ΡΗΓΜΑ ΑΙΘΙΟΠΙΑ

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μία από τις ηπείρους του κόσμου διασπάται με διπλάσια ταχύτητα

Κόσμος
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι μία από τις ηπείρους του κόσμου διασπάται με διπλάσια ταχύτητα

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι επιστήμονες προειδοποίησαν ότι η Αφρική διασπάται ταχύτερα από ό,τι είχε εκτιμηθεί προηγουμένως.

Μια ρωγμή μήκους 56 χιλιομέτρων στην έρημο της Αιθιοπίας εμφανίστηκε το 2005, αλλά από τότε έχει διευρυνθεί με ρυθμό 1,3 εκατοστών ετησίως.

Οι ερευνητές πίστευαν προηγουμένως ότι η διάσπαση θα απαιτούσε δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, αλλά ο Κεν Μακτόναλντ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σάντα Μπάρμπαρα, δήλωσε ότι πιθανότατα θα συμβεί εντός ενός έως πέντε εκατομμυρίων ετών.

Η διάσπαση αυτή θα δημιουργήσει επίσης έναν νέο ωκεανό και μια νέα ήπειρο στη Γη.

«Αυτό που μπορεί να συμβεί είναι ότι τα νερά του Ινδικού Ωκεανού θα εισχωρήσουν και θα πλημμυρίσουν την περιοχή που σήμερα είναι η κοιλάδα του Ρήγματος της Ανατολικής Αφρικής», δήλωσε ο Μακτόναλντ.

Πρόσθεσε ότι ο νέος ωκεανός θα μπορούσε να γίνει τόσο βαθύς όσο ο Ατλαντικός, εφόσον τα ύδατα συνεχίσουν να ρέουν προς την περιοχή.

Η ρωγμή εκτείνεται μέσω της Σομαλίας, της Κένυας, της Τανζανίας και της μισής Αιθιοπίας, η οποία, σύμφωνα με τον καθηγητή, θα μετατραπεί σε μια νέα ήπειρο που θα ονομάζεται «Νουβική Ήπειρος».

Αν και τα δύο τμήματα απομακρύνονται με εξαιρετικά αργό ρυθμό, ο Μακτόναλντ δήλωσε ότι αυτό είναι εντυπωσιακό δεδομένου του τεράστιου μεγέθους της Αφρικής.

«Σε κλίμακα ανθρώπινης ζωής, δεν θα δείτε πολλές αλλαγές. Θα νιώσετε σεισμούς, θα δείτε ηφαίστεια να εκρήγνυνται, αλλά δεν θα δείτε τον ωκεανό να εισχωρεί στη διάρκεια της ζωής μας».

ΑΙΘΙΟΠΙΑ ΡΗΓΜΑ
Η ρωγμή μήκους 56 χιλιομέτρων στην έρημο της Αιθιοπίας εμφανίστηκε το 2005.

Η διάσπαση αυτή προέρχεται από το Ρηξιγενές Σύστημα της Ανατολικής Αφρικής, ένα ρήγμα μήκους 2.000 μιλίων που σχηματίστηκε τουλάχιστον πριν από 22 εκατομμύρια χρόνια, όπου σήμερα βρίσκονται οι Μεγάλες Λίμνες της ηπείρου.

Αυτή η περιοχή είναι επίσης το σημείο όπου συναντώνται δύο τεκτονικές πλάκες, η Σομαλική και η Νουβική, που απομακρύνονται ενεργά η μία από την άλλη. Η λιθόσφαιρα της Γης, η οποία σχηματίζεται από τον φλοιό και το ανώτερο τμήμα του μανδύα, είναι διαιρεμένη σε πολλές τεκτονικές πλάκες. Ωστόσο, οι μηχανισμοί πίσω από τις κινήσεις τους δεν έχουν ακόμη αποσαφηνιστεί.

Ορισμένοι ερευνητές εικάζουν ότι ο μηχανισμός αυτός οφείλεται σε αργές, κυκλικές κινήσεις μερικώς τηγμένων πετρωμάτων, που προκαλούνται από τη θερμότητα που αναδύεται από τον πυρήνα της Γης.

Σε κάθε περίπτωση, η κίνηση των πλακών είναι αυτό που συμβαίνει στο Ρηξιγενές Σύστημα της Ανατολικής Αφρικής. «Υπάρχουν μετατοπίσεις και ρήγματα που προκαλούν σεισμική δραστηριότητα, καθώς και ορατά σημάδια ενεργών ηφαιστείων», δήλωσε ο Μακτόναλντ.

«Τα τελευταία χρόνια, οι κύριες ανακαλύψεις αφορούν τον ακριβή εντοπισμό των κλάδων αυτού του ρηξιγενούς συστήματος.

 Το βόρειο τμήμα ήταν σχετικά καλά κατανοητό, καθώς εκτείνεται μέσω του Τζιμπουτί και φτάνει στην Κένυα, αλλά από εκεί και νοτιότερα, οι άνθρωποι είχαν πολύ λίγες πληροφορίες».

Πρόσφατες μελέτες χρησιμοποίησαν αισθητήρες όπως δεδομένα βαρύτητας από δορυφόρους και σεισμικές σαρώσεις για να κατανοήσουν τι συμβαίνει κάτω από την επιφάνεια του εδάφους.

ΑΙΘΙΟΠΙΑ ΡΗΓΜΑ
Η κίνηση των λιθοσφαιρικών πλακών.

Η πρώην σύμβουλος της NASA και της Διαστημικής Δύναμης των ΗΠΑ, Αλεξάντρα Ντότεν, εξήγησε: «Η Ανατολική Αφρική βρίσκεται πάνω στην Σομαλική πλάκα. Η γραμμή κατά μήκος των συνόρων είναι οι Μεγάλες Λίμνες της Αφρικής. Αυτές είναι μερικές από τις μεγαλύτερες λίμνες στη Γη.

Περιέχουν το 25% του μη παγωμένου επιφανειακού γλυκού νερού στον πλανήτη και φιλοξενούν ήδη περίπου το 10% όλων των ειδών ψαριών της Γης.

Οι λίμνες σχηματίστηκαν επειδή η Ανατολική Αφρική απομακρύνεται από την υπόλοιπη ήπειρο. Η Σομαλική πλάκα συνεχίζει να κινείται ακόμη πιο ανατολικά, δημιουργώντας μια τεράστια κοιλάδα ρήγματος σε αυτό το σημείο. Και η διαδικασία συνεχίζεται.

Τελικά, η Ανατολική Αφρική θα μετατραπεί στη δική της ήπειρο, διαχωρισμένη από την υπόλοιπη Αφρική από έναν νέο ωκεανό». Οι ερευνητές πίστευαν προηγουμένως ότι η διάσπαση θα απαιτούσε δεκάδες εκατομμύρια χρόνια, αλλά ο Μακτόναλντ υποστηρίζει ότι μπορεί να συμβεί εντός ενός έως πέντε εκατομμυρίων ετών.

Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Earth Science το 2024 ανέδειξε πώς διαφορετικά τμήματα του Ρηξιγενούς Συστήματος της Ανατολικής Αφρικής παρουσιάζουν διαφορετικά επίπεδα ηφαιστειακής δραστηριότητας που σχετίζονται με τη διάσπαση.

«Οι κρατόνες της Ουγκάντας, της Τανζανίας, της ανατολικής και νότιας περιοχής του Κονγκό και του Κααπβάαλ εμφανίζουν επιφανειακές ανωμαλίες υψηλής πυκνότητας, που στηρίζονται σε ανωμαλίες χαμηλής πυκνότητας προερχόμενες από βαθύτερα στρώματα του μανδύα, γεγονός που υποδηλώνει αραίωση της λιθόσφαιρας, με κάποιο βαθμό τήξης στη βάση», ανέφεραν οι ερευνητές.

Ρωγμές εμφανίστηκαν επίσης στην Κένυα το 2018 μετά από έντονες βροχοπτώσεις, με ορισμένους ντόπιους να αναφέρουν ότι ένιωσαν το έδαφος να σείεται εκείνη τη στιγμή.

Οι ερευνητές έχουν προτείνει ότι τέτοιες «ρωγμές» θα συνεχίσουν να σχηματίζονται καθώς οι δύο πλάκες απομακρύνονται - με τη Μαδαγασκάρη να διασπάται επίσης σε δύο ξεχωριστά νησιά.

Σε μια μελέτη του 2020 από το Virginia Tech, οι ερευνητές υπέθεταν ότι οι νέοι ωκεανοί θα σχηματιστούν πρώτα στο βόρειο τμήμα του Ρήγματος.

Η Σάρα Σταμπς καθηγήτρια στο Τμήμα Γεωεπιστημών, δήλωσε: «Ο ρυθμός διαστολής είναι ταχύτερος στον βορρά, οπότε εκεί θα δούμε να σχηματίζονται νέοι ωκεανοί πρώτα».

«Οι περισσότερες προηγούμενες μελέτες υπέθεταν ότι η διαστολή επικεντρώνεται σε στενές ζώνες γύρω από μικροπλάκες που κινούνται ανεξάρτητα από τις μεγαλύτερες τεκτονικές πλάκες».

 

ΤΑ ΝΕΑ του neakriti.gr στο Google News