Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσαν την Τετάρτη ότι είχαν μια εποικοδομητική συνομιλία σχετικά με τη μετάβαση προς μια κατάπαυση του πυρός μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, με τον Λευκό Οίκο να προτείνει ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να αναλάβουν τον έλεγχο των ουκρανικών εργοστασίων ενέργειας για να διασφαλίσουν την ασφάλειά τους.
Ο Τραμπ είπε στον Ζελένσκι ότι οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να είναι «πολύ χρήσιμες στη διαχείριση αυτών των εργοστασίων με την εξειδίκευσή τους στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας και των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας», σύμφωνα με δήλωση του Λευκού Οίκου από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και τον σύμβουλο εθνικής ασφάλειας Μάικ Ουόλτζ, που χαρακτήρισε την κλήση ως «φανταστική».
Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι «η αμερικανική ιδιοκτησία αυτών των εργοστασίων θα μπορούσε να είναι η καλύτερη προστασία για αυτή την υποδομή».
Λίγες εβδομάδες μετά από μια καταστροφική συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο μεταξύ των δύο ηγετών, η οποία οδήγησε τον Τραμπ να αναστείλει προσωρινά την ανταλλαγή πληροφοριών και τη στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι είχαν «μια πολύ καλή συνομιλία», στην οποία μάλιστα αστειεύτηκαν μεταξύ τους, σύμφωνα με έναν ανώτερο Ουκρανό αξιωματούχο που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή δεν είχε εξουσιοδότηση να κάνει δημόσιες δηλώσεις.
Στη διάρκεια της κλήσης, δόθηκε έμφαση στον τρόπο με τον οποίο οποιαδήποτε διαδικασία κατάπαυσης του πυρός θα έπρεπε να παρακολουθείται, καθώς και στο γεγονός ότι οι διαπραγματευτικές ομάδες θα πρέπει ακόμα να επιλύσουν τεχνικά ζητήματα, σύμφωνα με τον ίδιο αξιωματούχο.
Κατά τη συνομιλία, ο Ζελένσκι ζήτησε επιπλέον αμυντικά συστήματα πυραύλων Patriot. Ο Ρούμπιο και ο Ουόλτζ δήλωσαν ότι ο Τραμπ «συμφώνησε να συνεργαστεί μαζί του για να βρει ό,τι είναι διαθέσιμο, ιδιαίτερα στην Ευρώπη».
Ο Τραμπ έχει καταστήσει σαφές ότι η γρήγορη λήξη του πολέμου είναι κορυφαία προτεραιότητα για τη νέα του κυβέρνηση. Έχει επανειλημμένα διαμαρτυρηθεί για το κόστος – οι ΗΠΑ έχουν στείλει στην Ουκρανία περισσότερα από 180 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια από την έναρξη του πολέμου.
Η κλήση πραγματοποιήθηκε μία ημέρα μετά από παρόμοιες συνομιλίες του Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος συμφώνησε να μην στοχεύει την ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας, αλλά αρνήθηκε να υποστηρίξει πλήρη κατάπαυση του πυρός διάρκειας 30 ημερών.
Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, ο Πούτιν κατέστησε σαφές στον Τραμπ ότι κάθε συμφωνία πρέπει να περιλαμβάνει τη διακοπή της ξένης στρατιωτικής βοήθειας και της ανταλλαγής πληροφοριών. Όμως, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λέβιτ, υπογράμμισε την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να παρέχουν «ανταλλαγή πληροφοριών για την άμυνα της Ουκρανίας».
Το Κρεμλίνο ισχυρίζεται ότι το Κίεβο δεν τηρεί τη συμφωνία
Πριν από την κλήση του με τον Τραμπ, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι η περιορισμένη κατάπαυση του πυρός που υποσχέθηκε ο Πούτιν ήταν «πολύ μακριά από την πραγματικότητα», μετά από μια νυχτερινή επίθεση μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) σε όλη τη χώρα.
«Ακόμα και χθες το βράδυ, μετά τη συνομιλία του Πούτιν με τον… Τραμπ, όταν ο Πούτιν δήλωσε ότι δήθεν έδωσε εντολή να σταματήσουν οι επιθέσεις στην ουκρανική ενέργεια, εκτοξεύτηκαν 150 drones κατά τη διάρκεια της νύχτας, συμπεριλαμβανομένων και επιθέσεων σε ενεργειακές εγκαταστάσεις», δήλωσε ο Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου στο Ελσίνκι, μαζί με τον πρόεδρο της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ.
Η Ρωσία απάντησε ισχυριζόμενη ότι είχε σταματήσει να στοχεύει την ενεργειακή υποδομή της Ουκρανίας και κατηγόρησε το Κίεβο ότι επιτέθηκε σε εξοπλισμό κοντά σε έναν από τους ρωσικούς αγωγούς.
«Δυστυχώς, βλέπουμε ότι προς το παρόν δεν υπάρχει αμοιβαιότητα από την πλευρά του καθεστώτος του Κιέβου», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ.
Ο Λευκός Οίκος χαρακτήρισε την κλήση μεταξύ του Τραμπ και του Πούτιν ως «το πρώτο βήμα προς την ειρήνη», εκφράζοντας την ελπίδα ότι η Ουάσινγκτον θα μπορέσει να διασφαλίσει μια θαλάσσια κατάπαυση του πυρός στη Μαύρη Θάλασσα και, τελικά, μια πλήρη και μόνιμη λήξη των εχθροπραξιών.
Ωστόσο, δεν υπήρξε καμία ένδειξη ότι ο Πούτιν απέσυρε τις απαιτήσεις του για μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία, τις οποίες το Κίεβο απορρίπτει κατηγορηματικά.
Η Ρωσία «κρατάει δέσμια» την πρόταση κατάπαυσης του πυρός
Το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW), μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσινγκτον, δήλωσε ότι οι απαιτήσεις του Πούτιν προς τον Τραμπ ισοδυναμούν με «πλήρη παράδοση της Ουκρανίας».
«Ο Πούτιν προσπαθεί να κρατήσει δέσμια την προσωρινή πρόταση κατάπαυσης του πυρός, προκειμένου να αποσπάσει προκαταρκτικές παραχωρήσεις πριν από τις επίσημες διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό του πολέμου», ανέφερε το ISW σε ανάλυσή του.
Ο πρόεδρος της Φινλανδίας Στουμπ δήλωσε ότι οι συνομιλίες μεταξύ Πούτιν και Τραμπ είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά τόνισε ότι η Ρωσία πρέπει να σταματήσει την επιθετικότητά της.
«Υπάρχουν μόνο δύο τρόποι να απαντήσει κανείς στην πρόταση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών: είναι ένα “ναι” ή ένα “όχι” – χωρίς “αλλά”, χωρίς όρους», είπε ο Στουμπ. «Η Ουκρανία αποδέχτηκε την κατάπαυση του πυρός χωρίς καμία προϋπόθεση. Αν η Ρωσία αρνηθεί, τότε πρέπει να αυξήσουμε την υποστήριξή μας στην Ουκρανία και να εντείνουμε την πίεση στη Ρωσία».
Η Ουκρανία και η Ρωσία ανταλλάσσουν κατηγορίες
Λίγο μετά την τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ Τραμπ και Πούτιν την Τρίτη, ηχούσαν σειρήνες αεροπορικής επιδρομής στο Κίεβο, ακολουθούμενες από εκρήξεις, καθώς οι κάτοικοι έσπευσαν να βρουν καταφύγιο.
Παρά τις προσπάθειες αναχαίτισης της επίθεσης, αρκετές επιθέσεις έπληξαν πολιτικές υποδομές, συμπεριλαμβανομένων δύο νοσοκομείων, ενός σιδηροδρομικού σταθμού και περισσότερων από 20 κατοικιών, σύμφωνα με τον Ζελένσκι.
Ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) εντοπίστηκαν πάνω από τις περιοχές Κιέβου, Ζιτομίρ, Σούμι, Τσερνίχιβ, Πολτάβα, Χάρκοβο, Κιροβοχράντ, Ντνιπροπετρόφσκ και Τσερκάσι.
Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι οι ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας εκτόξευσαν επτά drones σε ενεργειακές εγκαταστάσεις που σχετίζονται με το στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα της Ουκρανίας, στην περιοχή Μικολάιβ, αλλά ότι τα κατέρριψαν μετά την εντολή του Πούτιν να μην πλήξουν ενεργειακές υποδομές.
Η Μόσχα κατηγόρησε την Ουκρανία ότι στόχευσε ενεργειακή εγκατάσταση στη ρωσική περιοχή Κρασνοντάρ, στα σύνορα με την προσαρτημένη Χερσόνησο της Κριμαίας.
Το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας ανέφερε ότι τρεις ουκρανικοί drones στόχευσαν εξοπλισμό μεταφοράς πετρελαίου που τροφοδοτεί τον Αγωγό του Κασπίου, προκαλώντας φωτιά και απώλεια πίεσης σε μία από τις δεξαμενές πετρελαίου.
«Είναι απολύτως σαφές ότι πρόκειται για ακόμη μία προβοκάτσια, προσεκτικά σχεδιασμένη από το καθεστώς του Κιέβου, με στόχο την υπονόμευση των ειρηνευτικών πρωτοβουλιών του προέδρου των ΗΠΑ», ανέφερε το ρωσικό υπουργείο.
Η Ρωσία δήλωσε επίσης ότι οι αντιαεροπορικές της άμυνες αναχαίτισαν 57 ουκρανικά drones πάνω από τη Θάλασσα του Αζόφ και πολλές ρωσικές περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των επαρχιών Κουρσκ και Μπριάνσκ και των γειτονικών περιοχών Οριόλ και Τούλα.
Ο Ζελένσκι δήλωσε ότι «τα λόγια περί κατάπαυσης του πυρός» δεν αρκούν.
«Εάν οι Ρώσοι δεν χτυπήσουν τις εγκαταστάσεις μας, σίγουρα δεν θα χτυπήσουμε τις δικές τους», είπε ο Ουκρανός πρόεδρος.
Εν τω μεταξύ, οι δύο αντίπαλες πλευρές ανακοίνωσαν την Τετάρτη ότι προχώρησαν σε ανταλλαγή 175 αιχμαλώτων – μία από τις μεγαλύτερες ανταλλαγές κρατουμένων του πολέμου.
Η «κόκκινη γραμμή» της Ουκρανίας
Ο Ζελένσκι απέρριψε την κύρια απαίτηση του Πούτιν ότι οι δυτικοί σύμμαχοι θα πρέπει να σταματήσουν να παρέχουν στρατιωτική βοήθεια και πληροφορίες στην Ουκρανία.
Ο ίδιος τόνισε ότι κάτι τέτοιο θα έθετε ζωές σε κίνδυνο, καθώς οι πολίτες δεν θα είχαν προειδοποιήσεις για τις επερχόμενες αεροπορικές επιδρομές, και θα οδηγούσε στη συνέχιση του πολέμου.
«Δεν νομίζω ότι οποιοσδήποτε πρέπει να κάνει παραχωρήσεις όσον αφορά τη βοήθεια προς την Ουκρανία, αλλά αντίθετα, η βοήθεια αυτή πρέπει να αυξηθεί», δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Αυτό θα είναι ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η Ουκρανία είναι έτοιμη για οποιαδήποτε έκπληξη από τη Ρωσία».
Ο Νάιτζελ Γκουλντ-Ντέιβις, ανώτερος συνεργάτης για τη Ρωσία και την Ευρασία στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, δήλωσε ότι δεν προκαλεί καμία έκπληξη το γεγονός ότι ο Πούτιν απέρριψε την κατάπαυση του πυρός.
Πρόσθεσε ότι είναι «απερίσκεπτο» για τον Πούτιν να το πει αυτό άμεσα στον Τραμπ, δεδομένου ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει θέσει την ταχεία λήξη του πολέμου ως πολύ υψηλή προτεραιότητα.
«Αυτό που έχουμε τώρα, ουσιαστικά, είναι ένας ανταγωνισμός μεταξύ Κιέβου και Μόσχας για το ποιος θα πείσει τον Τραμπ ότι ο άλλος είναι υπεύθυνος για το ότι δεν επιτυγχάνεται ο τερματισμός του πολέμου», δήλωσε ο Γκουλντ-Ντέιβις.
Ο Ζελένσκι τόνισε ότι ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις θα είναι το θέμα των εδαφικών παραχωρήσεων.
«Για εμάς, η κόκκινη γραμμή είναι η αναγνώριση των προσωρινά κατεχόμενων ουκρανικών εδαφών ως ρωσικών», τόνισε ο Ουκρανός πρόεδρος.
«Δεν θα το δεχτούμε ποτέ».
