Η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο σηματοδοτεί μια νέα εποχή για τις Ηνωμένες Πολιτείες, με τον νέο πρόεδρο να υπόσχεται ριζικές αλλαγές σε κρίσιμους τομείς της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής. Οι εξαγγελίες του αντικατοπτρίζουν έναν συνδυασμό παραδοσιακών συντηρητικών θέσεων, λαϊκιστικών στοιχείων και πιο συγκεντρωτικής προσέγγισης όσον αφορά στην άσκηση εξουσίας.
Επ’ αυτού, ο επανερχομός του στο “τιμόνι” της εξουσίας μάς οδήγησε στη χαρτογράφηση των θέσεων και υποσχέσεών του, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας, σε τομείς που άπτονται των εσωτερικών λειτουργιών της χώρας, όπως η υγεία και η φορολόγηση, έως και τις θέσεις του σε θέματα διεθνούς δικαίου, στρατηγικής και εμπορίου. Η χαρτογράφηση αποτελεί μια προσπάθεια δημιουργίας κατευθυντήριων γραμμών προς την πολιτική που θα ακολουθήσει ο 47ος πρόεδρος, κατά τη διάρκεια της ηγεσίας του, ο οποίος εισήλθε στη νέα του Προεδρία με όρους διεθνούς κυριαρχίας.
Μεταναστευτική πολιτική: Από το «χτίστε το τείχος» στη μαζική απέλαση
Το σύνθημα της πρώτης εκστρατείας του, το 2016, «Χτίστε το τείχος!», έχει μεταλλαχθεί μορφολογικά, λαμβάνοντας πλέον της μορφή του «μεγαλύτερου προγράμματος μαζικής απέλασης στην ιστορία», με τον πρόεδρο Τραμπ να ζητά να χρησιμοποιηθεί η Εθνική Φρουρά και να ενδυναμωθούν οι εγχώριες αστυνομικές δυνάμεις στην προσπάθεια.
Ωστόσο, προεκλογικά ο Τραμπ πρόσφερε λίγες λεπτομέρειες για το πώς θα ήταν το πρόγραμμα και πώς θα διασφάλιζε ότι θα στόχευε παράνομα μόνο άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα ζήτημα το οποίο αποκαλύφθηκε με την έναρξη της ηγεσίας του, όπου κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στα νότια σύνορα, ενεργοποιώντας τη χρήση πόρων και προσωπικού του Πενταγώνου, που θα αναπτυχθούν και θα χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή του τείχους των συνόρων. Η κυβέρνησή του διέκοψε, επίσης, τη χρήση μιας εφαρμογής που επιτρέπει στους μετανάστες να ειδοποιούν τα Τελωνεία και την Προστασία των Συνόρων των ΗΠΑ ότι σκοπεύουν να εισέλθουν στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ υπέγραψε και ένα διάταγμα που επιδιώκει να επαναπροσδιορίσει την ιθαγένεια των γεννητικών δικαιωμάτων των μεταναστών, όπως αποδίδονται βάσει της 14ης τροποποίησης του Αμερικανικού Συντάγματος.
Επ’ αυτού, η υπογραφή των προεδρικών διαταγμάτων εμπίπτουν των προαναγγελιών του όσον αφορά στον “ιδεολογικό έλεγχο” για τους επίδοξους εισερχόμενους και τον τερματισμό της ιδιότητας του πολίτη. Περαιτέρω, ο Τραμπ επανάφερε πρακτικές της πρώτης θητείας του, όπως η πολιτική “παραμονή στο Μεξικό”.
Επεξηγώντας, οι παραπάνω ανακοινώνεις αποτελούν προεκλογικές δεσμεύσεις του προέδρου για τη δημιουργία του «μεγαλύτερου προγράμματος μαζικών απελάσεων στην ιστορία». Προτίθεται να χρησιμοποιήσει την Εθνοφρουρά και να ενισχύσει τις εξουσίες των τοπικών αστυνομικών δυνάμεων. Παράλληλα, σχεδιάζει να επαναφέρει πολιτικές όπως το “Remain in Mexico” και να περιορίσει τη μετανάστευση σε υγειονομικές βάσεις.
Ωστόσο, οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς. Οι αντιδράσεις από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι έντονες, καθώς επισημαίνουν τον κίνδυνο παραβιάσεων και διακρίσεων, ενώ ήδη από τις πρώτες του υπογραφές έχουν δημιουργηθεί αντιδράσεις από τους κυβερνήτες διάφορων Πολιτειών.
Είναι άξιο αναφοράς το γεγονός ότι το 19% του εργατικού δυναμικού των Ηνωμένων Πολιτειών προέρχεται από μετανάστες, με ένα επίσης αντιπροσωπευτικό ποσοστό να αντιστοιχεί σε μετανάστες από το Μεξικό, οι οποίοι είναι απορροφημένοι σε υπηρεσίες υψηλής ανάγκης, όπως θέσεις υγείας, με τους ειδικούς να αναφέρουν ότι ο κλυδωνισμός της αγοράς αναμένεται μεγαλύτερος των αρχικών προσδοκιών.
Οικονομία: Φορολογικές περικοπές και προστατευτισμός
Η οικονομική πολιτική του Τραμπ περιλαμβάνει την επέκταση των φοροαπαλλαγών του 2017, μειώνοντας τον φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις στο 15%. Παράλληλα, προτείνει την επιβολή δασμών 10%-20% σε εισαγόμενα προϊόντα και την ενίσχυση της εγχώριας παραγωγής.
Η τακτική που έχει προαναγγείλει περιλαμβάνει την αναστολή της απόφασης του πρώην προέδρου περί των αυξήσεων φόρου εισοδήματος στους πλουσιότερους Αμερικανούς και την κατάργηση των εισφορών του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, που χρηματοδοτούν ενεργειακά προγράμματα τα οποία προορίζονται για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Παρά αυτές τις πολιτικές, ο Τραμπ έχει δώσει μεγαλύτερη έμφαση σε νέες προτάσεις που στοχεύουν στους Αμερικανούς της εργατικής και μεσαίας τάξης, όπως την απαλλαγή κερδισμένων φιλοδωρημάτων, τους μισθούς κοινωνικής ασφάλισης και τις υπερωρίες από φόρους εισοδήματος.
Παράλληλα, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει προαναγγείλει την αύξηση κατά 25% σε προϊόντα που εισέρχονται από τον Καναδά και το Μεξικό, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έχει γίνει και στην αύξηση των δασμών από κράτη όπως η Κίνα, ένεκα ιδιαίτερων παραγόντων. Επεξηγώντας, εάν κάποιο κράτος επιβάλλει αύξηση των δασμών στα προϊόντα που εξάγονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, τότε οι ΗΠΑ θα προχωρήσουν σε ταύτιση του ποσοστού των αυξήσεων στα προϊόντα της χώρας που επέβαλε τη δασμολογική διαφοροποίηση.
Παρότι αυτές οι πολιτικές είναι δημοφιλείς σε τμήματα της εργατικής τάξης, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι δασμοί ενδέχεται να αυξήσουν τις τιμές για τους καταναλωτές και να επηρεάσουν αρνητικά το διεθνές εμπόριο.
Κλίμα και ενέργεια: «Drill, baby, drill!»
Ο Τραμπ, ο οποίος ισχυρίζεται διαρκώς ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια “φάρσα”, κατακρίνει τις δαπάνες της εποχής Μπάιντεν για καθαρότερη ενέργεια που είχε σχεδιαστεί για να μειώσει την εξάρτηση των ΗΠΑ από τα ορυκτά καύσιμα.
Επ’ αυτού, προεκλογικά πρότεινε μια ενεργειακή πολιτική και δαπάνες για υποδομές μεταφορών αγκυροβολημένες στα ορυκτά καύσιμα: δρόμους, γέφυρες και οχήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης. Με τη φράση «Τρύπα, μωρό μου, τρύπα!» να αποτελεί το νέο άσμα του Τραμπ κατά τη διάρκεια των ομιλιών του.
Προεκτείνοντας, ο Τραμπ έχει υποστηρίζει ότι δε θα αντιταχθεί στα ηλεκτρικά οχήματα, αλλά υπόσχεται τον τερματισμό όλων των κινήτρων του Μπάιντεν, που είχαν ως στόχο την ενθάρρυνση προς την ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρικών οχημάτων. Ο Τραμπ δεσμεύτηκε, επίσης, να ανακαλέσει τα πρότυπα απόδοσης καυσίμου της εποχής Μπάιντεν.
Εκπαίδευση: Αναδιάρθρωση και περικοπές
Ένα από τα πιο φιλόδοξα σχέδια του Τραμπ είναι η κατάργηση του υπουργείου Παιδείας. Παράλληλα, σχεδιάζει να συνδέσει τη χρηματοδότηση των σχολείων με τη διδασκαλία περιεχομένου, που θεωρεί “πατριωτικό” και απορρίπτει την Κριτική Θεωρία της Φυλής.
Επεξηγώντας, ότι ο Τραμπ θέλει την Ουάσινγκτον έξω από τις τάξεις, αλλά προτείνει, μεταξύ άλλων ελιγμών, τη χρήση ομοσπονδιακής χρηματοδότησης, ως μοχλό πίεσης στα σχολικά συστήματα K-12 να καταργήσουν τη μονιμότητα και να υιοθετήσουν την αμοιβή αξίας για τους δασκάλους και τα προγράμματα διαφορετικότητας σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης.
Σε αυτήν την εκτύλιξη των ζητημάτων επιζητά την απόσυρση ομοσπονδιακής χρηματοδότησης «για οποιοδήποτε σχολείο ή πρόγραμμα που προωθεί την Κριτική Θεωρία της Φυλής, την ιδεολογία του φύλου ή άλλο ακατάλληλο φυλετικό, σεξουαλικό ή πολιτικό περιεχόμενο στα παιδιά μας».
Ο Τραμπ προτείνει, επίσης, τη δημιουργία μιας διαδικτυακής “Αμερικανικής Ακαδημίας” για δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Παρόλο που η πρόταση αυτή έχει τραβήξει την προσοχή, παραμένουν ανοιχτά ζητήματα χρηματοδότησης και πολιτικής νομιμότητας.
Τέλος στη Woke Agenda: περιορισμοί στα δικαιώματα LGBTQ
Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να καταργήσει προγράμματα που σχετίζονται με τη διαφορετικότητα, την ισότητα και τη συμπερίληψη στις δημόσιες υπηρεσίες. Επιπλέον, προτείνει περιορισμούς στα δικαιώματα των τρανς ατόμων, συμπεριλαμβανομένης της αναγνώρισης φύλου και της συμμετοχής σε αθλητικές δραστηριότητες.
Σχετικά με τα δικαιώματα των τρανς, ο Τραμπ υπόσχεται γενικά να τερματίσει τα «αγόρια στον αθλητισμό των κοριτσιών», μια προαναγγελία την οποία επιβεβαίωσε και κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στην ορκωμοσία. Οι πολιτικές αυτές έχουν προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ενώ αρκετές πολιτείες ετοιμάζονται να αμφισβητήσουν τη νομιμότητά τους.
Έλεγχος, ομοσπονδιακή γραφειοκρατία και προεδρική εξουσία
Ο Τραμπ επιδιώκει να μειώσει τον ρόλο των ομοσπονδιακών γραφειοκρατών και να περικόψει τους κανονισμούς σε όλους τους οικονομικούς τομείς. Όπως διαφαίνεται, πλαισιώνει όλες τις ρυθμιστικές περικοπές ως ένα οικονομικό μαγικό ραβδί, δεσμεύοντας προς τις απότομες μειώσεις στους λογαριασμούς των οικιακών υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, αφαιρώντας τα εμπόδια στην παραγωγή ορυκτών καυσίμων, συμπεριλαμβανομένου του ανοίγματος όλων των ομοσπονδιακών εδαφών για εξερεύνηση - παρόλο που η παραγωγή ενέργειας στις ΗΠΑ βρίσκεται ήδη σε υψηλά επίπεδα ρεκόρ.
Οι διακηρύξεις του Τραμπ εκτείνονται και στον τομέα της γραφειοκρατίας, καθώς ισχυρίζεται επίσης ότι οι πρόεδροι πρέπει να έχουν την αποκλειστική εξουσία να ελέγχουν τις ομοσπονδιακές δαπάνες ακόμη και όταν το Κογκρέσο έχει οικειοποιηθεί χρήματα. Υποστηρίζει ότι οι δημοσιονομικές ενέργειες των νομοθετών «θέτουν ένα ανώτατο όριο» στις δαπάνες, αλλά όχι ένα κατώτατο όριο - που σημαίνει ότι το συνταγματικό καθήκον του προέδρου να «εκτελεί πιστά τους νόμους» περιλαμβάνει διακριτική ευχέρεια για το αν θα δαπανήσει τα χρήματα. Μια ερμηνεία του νόμου που θα μπορούσε να τον φέρει σε ενεργή ρήξη με το Κογκρέσο.
Μια από τις προαναγγελίες του Ντόναλντ Τραμπ θα αφορά την ίδρυση του υπουργείου Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE), του οποίου θα ηγηθεί ο Ίλον Μασκ, και έχει ως σκοπό την τεχνολογική αναβάθμιση, τη μείωση της στελέχωσης και τον περιορισμό των δαπανών στις υπηρεσίες του κράτους, με αντίστοιχη ανάπτυξη της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών.
Εξωτερική πολιτική: Απομονωτισμός και νέες συμμαχίες
Η εξωτερική πολιτική του Τραμπ προωθεί έναν πιο απομονωτικό ρόλο για τις ΗΠΑ, με έμφαση στη στρατιωτική ισχύ και την οικονομική προστασία. Παράλληλα, δεσμεύεται να αποσυρθεί από διεθνείς συμφωνίες, όπως η Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα, και από την οποία υπέγραψε ήδη την απόσυρση της χώρας, ενώ στις φιλοδοξίες του προστίθεται και η αναδιαμόρφωση της σχέσης με το ΝΑΤΟ.
Συμπληρωματικά, οι προτάσεις του Τραμπ εκτείνονται και στο να αποκτήσει η Αμερική την κυριαρχία στη Γροιλανδία και το Κανάλι του Παναμά. Μια ανακοίνωση η οποία έχει ήδη προκαλέσει διπλωματικές εντάσεις, με τη Δανία, την Κίνα και άλλους Ευρωπαίους εταίρους να αντιδρούν έντονα.
Όπως διακρίνεται, η ρητορική και η πολιτική προσέγγιση του Τραμπ στις παγκόσμιες υποθέσεις είναι πιο απομονωτική διπλωματικά, μη παρεμβατική στρατιωτικά και προστατευτιστική οικονομικά σε επίπεδο δεκαετιών και ξεπερνώντας ακόμα και το καθεστώς της προηγούμενής του θητείας.
Όσον αφορά στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας, ο Τραμπ υπόσχεται την επέκταση του στρατού και την προστασία των δαπανών του Πενταγώνου από τις προσπάθειες λιτότητας, ενώ προτείνει μια νέα αντιπυραυλική ασπίδα - μια παλιά ιδέα από την εποχή του Ρίγκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η οποία προϊδεάζει στο ισραηλινό Iron Dome, αλλά με ενισχυμένες δυνατότητες αέρος και εδάφους.
Στον τομέα των διεθνών εξελίξεων και αναταράξεων, η στάση του Τραμπ παραμένει σταθερή αναφορικά με την πίστη του στον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία. Εδώ, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει δεσμευτεί να τερματίσει γρήγορα αυτή τη σύγκρουση κατά τη δεύτερη θητεία του. Κατά τη διάρκεια ομιλίας του τον Μάιο του 2023, ο Τραμπ είπε ότι ο πόλεμος θα είχε τελειώσει «εντελώς» μέσα σε «24 ώρες» από την ανάληψη των καθηκόντων του.
Εν ολίγοις, ο Τραμπ συνοψίζει την προσέγγισή του μέσα από μια άλλη φράση του Ρίγκαν: «Ειρήνη μέσω δύναμης». Ωστόσο, παραμένει επικριτικός απέναντι στο ΝΑΤΟ και στους κορυφαίους στρατιωτικούς των ΗΠΑ. Ενώ δεν παρέλειψε να αναφέρει πως «δεν τους θεωρώ ηγέτες», για αξιωματούχους του Πενταγώνου που οι Αμερικανοί «βλέπουν στην τηλεόραση». Ωστόσο, επαίνεσε επανειλημμένα αυταρχικούς όπως τον Ούγγρο Βίκτορ Όρμπαν και τον Ρώσο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Υγεία: Αποχωρήσεις και αλλαγές
Στον τομέα της Υγείας, ο Τραμπ επιμένει στην κατάργηση του Obamacare, ενώ σχεδιάζει ριζικές αλλαγές στον τρόπο διάθεσης φαρμάκων. Έχει προτείνει τον Ρόμπερτ Κένεντι Τζούνιορ για τη θέση του υπουργού Υγείας, έναν επικριτή των εμβολίων, γεγονός που έχει προκαλέσει ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα.
Σε αυτό το στάδιο, κρίσιμη κρίνεται και η απόσυρση των Ηνωμένων Πολιτειών από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Η απόφαση, η οποία υπογράφηκε κατά τα πρώτα διατάγματα που εξέδωσε ο πρόεδρος την ημέρα ανάληψης της ηγεσίας της χώρας, πάρθηκε βάσει των παρακάτω αξιολογήσεων: «Η Παγκόσμια Υγεία μάς κλέβει, όλοι εκμεταλλεύονται οικονομικά τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν πρόκειται να συνεχιστεί αυτό». Ο Αμερικανός πρόεδρος πρόσθεσε πως «η Κίνα, με πληθυσμό 1,4 δισεκατομμυρίων, έχει το 300% του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών, ωστόσο συνεισφέρει σχεδόν 90% λιγότερο στον ΠΟΥ».
Ωστόσο, πριν από την αναφορά των χρημάτων, έκανε μια έντονη κριτική για τον χειρισμό της πανδημίας COVID και άλλων παγκόσμιων κρίσεων υγείας από τον ΠΟΥ, με το εκτελεστικό διάταγμα να υποστηρίζει ότι δεν «υιοθέτησε επειγόντως απαραίτητες μεταρρυθμίσεις» και έδειξε «αδυναμία να επιδείξει ανεξαρτησία από την ακατάλληλη πολιτική επιρροή των κρατών-μελών του ΠΟΥ».
Η τακτική που έχει προαναγγείλει περιλαμβάνει την αναστολή της απόφασης του πρώην προέδρου περί των αυξήσεων φόρου εισοδήματος στους πλουσιότερους Αμερικανούς και την κατάργηση των εισφορών του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού, που χρηματοδοτούν ενεργειακά προγράμματα τα οποία προορίζονται για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής
Άμβλωση: Αποκέντρωση των αποφάσεων
Ο Ντόναλντ Τραμπ είπε τον Οκτώβριο ότι θα ασκούσε βέτο σε μια ομοσπονδιακή απαγόρευση των αμβλώσεων, εάν η νομοθεσία φτάσει στο γραφείο του - μια δήλωση που έκανε μόνο αφού απέφυγε μια σταθερή θέση στη συζήτηση του Σεπτεμβρίου κατά της υποψήφιας των Δημοκρατικών, Κάμαλα Χάρις. Πάντως, δεν είναι σαφές εάν η κυβέρνησή του θα αμυνθεί επιθετικά έναντι των νομικών προκλήσεων που επιδιώκουν να περιορίσουν την πρόσβαση σε χάπια αμβλώσεων, συμπεριλαμβανομένης της μιφεπριστόνης, όπως έχει κάνει η κυβέρνηση Μπάιντεν.
Οι υποστηρικτές κατά των αμβλώσεων συνεχίζουν να διεξάγουν νομικές μάχες για την έγκριση του φαρμάκου από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων, καθώς και για τους χαλαρούς περιορισμούς συνταγογράφησης του οργανισμού.
Χάρη σε 1.500 “ομήρους”
Όπως είχε ήδη προαναγγείλει, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εξέδωσε την περασμένη Δευτέρα χάρη σε περίπου 1.500 και μείωσε τις ποινές σε 14 υποστηρικτές του, που είχαν άμεση ανάμειξη με την επίθεση στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ στις 6 Ιανουαρίου 2021, όταν χιλιάδες από αυτούς εισέβαλαν στο κτήριο εν μέσω ψευδών ισχυρισμών του, ότι οι προεδρικές εκλογές του 2020 είχαν στηθεί εναντίον του.
Εν συντομία, ο Τραμπ μείωσε τις ποινές ατόμων που σχετίζονται με τους Proud Boys και τους Oath Keepers, οι οποίοι καταδικάστηκαν για ταραχή και συνωμοσία. Στη συνέχεια, εξέδωσε «πλήρη και άνευ όρων χάρη σε όλα τα άλλα άτομα που καταδικάστηκαν για αδικήματα που σχετίζονται με γεγονότα που συνέβησαν στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών ή κοντά στις 6 Ιανουαρίου 2021», μια κατηγορία που περιελάβανε άτομα που επιτέθηκαν σε αξιωματικούς επιβολής του νόμου, ενώ ο ίδιος τους ονόμασε ως «ομήρους».
