», δήλωσε ο Σιμιόν κατά την επίσκεψή του στις Βρυξέλλες την Πέμπτη.
«Το μόνο που χρειαζόμαστε είναι δίκαιες και ελεύθερες εκλογές, οι θεσμοί να λειτουργήσουν σωστά, και θα είμαστε πρώτοι μόλις μετρηθεί η τελευταία ψήφος. Είμαι αισιόδοξος, πιστεύω ότι θα είναι σαρωτική νίκη».
Έχει δίκιο να είναι τόσο σίγουρος;
Οι δημοσκοπήσεις
Στον πρώτο γύρο, ο Σιμιόν συγκέντρωσε το 41% των ψήφων έναντι 21% του Νταν. Το ερώτημα είναι αν μπορεί να διατηρήσει αυτό το μεγάλο προβάδισμα — ή αν ο Νταν μπορεί να συγκεντρώσει αρκετή υποστήριξη από ψηφοφόρους άλλων κομμάτων ώστε να τον ξεπεράσει στον δεύτερο γύρο.
Οι πρώτες μετρήσεις μετά τον πρώτο γύρο έδειχναν ότι ο Σιμιόν διατηρούσε άνετο προβάδισμα — 55% έναντι 45% του Νταν, σε δημοσκόπηση που παρήγγειλε ο ίδιος ο δήμαρχος.
Όμως πιο πρόσφατες μετρήσεις δείχνουν το χάσμα να μειώνεται αισθητά όσο πλησιάζει η κρίσιμη ημέρα.
Την Τετάρτη, δημοσκόπηση της AtlasIntel σε 4.000 άτομα έδειξε ισοπαλία, 48% για κάθε υποψήφιο. Κομβικό στοιχείο: η AtlasIntel συμπεριέλαβε και δείγμα από τη μεγάλη ρουμανική διασπορά, στην οποία ο Σιμιόν έχει τεράστια απήχηση.
Την Πέμπτη, ο Νταν πέρασε για πρώτη φορά μπροστά, με 52% έναντι 48% του Σιμιόν, σύμφωνα με δημοσκόπηση του ανεξάρτητου ινστιτούτου IRSOP σε περίπου 950 άτομα.
Πολλοί Ρουμάνοι διστάζουν να πουν τι θα ψηφίσουν, με φόβο αντιποίνων. Δεδομένου του υψηλού κυνισμού απέναντι στη διαδικασία, και του ότι οι προηγούμενες δημοσκοπήσεις είχαν υποτιμήσει τη δύναμη της δεξιάς, είναι όντως αξιόπιστες;
«Ναι, είναι αξιόπιστες», είπε ο Ράντου Μάγκντιν, πρώην σύμβουλος της ρουμανικής κυβέρνησης και νυν CEO της Smartlink Communications.
«Θα είναι πολύ οριακή η μάχη την Κυριακή. Είναι πολύ απίθανο να κερδίσει ο Σιμιόν με μεγάλη διαφορά. Ή θα κερδίσει οριακά ή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να τον προσπεράσει ο Νταν, αν αυξηθεί η συμμετοχή.»
Ο "πόλεμος του αέρα"
Η εκλογική μάχη στη Ρουμανία έχει δοθεί κυρίως στην τηλεόραση και τα social media. Κανείς από τους δύο υποψηφίους δεν έκανε εντατικές περιοδείες, ούτε διοργάνωσε μεγάλες συγκεντρώσεις. Ο Σιμιόν δεν βρισκόταν καν στη χώρα.
Και οι δύο βασίστηκαν σε διαδικτυακή κινητοποίηση και τηλεοπτικές εμφανίσεις.
Ο Νταν συμμετείχε σε πολλές τηλεοπτικές συζητήσεις, δίνοντας προσεγμένες — αν και κάπως ανιαρές — απαντήσεις.
Ο Σιμιόν συμμετείχε μόνο σε μία τηλεμαχία με τον Νταν, κάτι που θεωρήθηκε ότι βοήθησε τον δήμαρχο. Οι υποστηρικτές του Νταν κατήγγειλαν ότι ο Σιμιόν αποφεύγει τις αντιπαραθέσεις, υιοθετώντας το σύμβολο της «άδειας καρέκλας» για να τον ειρωνευτούν.
Ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας της Ρουμανίας είχε προγραμματίσει τελική τηλεοπτική αναμέτρηση με ερωταπαντήσεις — με τον Νταν να εμφανίζεται την Πέμπτη και τον Σιμιόν την Παρασκευή.
Όμως ο Σιμιόν δεν επιβεβαίωσε τη συμμετοχή του και η εκπομπή ακυρώθηκε.
Αντί γι’ αυτό, ο Σιμιόν βομβαρδίζει τα social media με μηνύματα που προβάλλουν τη ριζοσπαστική, τραμπική του ατζέντα.
Επιτίθεται στα παραδοσιακά ΜΜΕ, τα οποία κατηγορεί ότι παραποιούν τις θέσεις του, και έχει φτάσει στο σημείο να φωνάζει δημοσιογράφους στο γραφείο του, να τους επιπλήττει και να ανεβάζει το βίντεο στο X (Twitter).
Τις τελευταίες μέρες άλλαξε στρατηγική: περιόδευσε σε χώρες της Ευρώπης, πιθανότατα για να ενισχύσει το διεθνές του προφίλ, συναντώντας ακροδεξιούς συμμάχους σε Πολωνία, Ιταλία και Βρυξέλλες.
Στις Βρυξέλλες, σε διάλογο με δημοσιογράφο, είπε: «Έχετε έναν υποψήφιο που υποστηρίζετε. Είναι αυτιστικός, ο καημένος».
Ο Νταν απάντησε: «Το να θες να γίνεις πρόεδρος και να χρησιμοποιείς τον όρο ‘αυτιστικός’ σαν προσβολή είναι απαράδεκτο».
Πολιτικές διαφορές
Ο Σιμιόν υπόσχεται να ακολουθήσει τη γραμμή Τραμπ στον πόλεμο της Ουκρανίας και γενικά στο μοντέλο διακυβέρνησης, μειώνοντας φόρους, ενισχύοντας τις επιχειρήσεις, καταπολεμώντας την «woke» ιδεολογία και στηρίζοντας τις παραδοσιακές χριστιανικές και οικογενειακές αξίες.
Αν και κατηγορείται ότι είναι φιλοπουτινικός, πρόσφατα τόνισε τη στήριξή του στο ΝΑΤΟ. Αποφεύγοντας ξεκάθαρες αντι-ευρωπαϊκές θέσεις, ισχυρίζεται ότι «υπερασπίζεται τη Ρουμανία» στις διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και την Πέμπτη κατηγόρησε τον Μακρόν ότι έχει «δικτατορικές τάσεις» — σχόλιο που θυμίζει έντονα Τραμπ.
Ο Νταν, από την άλλη, έχει καλέσει τον Τραμπ να πιέσει περισσότερο τον Πούτιν για την ειρήνη και δεσμεύεται να διατηρήσει τον φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ρουμανίας. Έχει αποκαλέσει τον Σιμιόν «ρωσικό φυλλάδιο».
Συμμετοχή
Τελικά, ο καθοριστικός παράγοντας θα είναι η συμμετοχή των ψηφοφόρων. Αναλυτές — ακόμα και από την πλευρά του Νταν — πιστεύουν ότι όσο μεγαλύτερη η συμμετοχή, τόσο πιο πιθανή η νίκη του δημάρχου.
«Ιστορικά, στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών υπάρχει αύξηση της συμμετοχής περίπου κατά 10%», λέει ο Μάγκντιν.
Αν η συμμετοχή μείνει στο 55% του πρώτου γύρου, τότε πιθανότατα θα κερδίσει ο Σιμιόν, είπε. «Με πάνω από 60%, τότε ο Νταν γίνεται ο πιθανότερος νικητής».
Σύμβουλος της καμπάνιας του Νταν δήλωσε ότι το "κλειδί" θα είναι η κινητοποίηση νέων ψηφοφόρων. Για να κερδίσει, ο Νταν χρειάζεται 11 εκατομμύρια ψήφους, σε σύγκριση με τα 9,5 εκατομμύρια του πρώτου γύρου.
Το φάντασμα του Γκεοργκέσκου
Ο Σιμιόν προηγείται μετά τον αποκλεισμό του υπερεθνικιστή Γκεοργκέσκου, ο οποίος είχε κερδίσει-έκπληξη στις εκλογές της περασμένης χρονιάς, οι οποίες τελικά ακυρώθηκαν.
Οι αρχές της Ρουμανίας υποστήριξαν ότι η νίκη του είχε υποβοηθηθεί από ξένη παρέμβαση.
Πολλοί ψηφοφόροι — ακόμα και όσοι δεν στήριξαν τον Γκεοργκέσκου — εξοργίστηκαν από το ότι ανώνυμοι αξιωματούχοι και δικαστές ακύρωσαν εκλογές.
Πολλοί στη Ρουμανία θεωρούν ότι η δημοκρατία είναι προσχηματική και ζητούν να γκρεμιστεί το «διεφθαρμένο» πολιτικό σύστημα της χώρας.
Ο Σιμιόν είναι ο κύριος αποδέκτης αυτής της οργής, αν και και ο Νταν υπόσχεται αλλαγές και παρουσιάζεται επίσης ως «αντισυστημικός» υποψήφιος.
Ψήφοι του εξωτερικού
Η ρουμανική διασπορά μπορεί να γείρει το αποτέλεσμα. Εκτιμάται ότι 4 εκατομμύρια Ρουμάνοι ζουν στο εξωτερικό, εκ των οποίων 970.000 ψήφισαν στον πρώτο γύρο — με περίπου 60% να στηρίζουν τον Σιμιόν.
Η ψηφοφορία στον απόδημο πληθυσμό έχει ήδη ξεκινήσει για τον δεύτερο γύρο.
«Οι μέχρι τώρα δημοσκοπήσεις δεν είναι ακριβείς γιατί δεν περιλαμβάνουν τη διασπορά», είπε η ακτιβίστρια και πρόεδρος της οργάνωσης Funky Citizen, Ελένα Καλίστρου.
«Η τεράστια διαφορά που είδαμε στον πρώτο γύρο κλείνει πράγματι και ο Νταν ανεβαίνει. Η συμμετοχή θα είναι καθοριστική», πρόσθεσε.
