Ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να βλέπει τη στρατηγική θέση της Γροιλανδίας στην Αρκτική και τα κοιτάσματά της σε ορυκτά, αλλά φαίνεται να ξεχνά ότι οι ΗΠΑ ήδη παίρνουν ό,τι χρειάζονται από το νησί.
Η Γροιλανδία μπορεί να παρουσιάζεται ως το νέο σύνορο για πολύτιμα ορυκτά και γεωπολιτική, αλλά ο Ντόναλντ Τραμπ θα πρέπει να προσέξει τι εύχεται ζητώντας τον έλεγχο του τεράστιου, απομακρυσμένου και αραιοκατοικημένου αυτού νησιού της Αρκτικής.
Περίπου 56.000 Γροιλανδοί ζουν σε μια αυτόνομα διοικούμενη χώρα, ενώ η πρώην αποικιοκρατική δύναμη, η Δανία, επιβλέπει την εξωτερική τους πολιτική και την ασφάλεια. Για δεκαετίες, οι Γροιλανδοί στόχευαν ή τουλάχιστον ονειρεύονταν την πλήρη ανεξαρτησία. Ο Πρωθυπουργός Μούτε Έγκεντε δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι η Γροιλανδία δεν πωλείται.
Σύμφωνα με τον Όλε Έλεκρογκ, Δανό δημοσιογράφο που έχει ζήσει στη Γροιλανδία, οι ντόπιοι παραμένουν δυσαρεστημένοι με τη σχέση τους με τη Δανία. «Πολλοί Γροιλανδοί που μετακομίζουν στη Δανία ... αντιμετωπίζονται με μεγάλη άγνοια και αλαζονεία από τους Δανούς», σχολίασε ο Έλεκρογκ.
«Είναι αυτή η αυξανόμενη δυσαρέσκεια που έχει κάνει πολλούς στη Γροιλανδία να αισθάνονται έτοιμοι να δοκιμάσουν κάτι διαφορετικό», πρόσθεσε ο Έλεκρογκ, ο οποίος σημείωσε ότι η τεταμένη σχέση των δύο πλευρών ανοίγει το δρόμο σε φιγούρες όπως ο Τραμπ να εμπλακούν «ίσως άθελά τους ή ίσως με πονηρό και στοχευμένο τρόπο».
Η Κοπεγχάγη καλύπτει επίσης περίπου το μισό του προϋπολογισμού του νησιού, το μεγαλύτερο πρακτικό εμπόδιο για την ανεξαρτησία της, δεδομένης της οικονομίας που βασίζεται στην αλιεία γαρίδας.
«Αυτό είναι ένα κόστος κάπου μεταξύ 750 εκατομμυρίων και 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων το χρόνο», δήλωσε ο Τζον Ράχμπεκ-Κλέμενσεν, αναπληρωτής καθηγητής στη Βασιλική Δανική Αμυντική Ακαδημία. «Στον Ντόναλντ Τραμπ δεν αρέσουν οι κακές συμφωνίες, σωστά;»
Με άλλα λόγια, η Γροιλανδία είναι μια πολύ ακριβή μεσαίου μεγέθους επαρχία για τη Δανία. Και η Ουάσιγκτον ήδη απολαμβάνει την τρέχουσα κατάσταση χωρίς κόστος.
Οι επενδύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Γροιλανδία είναι επίσης πολύ μεγαλύτερες από εκείνες των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρά ταύτα, οι Βρυξέλλες απλώς περιμένουν και παρακολουθούν.
«Είναι σαφές ότι η κυριαρχία των κρατών πρέπει να γίνεται σεβαστή», δήλωσε η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ανίτα Χίπερ, κατά τη διάρκεια ενημέρωσης Τύπου την Τετάρτη, προσθέτοντας ότι οι Βρυξέλλες ανυπομονούν να συνεργαστούν με την επόμενη αμερικανική κυβέρνηση για «μια ισχυρότερη διατλαντική ατζέντα».
Παρόλο που η Επιτροπή διαθέτει ένα μικρό γραφείο εκπροσώπησης στο Νουκ, η θέση του ειδικού απεσταλμένου της ΕΕ για τις υποθέσεις της Αρκτικής καλύφθηκε μόνο το φθινόπωρο.
Οι στόχοι των ΗΠΑ έχουν επιτευχθεί ήδη
Η απόκτηση της Γροιλανδίας - είτε με αγορά είτε με βία - δεν θα βελτίωνε πραγματικά την προοπτική της Ουάσιγκτον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τρεις βασικούς στόχους στη Γροιλανδία, οι οποίοι επιτυγχάνονται ήδη σήμερα.
Πρώτον, η Διαστημική Βάση Pituffik (πρώην γνωστή ως Βάση Thule) είναι ένας ουσιαστικός στρατιωτικός σταθμός για τα συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης και την αεροπορική ισχύ στην περιοχή της Αρκτικής.
Δεύτερον, η Γροιλανδία προσελκύει ενεργά επενδυτές για την ανάπτυξη βιώσιμων υποδομών εξόρυξης για τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών, αλλά και πιθανά για χαλκό, ασήμι, πλατίνα και τιτάνιο. Ο Πρωθυπουργός Έγκεντε έχει ταξιδέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες αρκετές φορές από την εκλογή του το 2021 για να προσελκύσει ιδιωτικές επενδύσεις -αλλά καμία εταιρεία δεν έχει αναλάβει το ρίσκο.
Τέλος, οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν να εμποδίσουν την Κίνα να επεκταθεί. Υπό πίεση από την Ουάσιγκτον, η Κοπεγχάγη μπλόκαρε μια κρατική κινεζική εταιρεία από το να αναλάβει τρία έργα κατασκευής αεροδρομίων στο νησί, επικαλούμενη ότι θα αποτελούσαν κίνδυνο για την ασφάλεια.
Συνοψίζοντας, ο Ράχμπεκ-Κλέμενσεν είπε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήδη παίρνουν αυτό που θέλουν. Και είναι φθηνό».
Η κατάρα των ορυκτών
Οι φυσικοί πόροι της Γροιλανδίας γίνονται πιο προσβάσιμοι καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί τη συρρίκνωση του τεράστιου παγετώνα της - αλλά οι πραγματικές επενδύσεις παραμένουν ελάχιστες.
Το πιο ανεπτυγμένο ορυχείο κοντά στο νότιο άκρο της χώρας, το Κουανερσουίτ ή Κβανεφλέιντ, ουσιαστικά αποκλείστηκε από την εκμετάλλευση επειδή τα κοιτάσματά του σπάνιων γαιών είναι αναμεμειγμένα με ουράνιο. Η εταιρεία που κατέχει την άδεια εκμετάλλευσης μήνυσε την κυβέρνηση της Γροιλανδίας για 11 δισεκατομμύρια δολάρια.
Άλλα κοιτάσματα είναι πολύ μικρότερα και δυσκολότερα στην πρόσβαση, γεγονός που σημαίνει ότι η εκμετάλλευσή τους θα απαιτούσε τεράστια ποσά επενδύσεων και πολύ χρόνο.
Οι ψηφοφόροι της Γροιλανδίας θα προσέλθουν στις κάλπες το αργότερο τον Απρίλιο, με τον Έγκεντε να αφήνει υπαινιγμούς κατά τη διάρκεια του πρωτοχρονιάτικου μηνύματός του ότι μπορεί επίσης να προτείνει δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία από τη Δανία. Βρίσκεται, ωστόσο, σε μια δύσκολη θέση: Η εξόρυξη θα μπορούσε να χρηματοδοτήσει την ανεξαρτησία της Γροιλανδίας, αντικαθιστώντας την ετήσια επιχορήγηση της Δανίας. Αλλά οι ψηφοφόροι του ανησυχούν επίσης για τον πιθανό περιβαλλοντικό αντίκτυπο.
Η Μέτε Φρεντέρικσεν, η πρωθυπουργός της Δανίας, έχει βολικά μεταθέσει το ζήτημα στη Γροιλανδία, έξυπνα ελπίζοντας να μην ενοχλήσει ούτε τον Τραμπ ούτε τους ίδιους τους Γροιλανδούς. Όταν ο Τραμπ πρότεινε παλαιότερα την αγορά του νησιού, το χαρακτήρισε «παράλογο». Όμως, αποφεύγοντας να καταδικάσει ευθέως τα σχόλιά του, η Φρεντέρικσεν ενδεχομένως ανοίγει τον δρόμο για βαθύτερη συνεργασία ΗΠΑ-Δανίας-Γροιλανδίας στην Αρκτική.
«Όταν η καταιγίδα κοπάσει, είναι πολύ πιθανό οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γροιλανδία να διαπραγματευτούν μια νέα μορφή συνεργασίας», κατέληξε ο Έλεκρογκ.
