Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του τη Δευτέρα για τον ρυθμό των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Ιράν, καθώς οι δύο χώρες ετοιμάζονται για έναν νέο, κρίσιμο γύρο συνομιλιών.
«Νομίζω ότι μας καθυστερούν σκόπιμα», είπε στο Οβάλ Γραφείο κατά τη διάρκεια συνάντησης με τον Πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ.
Ο επόμενος γύρος συνομιλιών αναμένεται να πραγματοποιηθεί το Σάββατο στη Ρώμη, σύμφωνα με πηγή της ιταλικής κυβέρνησης που μίλησε στο Associated Press υπό τον όρο της ανωνυμίας, καθώς δεν είχε εξουσιοδότηση να τοποθετηθεί δημόσια.
Αν και το Ιράν δεν επιβεβαίωσε επίσημα τα σχέδια, ο Υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί φέρεται να δήλωσε στον Ιρακινό ομόλογό του τη Δευτέρα ότι οι συνομιλίες θα διεξαχθούν στη Ρώμη, σύμφωνα με το κρατικό Πρακτορείο Ειδήσεων του Ιράκ.
Αναφερόμενος στο Ιράν, ο Τραμπ δήλωσε: «Θέλω να είναι ένα πλούσιο, σπουδαίο έθνος». «Αλλά πρόκειται για ριζοσπαστικοποιημένους ανθρώπους — και δεν μπορούν να έχουν πυρηνικό όπλο.»
Ο πρώτος γύρος των συνομιλιών για το ταχέως εξελισσόμενο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν πραγματοποιήθηκε το προηγούμενο Σαββατοκύριακο στο Ομάν. Παρά την αλλαγή τοποθεσίας για τον δεύτερο γύρο, είναι πιθανό ότι το Ομάν θα συνεχίσει να διαδραματίζει ρόλο διαμεσολαβητή.
«Λάβαμε το αίτημα από τα ενδιαφερόμενα μέρη, μέσω του Ομάν που παίζει τον ρόλο του μεσολαβητή, και δώσαμε θετική απάντηση», δήλωσε ο Ιταλός Υπουργός Εξωτερικών Αντόνιο Ταγιάνι σε συνέντευξη Τύπου στην Οσάκα της Ιαπωνίας.
«Είμαστε πάντα έτοιμοι να φιλοξενήσουμε συναντήσεις που μπορούν να έχουν θετικά αποτελέσματα — σε αυτή την περίπτωση για το πυρηνικό ζήτημα.»
Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA) επιβεβαίωσε ότι θα επισκεφθεί το Ιράν αργότερα μέσα στην εβδομάδα, πιθανόν για να συζητήσει τρόπους βελτίωσης της πρόσβασης των επιθεωρητών στο ιρανικό πρόγραμμα.
Το διακύβευμα δεν θα μπορούσε να είναι υψηλότερο για δύο χώρες που βρίσκονται σε αντιπαλότητα σχεδόν μισό αιώνα.
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα απειλήσει με αεροπορικές επιθέσεις κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν αν δεν επιτευχθεί συμφωνία, ενώ Ιρανοί αξιωματούχοι αυξάνουν τις προειδοποιήσεις ότι μπορεί να επιδιώξουν την απόκτηση πυρηνικού όπλου, δεδομένης της υψηλής εμπλουτισμένης ποσότητας ουρανίου που έχουν πλέον στη διάθεσή τους.
Ο Ολλανδός Υπουργός Εξωτερικών Κάσπαρ Φελντκαμπ δήλωσε επίσης από το Λουξεμβούργο ότι οι συνομιλίες θα διεξαχθούν στη Ρώμη.
Οι ΗΠΑ και το Ιράν δεν έχουν επιβεβαιώσει ακόμη επίσημα την αλλαγή τοποθεσίας.
«Ο επόμενος γύρος συνομιλιών πιθανότατα θα πραγματοποιηθεί κάπου αλλού και όχι στο Ομάν», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ιρανικού ΥΠΕΞ Εσμαΐλ Μπαγκάι τη Δευτέρα στην Τεχεράνη. «Δεν είναι κάτι σημαντικό.»
Ο επικεφαλής του IAEA αναχωρεί για Ιράν πριν τις συνομιλίες
Ο επόμενος γύρος συνομιλιών θα ακολουθήσει την επίσκεψη του Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, στο Ιράν αργότερα αυτή την εβδομάδα.
Ο Οργανισμός είχε καθοριστικό ρόλο στην επιβεβαίωση της συμμόρφωσης του Ιράν με τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα, παρά το γεγονός ότι η Ισλαμική Δημοκρατία έχει περιορίσει την πρόσβαση των επιθεωρητών μετά την μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ από τη συμφωνία το 2018 υπό την προεδρία Τραμπ.
«Η διαρκής συνεργασία με τον Οργανισμό είναι απαραίτητη τη στιγμή που οι διπλωματικές λύσεις είναι πιο αναγκαίες από ποτέ», έγραψε ο Γκρόσι στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter).
Ο Γκρόσι θα φτάσει στην Τεχεράνη το βράδυ της Τετάρτης και θα συναντηθεί με τον Αραγτσί και τον Πρόεδρο Μασούντ Πεζεσκιάν, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων IRNA και δηλώσεις του αναπληρωτή ΥΠΕΞ Καζέμ Γκαριμπαμπαντί.
Κυρίαρχα θέματα: κυρώσεις και εμπλουτισμός
Η συμφωνία του 2015 προέβλεπε ότι το Ιράν θα μείωνε δραστικά τα αποθέματά του σε ουράνιο και θα εμπλούτιζε έως 3,67% — επαρκές μόνο για χρήση στον πυρηνικό σταθμό του Μπουσέρ.
Σήμερα, το Ιράν εμπλουτίζει έως 60%, δηλαδή μόλις ένα βήμα πριν το όριο για πυρηνικά όπλα, και έχει αποθέματα ικανά για την κατασκευή πολλαπλών βομβών, εφόσον το αποφασίσει.
Η συμφωνία του 2015 είχε άρει σημαντικές οικονομικές κυρώσεις και είχε ξεπαγώσει ιρανικά περιουσιακά στοιχεία ανά τον κόσμο.
Η κατάρρευση της συμφωνίας έφερε νέο «πάγωμα» κεφαλαίων και περιόρισε την ικανότητα του Ιράν να πουλά πετρέλαιο διεθνώς — αν και εξακολουθεί να εξάγει, ιδίως προς την Κίνα, πιθανότατα με μεγάλη έκπτωση.
Οι ΗΠΑ ενδέχεται να προσφέρουν ελάφρυνση κυρώσεων στην Ιρανική οικονομία, όμως παραμένει ασαφές πόσες παραχωρήσεις είναι διατεθειμένο να κάνει το Ιράν.
Οι διαπραγματεύσεις από το 2018 δείχνουν ότι η Τεχεράνη πιθανόν θα επιμείνει να διατηρήσει εμπλουτισμό τουλάχιστον έως 20%.
Καμία από τις δύο πλευρές δεν έχει εκδώσει επίσημη δήλωση για το τι ακριβώς επιδιώκει από τις συνομιλίες.
«Πρέπει σίγουρα να υπάρχουν εγγυήσεις για την τήρηση των δεσμεύσεων», δήλωσε ο Μπαγκάι τη Δευτέρα.
«Το θέμα των εγγυήσεων είναι εξαιρετικά σημαντικό, δεδομένης της ιστορίας με τις παραβιάσεις στο παρελθόν. Ελπίζουμε ότι η διαπραγματευτική ομάδα θα συνεχίσει το έργο της με αυτά τα δεδομένα κατά νου.»
Πρόσθεσε επίσης: «Όσο συνεχίζεται η γλώσσα των κυρώσεων, της πίεσης, των απειλών και του εκφοβισμού, δεν θα υπάρξουν απευθείας συνομιλίες.»
Άμεση επαφή: Αραγτσί και Αμερικανοί απεσταλμένοι
Ωστόσο, υπήρξε πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση μεταξύ του Ιρανού ΥΠΕΞ Αραγτσί και του απεσταλμένου των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ, ύστερα από περίπου δύο ώρες έμμεσων συνομιλιών υπό διαμεσολάβηση του Ομάνι ΥΠΕΞ Μπάντρ αλ-Μπουσαΐντι.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους από το προεδρικό αεροσκάφος Air Force One την Κυριακή, ο Τραμπ δήλωσε ότι συναντήθηκε με τον Γουίτκοφ και πως εκείνος είχε «πολύ καλές συναντήσεις για τη Μέση Ανατολή».
«Θα λάβουμε πολύ σύντομα απόφαση για το Ιράν», πρόσθεσε ο Τραμπ, χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
