Καθώς οι Αμερικανοί αγωνίζονται με δυσβάσταχτα ενοίκια, οι κατασκευαστές στρέφονται σε καινοτόμους μεθόδους για να χτίσουν περισσότερα σπίτια — από 3D εκτύπωση και συναρμολόγηση κατοικιών σε εργοστάσια εσωτερικού χώρου, μέχρι και τη χρήση της κάνναβης για την παραγωγή δομικών υλικών για τοίχους.
Πρόκειται για μια απάντηση στη μεγάλη έλλειψη εκατομμυρίων κατοικιών στη χώρα, η οποία έχει οδηγήσει σε εκρηκτικές αυξήσεις τιμών, ρίχνοντας εκατομμύρια πολίτες στη φτώχεια.
«Δεν υπάρχουν αρκετά σπίτια για αγορά και δεν υπάρχουν αρκετά μέρη προς ενοικίαση. Τελεία και παύλα», δήλωσε η Αντριάν Τοτμάν, υπηρεσιακή γραμματέας του Υπουργείου Στέγασης και Αστικής Ανάπτυξης των ΗΠΑ υπό τον πρώην πρόεδρο Τζο Μπάιντεν.
Ένας τρόπος να κατασκευαστούν γρήγορα περισσότερα σπίτια είναι η αποδοχή τέτοιων καινοτομιών, ανέφερε η Τοτμάν.
«Μπορώ μόνο να φανταστώ σε τι κατάσταση θα βρισκόμασταν σήμερα αν είχαμε πάρει τη γενναία απόφαση να υιοθετήσουμε αυτού του είδους τις κατοικίες δεκαετίες πριν.»
Κατασκευασμένα σε εργοστάσιο, έτοιμα σε μία εβδομάδα
Μέσα σε μια τεράστια μεταλλική αίθουσα, ο Έρικ Σέιφερ στεκόταν μπροστά σε μια σειρά από προκατασκευασμένα σπίτια που προχωρούσαν μέσα στο εργοστάσιο, με τρόπο παρόμοιο με αυτόν της γραμμής παραγωγής αυτοκινήτων.
Σε μια σειρά σταθμών, οι εργαζόμενοι τοποθετούσαν δάπεδα, έστηναν σκελετούς, τοποθετούσαν στέγες και βίδωναν γυψοσανίδες. Όλα — από την ηλεκτρολογική καλωδίωση και τις υδραυλικές εγκαταστάσεις μέχρι τους πάγκους κουζίνας — τοποθετούνταν πριν τα σπίτια τυλιχτούν και σταλούν.
Η εταιρεία Fading West, στα Βραχώδη Όρη του Κολοράντο, έχει κατασκευάσει πάνω από 500 σπίτια στα λίγο παραπάνω από τρία χρόνια λειτουργίας της — το κάθε σπίτι κατασκευάζεται σε μόλις 5 έως 7 ημέρες, ακόμη και τους πιο παγωμένους χειμερινούς μήνες, ανέφερε ο Σέιφερ.
Μόλις συναρμολογηθούν στο εργοστάσιο, τα στενόμακρα σπίτια τύπου μεζονέτας με λευκά περιγράμματα, μπαλκόνια και πρόσοψη είναι κατά περίπου 90% έτοιμα. Στον τελικό προορισμό τους μπορούν να κατοικηθούν μέσα σε έξι εβδομάδες, είπε ο Σέιφερ.
Η εταιρεία συνεργάζεται με δήμους, κομητείες και μη κερδοσκοπικούς φορείς στέγασης, για την αντιμετώπιση της έλλειψης προσιτών κατοικιών — κυρίως για εργαζόμενους που έχουν εκτοπιστεί από τις πανάκριβες περιοχές των ορεινών θερέτρων.
Ένα παράδειγμα είναι το Eagle του Κολοράντο, κοντά στο χιονοδρομικό θέρετρο Vail, όπου η Fading West συνεργάστηκε με την Habitat for Humanity για την τοποθέτηση προκατασκευασμένων κατοικιών με προσιτά ενοίκια για εκπαιδευτικούς και άλλους υπαλλήλους σχολικής περιφέρειας. Τα σπίτια είναι μικρά, αλλά μπορεί να είναι μονοκατοικίες ή πολυκατοικίες.
«Μπορείς να χτίσεις πιο γρήγορα. Όσο πιο γρήγορα χτίζεις — ακόμα και με υψηλή ποιότητα — τόσο χαμηλότερη η τιμή», είπε ο Σέιφερ. «Το βλέπουμε ως ένα κομμάτι του παζλ για την επίλυση της κρίσης στέγασης.»
Υπάρχει σημαντικό αρχικό κόστος για την κατασκευή του εργοστασίου, ενώ η έλλειψη κρατικών και ομοσπονδιακών επενδύσεων αποτελεί πρόβλημα, όπως ανέφερε. Επιπλέον, το μωσαϊκό διαφορετικών πολεοδομικών κανονισμών ανά περιοχή δυσκολεύει την παραγωγή, αφού απαιτούνται προσαρμογές ανάλογα με τον τελικό προορισμό.
Οι αρθρωτές κατασκευές μοιάζουν με τα προκατασκευασμένα σπίτια, αλλά χτίζονται πάνω σε σασί — όπως ένα τροχόσπιτο — και δεν υπόκεινται στους ίδιους τοπικούς οικοδομικούς κανόνες. Αυτός είναι και ένας λόγος που χρησιμοποιούνται ευρύτερα στις ΗΠΑ.
Περίπου 100.000 τέτοια σπίτια αποστάλθηκαν σε πολιτείες το 2024, από 60.000 πριν μια δεκαετία, σύμφωνα με την απογραφή των ΗΠΑ. Οι modular κατοικίες εκτιμάται πως ετησίως δεν ξεπερνούν τις 20.000.
Η 3D εκτύπωση είναι καινοτόμος αλλά έχει δρόμο ακόμα
Ναι, υπάρχει τεχνολογία για 3D εκτύπωση σπιτιών. Ένας ρομποτικός βραχίονας, ελεγχόμενος από υπολογιστή, κινείται μπρος-πίσω και εκτοξεύει στρώσεις από μπετόν, η μία πάνω στην άλλη, καθώς χτίζει τους τοίχους μιας κατοικίας. Η διαδικασία είναι σχετικά γρήγορη και μπορεί να δημιουργήσει καμπυλωτούς τοίχους, κάτι δύσκολο με τα παραδοσιακά μπλοκ.
Ο Γκραντ Χάμελ, CEO και συνιδρυτής της VeroTouch, στεκόταν μέσα σε ένα από τα σπίτια της εταιρείας του, μπροστά σε έναν τοίχο με εμφανή τα κυκλικά στρώματα από μπετόν — χαρακτηριστικό της 3D εκτύπωσης. Η τεχνολογία θα μπορούσε στο μέλλον να μειώσει το κόστος εργασίας και τον χρόνο κατασκευής, αλλά προς το παρόν απέχει από το να έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στην κρίση στέγασης, σε αντίθεση με τις άλλες μεθόδους.
«Είναι μακροπρόθεσμο παιχνίδι, ώστε να αρχίσουμε να μειώνουμε το κόστος σε κάθε στάδιο της κατασκευής», είπε ο Χάμελ.
Οι εκτυπωτές είναι ακριβοί, όπως και οι μηχανικοί και ειδικευμένοι εργαζόμενοι που απαιτούνται για τη λειτουργία τους, σύμφωνα με τον Άλι Μεμάρι, διευθυντή του Κέντρου Έρευνας Κατοικίας της Πενσυλβάνια, που μελετά εν μέρει την τεχνολογία 3D printing. Επιπλέον, η μέθοδος δεν αναγνωρίζεται από τους διεθνείς οικοδομικούς κανονισμούς, κάτι που δημιουργεί εμπόδια.
Η τεχνολογία περιορίζεται συνήθως σε ισόγεια κτίσματα, εκτός αν συνδυαστεί με παραδοσιακές μεθόδους, ανέφερε ο Μεμάρι.
«Είναι τεχνολογία στα πρώτα της βήματα. Έχει περιθώριο ανάπτυξης, ειδικά όταν ενταχθεί στους κώδικες», είπε. «Οι προκλήσεις υπάρχουν και πρέπει να αντιμετωπιστούν από την ερευνητική κοινότητα.»
Ένα μείγμα κάνναβης και ασβέστη, το λεγόμενο hempcrete, έχει «λαμπρό μέλλον»
Η κάνναβη — συγγενικό φυτό της μαριχουάνας — χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στην κατασκευή τοίχων.
Αναμειγνύεται με άλλα υλικά, κυρίως ασβέστη, σχηματίζοντας το hempcrete, ένα φυσικό μονωτικό υλικό που είναι ανθεκτικό στη μούχλα και τη φωτιά, και μπορεί να λειτουργήσει ως εξωτερικός τοίχος, μονωτικό και εσωτερικός τοίχος ταυτόχρονα.
Το hempcrete εξακολουθεί να απαιτεί ξύλινα δοκάρια για τον σκελετό των τοίχων, αλλά αντικαθιστά τρία υλικά με ένα, εξηγεί ο Μεμάρι, καθηγητής στο Πολιτικό και Περιβαλλοντικό Τμήμα Μηχανικών του Πανεπιστημίου Penn State. Ο ίδιος επιβλέπει έρευνες για την κατασκευή hempcrete χωρίς ξύλινο σκελετό.
Ένα μόνο στρέμμα μπορεί να αποδώσει έως και ένα εκατομμύριο φυτά κάνναβης για χρήση στο hempcrete, σε λίγους μήνες — σε αντίθεση με τα δέντρα, που χρειάζονται χρόνια ή και δεκαετίες για να αναπτυχθούν.
Το Κογκρέσο νομιμοποίησε την παραγωγή ορισμένων τύπων κάνναβης το 2018. Το 2023, το Διεθνές Συμβούλιο Κωδίκων Εφαρμογής (ICC), το οποίο ορίζει τους διεθνείς οικοδομικούς κανόνες που χρησιμοποιούνται σε όλες τις πολιτείες, ενέκρινε το hempcrete ως μονωτικό υλικό.
Η σύγχυση γύρω από τη νομιμότητα της καλλιέργειας κάνναβης και το υψηλό κόστος της μηχανής επεξεργασίας (decorticator) αποτελούν εμπόδια για την ευρύτερη χρήση του hempcrete, σύμφωνα με τον Μεμάρι.
Ωστόσο, όπως είπε:
«Το hempcrete έχει λαμπρό μέλλον.»
